یونانیان باستان ، شهابها را به عنوان ستارگان تیر کشنده میشناختند ولی میدانستند که آنها سقوط میکردند، جمعیت ستارگان آسمان ثابت می ماند.
ارسطو معتقد بود که ستاره تیر کشنده پدیدهای است موقعی که ناشی از چیزی است که در
جو زمین روی میدهد. از آن زمان این اجسام را شهاب نامیدند.
شهابهایی را که به سطح زمین میرسند ،
شهاب سنگ میگویند. نیاکان ما حتی ناظر سقوط برخی از این شهاب سنگها بودهاند.
- گفته میشود که هیپاوکوس از مردم فنیقیه گزارشی از یک چنین سقوطی داده است.
- تصور می شود که حجرالاسود یعنی سنگ سیاه کعبه در مکه ، یکی از این شهاب سنگهاست و حرمت آن بواسطه آنست که مبدائی آسمانی داشته است.
- ایلیاد به کلوخه زبری از آهن اشاره میکند که در مراسم تشییع جنازه به پاتروکلوس هدیه شد. این سنگ میبایستی مبدائی شهابی داشته باشد، زیرا آن زمان عصر برنز بود و هنوز استخراج و ذوب سنگ معدن آهن متداول نشده بود. در واقع آهن شهابی احتمالا بیش از 3000 سال پیش از میلاد به کار میرفته است.
جرقه مطالعه
در 13 نوامبر سال 1833 ، ایالات متحده امریکا در معرض بارانی شدید قرار گرفت که لئونید یا اسدی نامیده می شدند ، زیرا به نظر میرسید که از نقطهای واقع در
صورت فلکی اسد میتابند. در آن هنگام این شهابها به مدت دو ساعت در
آسمان به نمایش
آتش بازی جالب توجهی پرداختند و درخشش آسمان به حدی رسید که نه تا آن زمان دیده شده بود و نه بعدها دیده شد. تا آنجا که میدانیم هیچ شهاب سنگی به
زمین نرسید. اما این منظره شگرف ، انگیزه بررسی شهابها شد و اخترشناسان برای نخستین بار بطور جدی به مطالعه آنها پرداختند.
چند سال بعد «
یونس یاکوپ برسالیوس» ، شیمیدان سوئدی ، برای
تجزیه شهاب سنگها آغاز کرد. نتیجه چنین تجزیههایی اطلاعاتی ارزشمند درباره عمر کلی
منظومه شمسی و حتی ساختمان عمومی شیمیایی جهان در اختیار
اخترشناسان قرار داد.
وقایع و فجایع
- در کوکونینو واقع در آریزونا دهانه مدوری وجود دارد که قطر آن حدود 1200 متر و عمق آن 180 متر است. اطراف این دهانه را تا ارتفاع 30 تا 50 متر خاک پوشانده است. این دهانه شبیه دهانههای آتشفشانی کره ماه به نظر میرسد. مدتها تصور میشد که این دهانه مربوط به یک آتشفشان خاموش است. اما یک مهندس معدن به نام «دانیل مورو بارینگر» معتقد بود که این دهانه نتیجه برخورد یک شهاب سنگ با کره زمین است. از آن به بعد این دهانه ، حفره بارینگر نامیده شده است. منشا شهابی این دهانه با کشفی که در سال 1906 بعمل آمد ، مجددا تائید شد. این دهانه حدود چهل هزار سال پیش ایجاد شده است.
- در سال 1908 بر اثر سقوط یک شهاب سنگ در سیبری شمالی ، چاهی حفر شد که قطر دهانه آن متجاوز از 45 متر بود و همه درختانی را که در 30 کیلومتری اطراف محل سقوط بود، از جا کند. خوشبختانه این منطقه غیر مسکونی بود. اگر این شهاب از همین قسمت آسمان حدود 5 ساعت بعد سقوط میکرد ، ممکن بود در سن پطرزبورگ که تا آن زمان پایتخت روسیه بود ، فرود آید. اگر چنین اتفاقی میافتاد ، شهر سن پطرزبورگ چنان ویران میشد که گویی با یک بمب هیدروژنی ویران شده است. وزن این شهاب سنگ حدود 40000 تن بود.
- یک بار یک شهاب سنگ به وزن چندین کیلو گرم در وسط اتاق نشیمن یک خانواده آمریکایی سقوط کرد.
- شهاب سنگی به اندازه یازده سانتیمتر ، در سال 1991 درست در فاصله 5/3 متری دو پسر بچه در ایالت ایندیانای آمریکا سقوط کرد.
- در سال 1992 ، یک شهاب سنگ 12 کیلوگرمی به صندوق عقب اتومبیلی که در پیکسویل نیویورک پارک شده بود ، برخورد کرد. گزارش شده است که این قطعه از گوی آتشین که درخشانتر از ماه بود ، جدا شد و هنگامی که با سرعت 700 کیلو متر در ساعت در آسمان در حرکت بود ، تکه تکه شد. عده زیادی از این واقعه فیلم تهیه کردند. از اطلاعات فوق توانستند از منشا این اجرام اطلاع حاصل کنند که مدار آن در فاصله سه واحد نجومی و در نزدیکی مدار زهره قرار داشته است.
- یک حفره شهابی ، به نام «گاسربلاف» در استرالیا وجود دارد که 22 کیلومتر عرض دارد و دور آن کوه است. این حفره 130 میلیون سال پیش تشکیل شده است و شاید قدیمی ترین گودال شهاب سنگی روی زمین باشد.
مباحث مرتبط با عنوان