V{maketoc}
|
|
| ((Mercury)) - __Thallium__ - ((Lead)) |
((Indium|In))
__Ti__
((Ununtrium|Uut))
|
{picture file=img/daneshnameh_up/b/b0//Ti_TableImage.png}
((جدول استاندارد|جدول کامل)) |
|
__عمومی__ |
|---|
((فهرست نام عناصر|نام)), ((فهرست علائم عناصر|علامت اختصاری)), ((فهرست شماره عناصر|شماره)) | Thallium, Tl, 81 |
((گروه شیمیایی)) | ((فلزضعیف)) |
((گروه جدول تناوبی|گروه)), ((دوره جدول تناوبی|تناوب)), ((بلوک جدول تناوبی|بلوک)) | ((عنصر گروه 13|13 «IIIA))), ((عنصر دوره 6|6)) , ((بلوک p|p)) |
((جرم حجمی)), ((درجه سختی موهز|سختی)) | 11850 ((کیلوگرم برمترمکعب|kg/m3)), 1.2 |
((رنگ)) | سفید نقره ای
{picture file=img/daneshnameh_up/0/09//125pxTl2C81.jpg} |
__خواص اتمی__ |
|---|
((وزن اتمی)) | 204.3833 ((واحد جرم اتمی|amu)) |
((شعاع اتمی)) (calc.) | 190 (156) ((پیکومتر|pm)) |
((شعاع کووالانسی)) | 148 pm |
((شعاع وندروالس)) | 196 pm |
((ساختار الکترونی)) | ~np~~/np~((xenon|Xe))~np~]~/np~4((اوربیتال f|f))14 5((اوربیتال d|d))10 6((اوربیتال s|s))2 6p1] |
((الکترون|e-)) بازای هر ((سطح انرژی)) | 2, 8, 18, 32, 18, 3 |
((درجه اکسیداسیون))s ((«اکسید))) | 3,__1__ ((«باز)) ضعیف) |
((ساختار کریستالی)) | شش گوش |
__خواص فیزیکی__ |
|---|
| ((حالت ماده)) | جامد |
((نقطه ذوب)) | 577 ((کلوین|K)) (579 °((فارنهایت|F))) |
((نقطه جوش)) | 1746 K (2683 °F) |
((حجم مولی)) | 17.22 ((scientific notation|×))10-6 ((متر مکعب بر مول|m3/mol)) |
((متر مکعب بر مول)) | 164.1 ((کیلوژول بر مول|kJ/mol)) |
((گرمای هم جوشی)) | 4.142 kJ/mol |
((فشار بخار)) | 5.33 ((scientific notation|E))-06 ((پاسکال|Pa)) at 577 K |
((سرعت صوت)) | 818 ((متر بر ثانیه|m/s)) at 293.15 K |
__متفرقه__ |
|---|
((الکترونگاتیویته)) | 1.62 ((«درجه پائولینگ))) |
((ظرفیت گرمایی ویژه)) | 129 ((ژول بر کیلوگرم-کلوین|J/«kg*K))) |
((رسانائی الکتریکی)) | 6.17 106/m ((اهم)) |
((رسانائی گرمایی)) | 46.1 ((وات بر متر-کلوین|W/«m*K))) |
1st ((پتانسیل یونیزاسیون)) | 589.4 kJ/mol |
2nd پتانسیل یونیزاسیون | 1971 kJ/mol |
3rd پتانسیل یونیزاسیون | 2878 kJ/mol |
__ پایدارترین ایزوتوپها __ |
|---|
((Isotope|iso)) | (( وفور طبیعی |NA)) | (( نیمه عمر)) | (( روش فروپاشی |DM)) | (( انرژی فروپاشی |DE)) ((مگا |M))(( الکترون ولت |eV)) | (( محصول فروپاشی |DP)) |
|---|
203Tl | 29.524% | Tl با 122 ((نوترون)) ((ایزوتوپ پایدار|پایدار))است |
204Tl | ((رادیو ایزوتوپ مصنوعی|{syn.})) | 3.78 ((سال|y)) | ((انتشار بتا|Beta-))
((الکترون گیری|Epsilon)) | 0.764
0.347 | ((lead|204Pb))
((mercury «element»|204Hg)) |
205Tl | __70.476%__ | Tl با 124 ((نوترون)) ((ایزوتوپ پایدار|پایدار)) است |
|
((SI)) واحدهای & ((دما و فشار استاندارد |STP)) استفاده شده مگر آنکه ذکر شده باشد |
|---|
|
!تالیــــــــــم
تالیم یک(( عنصر شیمیایی)) است که در(( جدول تناوبی)) دارای نشان Tl و(( عدد اتمی))81 می باشد.این(( فلزضعیف)) نرم و چکش خوار و خاکستری رنگ شبیه ((قلع)) می باشد ولی در معرض هوا رنگ خود را از دست می دهد. تالیم به شدت سمی است و در سم(( موش)) و(( حشرات)) بکار می رود اما این کاربرد آن به علت احتمال سرطان زایی در بسیاری از کشورها متوقف شده است. همچنین از این عنصر در یابنده های اشعه مادون قرمز بکار می رود.
!خصوصیات قابل توجه
این عنصر بسیار نرم و چکش خوار بوده و با چاقو بریده می شود. تالیم در اولین مواجهه با هوا دارای(( درخشش)) فلزی است اما به سرعت با ته رنگ خاکستری مایل به آبی همانند(( سرب)) کدر می شود( آنرا با نگهداری زیر آب حفظ می کنند). اگر در هوا باقی بماند لایه ای از(( اکسید)) روی تالیم ایجاد شده و در حضور آب(( هیدرید)) تالیم تولید می گردد.
!کاربردهـــــا
در گذشته ازسولفات تالیم((بو| بی بو)) و((طعم| بی طعم)) بعنوان(( کشنده موش)) و(( مورچه)) استفاده می شد. در((ایالات متحده)) و بسیاری کشورهای دیگر به دلایل سلامتی این کاربرد مجاز نیست .سایر کاربردها:
* ((رسانای الکتریکی)) سولفید تالیم در معرض نور(( مادون قرمز)) تغییر می کنند بنابراین از این ترکیب در((سلول نوری| سلولهای نوری)) بهره می برند.
* ((بلور| بلورهای)) (( یدید))-(( برمید)) تالیم بعنوان مواد نورشناختی اشعه مادون قرمز بکار می روند.
* از((اکسید)) تالیم در ساخت((شیشه| شیشه ها))یی که دارای(( ضریب شکست)) بالا هستند استفاده می شود.
* در مواد(( نیمه هادی)) برای یکسو کننده های سلنیم کاربرد دارند.
* در وسایل ردیابی(( اشعه گاما)) کاربرد دارد.
* در مایعات با چگالی بالا که برای جداسازی به روش شناور- ته نشین((ماده معدنی| مواد معدنی)) بکار می روند.
* برای درمان(( کچلی موضعی)) و سایر((بیماری پوستی| بیماریهای پوستی)) مورد استفاده قرار می گیرد. اما این کاربرد به علت اختلاف کوچکی که بین سمیت و منافع درمانی آن وجود دارد محدود گشته است.
* تالیم(( رادیواکتیو)) 201 برای اهداف تشخیصی در(( پزشکی هسته ای)) کاربرد دارد بخصوص در تستهای تنشی که برای رده بندی خطر در بیماران مبتلا به ناراحتی شریانهای قلبی بکار می رود((«CAD))).
* تالیم در ترکیب با(( گوگرد)) ،(( سلنیم)) و(( آرسنیک)) در ساخت شیشه های دارای(( چگالی)) زیاد که(( نقطه ذوب)) پایین بین 125 تا 150 ((سانتی گراد |درجه سانتیگراد)) دارند مورد استفاده اند.این شیشه ها ویژگیهای دمای اطاق را دارند که مشابه شیشه های معمولی است و بادوام و نا محلول در آب هستند و(( ضریبهای شکست)) منحصر به فردی دارند.
علاوه بر اینها تحقیقاتی بر روی تالیم در حال انجام است تا مواد ابررسانا در دماهای بسیار زیاد برای کاربردهایی چون((MRI))، ذخیره انرژی مغناطیسی ،(( رانشگران مغناطیسی)) ،(( تولید نیروی برقی)) و دستگاه انتقال نیروساخته شود.
!تاریخچـــــــه
تالیم ( واژه((زبان یونانی| یونانی)) thallos به معنی جوانه یا شاخه کوچک سبز) در سال ((1861)) در(( انگلستان)) توسط(( Sir William Crookes)) هنگامیکه مشغول بررسیهای طیف نمایی برای تالیم موجود در باقی مانده های(( اسید سولفوریک)) گیاه بود کشف نمود.نام آن از ((خط طیف | خطوط طیفی)) درخشان(( سبز)) تالیم گرفته شده است. Crookes و(( Claude-Auguste Lamy ))سال 1862 مستقلا" این فلز را جدا کردند.
!پیدایــــــــــش
اگرچه این عنصر به مقدار فراوان در پوسته(( زمین)) و به میزان تقریبا" ppm7/0% وجود دارد، تالیم بیشتر بصورت ترکیب با مواد معدنی(( پتاسیم)) در ((خاک معدنی)) ،((خاک | خاکها)) و ((گرانیت)) دیده می شود و بنابراین عموما" بطور تجاری از این موارد بازیافت نمی شود.منبع اصلی تالیم تجاری مقادیر کم آن درکانیهای(( مس)) ،(( سرب))،((روی)) و سایر((کانی | کانیها))ی (( سولفید)) است.
تالیم در مواد معدنی((crooksite))((hutchinsonite)) و((lorandite)) یافت می شود.این فلز در((پیرِت | پیریتها)) هم وجود دارد و بعنوان یک محصول جانبی تولید اسید سولفوریک هنگام تشویه کانی پیریت جدا می گردد.روش دیگر تهیه این فلزاز(( ذوب)) کانیهای غنی سرب و روی می باشد.((ریزگره کوچک منگنز | ریز گره های کوچک منگنز)) که در(( کف اقیانوسها)) وجود دارند نیز حاوی تالیم هستند اما استخراج این ریز گره ها بسیار گران و از نظر زیست محیطی مخرب است.علاوه بر اینها مواد معدنی بسیار زیاد دیگری برای تالیم که حاوی 16% تا 60% تالیم هستند در طبیعت مثل ترکیبات سلنید یا سولفید با(( آنتیمونی)) ، ((آرسنیک))،مس،سرب و(( نقره)) وجود دارد ولی کمیاب بوده و بعنوان منابع این عنصر اهمیت تجاری ندارند.
!ایزوتوپهــــــــا
تالیم دارای 25(( ایزوتوپ)) است که دارای(( جرم اتمی)) بین 184 تا 210 هستند.Ti-203 و Tl-205 تنها ایزوتوپهای پایدار هستند و Tl-204 پایدار ترین(( ایزوتوپ رادیواکتیو)) با(( نیمه عمر)) 78/3 سال به حساب می آید.
!هشدارهــــــــا
تالیم و ترکیبات آن به شدت سمی هستند و باید با کمال احتیاط با آنها رفتار شود. مسمومیت زایی این عنصر موجب استفاده از آن به عنوان سم(( موش)) شده است(وهنوز در بسیاری از کشورها از آن استفاده میشود) .از میان اثرات مختلف مسمومیت زایی تالیم می توان به ریزش مو و صدمه به اعصاب سطح بدن اشاره کرد. تماس آن با پوست بدن خطرناک و هنگام ذوب این فلز باید تهویه مناسب انجام شود.تماس با ترکیبات قابل حل تالیم نباید از 1/0 ((میلی گرم)) در هر(( متر مکعب)) پوست بدن در میانگین دوره 8 ساعته (40 ساعت کار هفتگی) فراتر رود . احتمال ((سرطان زایی ))تالیم در انسان وجود دارد.
ریزش مو نتیجه استفاده از تالیم در درمان((کچلی موضعی)) ; است اما این کاربرد مدت زیادی است که متوقف شده است. داستانی مبنی بر تلاش (( CIA))به منظور بی آبرویی((Fidel Castro )) با استفاده از مسموم کردن او به وسیله تالیم که منجر به ریزش ریش او می شد وجود دارد اما تشخیص او مانع از به ثمر رسیدن تلاش آنها شد.
(( Agatha Christie ))((نویسنده داستانهای پلیسی)) که به عنوان یک(( داروساز)) کار کرده بود از تالیم به عنوان عامل قتل در داستان خود به نام Pale Horse Theاستفاده نموده است(اولین سرنخ روش قتل از ریزش موی قربانیان به دست آمد)
فیلم The Young Poisoner's Handbook در سال 1996 بر اساس فعالیتهای(( Graham Frederick Young ))بود که در دهه های 60 و 70 حداقل 3 نفر را با تالیم کشته بود.
!منبع
*[http://periodic.lanl.gov/elements/81.html|Los|Alamos National Laboratory - Thallium]
! پیوندهای خارجی
*[http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Tl/index.html WebElements.com - Thallium]
*[http://environmentalchemistry.com/yogi/periodic/Tl.html EnvironmentalChemistry.com - Thallium]
