V{maketoc}
((Gadolinium)) - __Terbium__ - ((Dysprosium)) |
__Tb__ ((Berkelium|Bk)) |
{picture=Tb_TableImage.png}
((جدول استاندارد| جدول کامل)) |
|
__عمومی__ |
---|
((فهرست نام عناصر|نام)), ((فهرست علائم عناصر|علامت اختصاری)), ((فهرست شماره عناصر|شماره)) | Terbium, Tb, 65 |
((گروه شیمیایی)) | ((لانتانید)) |
((دوره جدول تناوبی|تناوب)), ((بلوک جدول تناوبی|بلوک)) | ((عنصر دوره 6|6)) , ((بلوک f|f)) |
((جرم حجمی)), ((درجه سختی موهز|سختی)) | 8219 ((گیلوگرم بر متر مکعب|kg/m3)), اطلاعات موجود نیست |
((رنگ)) | سفید نقره ای {picture=125pxTb2C65.jpg} |
__خواص اتمی__ |
---|
((وزن اتمی)) | ((1 E-25 kg|158.92534«2» amu)) |
((شعاع اتمی)) (calc.) | ((1 E-10 m|175 «225» pm)) |
((شعاع کووالانسی)) | اطلاعات موجود نیست |
((شعاع وندروالس)) | اطلاعات موجود نیست |
((ساختار الکترونی)) | ~np~~/np~((Xenon|Xe))~np~]~/np~6((اوربیتال s|s))²4((اوربیتال f|f))9] |
((الکترون|e-))بازای هر ((سطح انرژی)) | 2, 8, 18, 27, 8, 2 |
((درجه اکسیداسیون)) ((«اکسید))) | 4 ((«باز))ضعیف) |
((ساختار کریستالی)) | ((شش گوش)) |
__خواص فیزیکی__ |
---|
((حالت ماده)) | جامد ((«مغناطیسی|_))) |
((نقطه ذوب)) | 1629 ((کلوین|K)) (2473 ((°F))) |
((نقطه جوش)) | 3503 K (5846 °F) |
((حجم مولی)) | 19.3 ((scientific notation|ש»10-6 ««متر مکعب بر مول|m3/mol)) |
((گرمای تبخیر)) | 330.9 ((کیلو ژول بر مول|kJ/mol)) |
((گرمای هم جوشی)) | 10.8 kJ/mol |
((فشار بخار)) | اطلاعات موجود نیست |
((سرعت صوت)) | 2620 ((متر بر ثانیه|m/s)) at 293.15 K |
__متفرقه__ |
---|
((الکترونگاتیویته)) | 1.2 ((«درجه پائولینگ))) |
((ظرفیت گرمایی ویژه)) | 180 ((ژول بر کیلوگرم کلوین|J/«kg*K))) |
((رسانائی الکتریکی)) | 0.889 106/m ((اهم)) |
((رسانائی گرمایی)) | 11.1 ((وات بر متر کلوین|W/«m*K))) |
1st ((پتانسیل یونیزاسیون)) | 565.8 kJ/mol |
2nd پتانسیل یونیزاسیون | 1110 kJ/mol |
3rd پتانسیل یونیزاسیون | 2114 kJ/mol |
4th پتانسیل یونیزاسیون | 3839 kJ/mol |
__پایدارترین ایزوتوپها__ |
---|
((ایزوتوپ|ایزو)) | ((وفور طبیعی|NA)) | ((نیمه عمر)) | ((روش فروپاشی|DM)) | ((انرژی فروپاشی|DE)) ((مگا|M))((الکترون ولت|eV)) | ((محصول فروپاشی|DP)) |
---|
157Tb | ((رادیو ایزوتوپ مصنوعی|{syn.})) | ((1 E_ s|71 y)) | ((الکترون گیری|ε)) | 0.060 | 157((Gadolinium|Gd)) |
158Tb | {syn.} | ((1 E_ s|180 y)) | ε | 1.220 | 158Gd |
((فروپاشی منفی بتا|β-)) | 0.937 | 158((Dysprosium|Dy)) |
159Tb | 100% | 159Tb با94 نوترون ((ایزوتوپ پایدار|پایدار))است |
|
واحدهای ((SI))& ((دما و فشار استاندارد|STP)) استفاده شده مگر آنکه ذکر شده باشد. |
---|
|
تربیم ((عنصر شیمیایی)) است که در ((جدول تناوبی)) دارای نشان Tb و ((عدد اتمی)) 65 می باشد.
!خصوصیات قابل توجه
تربیم ((فلز)) ((خاکی کمیاب)) و خاکستری رنگی است که قتبل انعطاف و چکش خوار بوده و به قدری نرم است که با چاقو بریده می شود.تا حد قابل قبولی در هوا پایدار است و دارای دو دگرگونی بلورین و درجه تغییر شکل 1289 درجه سانتیگراد می باشد.
!کاربردهــــــا
تربیم به ((فلورید)) ((کلسیم)) ، ((تنگستیت)) کلسیم و ((مولیبدیت)) ((استرانتیم)) افزوده می شود که در ابزار حالت جامد وبعنوان تثبیت کننده های بلورین پیلهای سوختی در دماهای بالا و به همراه ZrO
2 عمل می کنند.بعلاوه تربیم در((آلیاژ| آلیاژها)) و ساخت وسایل برقی بکار می رود و ((اکسید)) آن دارای توانایی جهت فعال نمودن ((فسفر)) سبز موجوددر((لامپ مهتابی)) و لامپ تصویر تلویزیونهای رنگی می باشد.((بورات)) تربیم ((سدیم)) بعنوان ماده ((لیزری)) که در 5460 ((آنگستروم)) ، ((نورهم نوسان)) ساطع می کند بکار می رود.
!تاریخچــــــه
((Carl Gustaf Mosander)) ((شیمیدان)) ((سوئدی)) در سال ((1843)) تربیم را کشف نمود و آنرا براساس نام دهکده ((Ytterby)) واقع در(( سوئد)) نامگذاری نمود. او این عنصر را به شکل ناخالصیهای موجود در اکسید ((ایتریم)) ( Y
2O
3) شناسایی کرد. تربیم تا قبل از پیدایش فن آوریهای اخیر ((جابجائی یونی)) ، به شکل خالص جداسازی نشده بود.
!نقش بیولوژیکی
تربیم نقش بیولوژیکی شناخته شده ای ندارد.
!پیدایــــــــش
تربیم هرگز بصورت عنصر آزاد در طبیعت وجود ندارد اما در ((کانی)) های زیادی از جمله ((سیریت)) ، ((گادولینیت)) و ((مونازیت)) Ce,La,Th,Nd,Y(PO
4) که دارای بیش از 03/0% تربیم ،((زنوتایم)) ( YPO
4) و ((اوکسنیت)) Y,Ca,Er,La,Ce,U,Th»(Nb,Ta,Ti
2O
6) که دارای 1% یا بیشتر تربیم می باشند وجود دارد.
!ترکیبـــــــات
ترکیبات تربیم عبارتند از:
*((فلورید|فلوریدها)) :
**((دی فلورید تربیم|TbF
2))- ((تری فلورید تربیم|TbF
3))((تترا فلورید تربیم|TbF
4))
*((کلرید|کلریدها)) :
**((تری کلرید تربیم|TbCl
3))
*((برومید|برمیدها)) :
**((تری برومید تربیم| TbBr
3))
*((یدید|یدیدها)) :
**((تری یدید تربیم| TbI
3))
*((اکسید|اکسیدها)) :
**((دی اکسید تربیم|TbO
2)) - ((تری اکسید تربیم|Tb
2O
3))
*((سولفید|سولفیدها)) :
** ((تری سولفید تربیم|Tb
2S
3))
*((سلنید|سلنیدها)) :
** ((تری سلنید تربیم|Tb
2Se
3))
*((نیترید|نیتریدها)) :
** (( TbN))
!ایزوتوپهـــــا
تربیم بطور طبیعی دارای یک ((ایزوتوپ)) پایدارTb-159 و 33 ((رادیوایزوتوپ)) است که فراوان ترین آنها تربیم 158 با نیمه عمر 180 سال ، تربیم 157 با ((نیمه عمر)) 71 سال و تربیم 160 با نیمه عمر 3/72 روز می باشد. مابقی ایزوتوپهای ((رادیواکتیو)) آن دارای نیمه عمرهایی کمتر از 907/6 روز هستند که اکثر آنها نیز نیمه عمری کمتر از 24 ثانیه دارند. تربیم همچنین 18 ((حالت متا)) دارد که پایدارترین آنها Tb- 156m1( t
1/2 4/24 ساعت)، 154m2-Tb(t
1/2 7/22 ساعت) و 154m1-Tb(t 4/9 ساعت) می باشند.
((حالت فروپاشی)) اولیه قبل از فراوان ترین ایزوتوپ پایدار (تربیم 159) ((جذب الکترون)) و حالت اولیه پس از آن ((فروپاشی منفی بتا)) است. محصول فروپاشی اولیه قبل از تربیم 159 ایزوتوپهای عنصر Gd( گادولینیم) و محصول اولیه پس از آن ایزوتوپهای عنصر Dy( ((دیسپروزیم))) هستند.
!هشدارهــــا
تمامی ترکیبات تربیم را باید شدیدا" سمی در نظر گرفت . ترکیبات این عنصر موجب تحریک چشم و پوست می شوند.گرده فلز تربیم خطر انفجار و آتش زایی به همراه دارد.
!منبع
*[http://periodic.lanl.gov/elements/65.html|Los|Alamos|National Laboratory - Terbium]
!پیوندهای خارجی
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Tb/index.html WebElements.com - Terbium]
* [http://environmentalchemistry.com/yogi/periodic/Tb.html EnvironmentalChemistry.com - Terbium]
* [http://education.jlab.org/itselemental/ele065.html It's Elemental - Terbium]