تاریخچه ی:
بیوشیمی بالینی
تفاوت با نگارش: 2
|
| |
|
| |
| | | |
| | | | | |
| ||بیوشیمی بالینی یا بیوشیمی کلینیکی یکی از رشتههای ((پزشکی|علوم پزشکی)) است. این علوم بر پایه آزمایشهایی استوار است که بر اساس آنها در نتیجه تشخیص اختلالات در مقدار مواد تشکیل دهنده بدن ، بیماریهای مرتبط با آنها شناخته میشود.|| | | ||بیوشیمی بالینی یا بیوشیمی کلینیکی یکی از رشتههای ((پزشکی|علوم پزشکی)) است. این علوم بر پایه آزمایشهایی استوار است که بر اساس آنها در نتیجه تشخیص اختلالات در مقدار مواد تشکیل دهنده بدن ، بیماریهای مرتبط با آنها شناخته میشود.|| |
| | | |
| | | |
| | | | |
|
| !دید کلی | | !دید کلی |
| اینک در عصر تسخیر فضا و پیوند اعضا ، ((بیوشیمی)) یکی از پیشرفتهترین علومی است که دنیای بیجان ((شیمی)) را را با دنیای ((زیست شناسی)) پیوند داده و ثابت کرده است که بسیاری از بیماریها حتی بازتابهای روانی ، نتیجه تغییرات شیمیایی مواد تشکیل دهنده بدن انسان است و فیزیو پاتولوژی این مواد و ارگانهای وابسته به شناخت بیماریها و درمان آنها کمک شایانی میکند.
امروزه دانش جدید بیوشیمی بالینی به مثابه چراغ پرفروغی ، فرا راه پزشکان در شناخت بسیاری از بیماریها قرار گرفته است. پیشرفتهای تکنیکی و فنی در اندازهگیری ((آنزیم|آنزیمها)) ، ((طبقه بندی هورمونهای جانوری|هورمونها)) ، ((الکترولیتها)) و متابولیتهای با مقادیر کم و رابطه انکار ناپذیر تغییرات این مواد با ایجاد بیماریهای گوناگون وسعت بینظیری به این رشته از علوم پزشکی داده است. | | اینک در عصر تسخیر فضا و پیوند اعضا ، ((بیوشیمی)) یکی از پیشرفتهترین علومی است که دنیای بیجان ((شیمی)) را را با دنیای ((زیست شناسی)) پیوند داده و ثابت کرده است که بسیاری از بیماریها حتی بازتابهای روانی ، نتیجه تغییرات شیمیایی مواد تشکیل دهنده بدن انسان است و فیزیو پاتولوژی این مواد و ارگانهای وابسته به شناخت بیماریها و درمان آنها کمک شایانی میکند.
امروزه دانش جدید بیوشیمی بالینی به مثابه چراغ پرفروغی ، فرا راه پزشکان در شناخت بسیاری از بیماریها قرار گرفته است. پیشرفتهای تکنیکی و فنی در اندازهگیری ((آنزیم|آنزیمها)) ، ((طبقه بندی هورمونهای جانوری|هورمونها)) ، ((الکترولیتها)) و متابولیتهای با مقادیر کم و رابطه انکار ناپذیر تغییرات این مواد با ایجاد بیماریهای گوناگون وسعت بینظیری به این رشته از علوم پزشکی داده است. |
| !آب مورد استفاده در آزمایشگاههای بالینی | | !آب مورد استفاده در آزمایشگاههای بالینی |
| ((آب)) بر حسب درجه خلوص و نوع آن که در آزمایشگاهها مصرف میشوند عبارتند از: ~~green:آب معمولی~~ ، ~~green:آب مقطر~~ ، ~~green:آب دیونیزه~~ و ~~green:آب استریل~~ . برای حل نمودن ((سرمهای درمانی|سرمهای تجارتی)) که جهت کنترل بکار میروند، ساختن محلولهایی استاندارد ، محلولهای مورد آزمایش الکترولتها و رقیق نمودن سرم بیماران باید از آب دیونیزه استفاده کرد. آبی که در آزمایشگاههای تشخیص طبی بکار میرود باید دارای خواص زیر باشد: ((فلز|فلزات سنگین)) آن از 0.01 میلیگرم در لیتر بیشتر نباشد و PH آن بین 7 - 6 باشد. | | ((آب)) بر حسب درجه خلوص و نوع آن که در آزمایشگاهها مصرف میشوند عبارتند از: ~~green:آب معمولی~~ ، ~~green:آب مقطر~~ ، ~~green:آب دیونیزه~~ و ~~green:آب استریل~~ . برای حل نمودن ((سرمهای درمانی|سرمهای تجارتی)) که جهت کنترل بکار میروند، ساختن محلولهایی استاندارد ، محلولهای مورد آزمایش الکترولتها و رقیق نمودن سرم بیماران باید از آب دیونیزه استفاده کرد. آبی که در آزمایشگاههای تشخیص طبی بکار میرود باید دارای خواص زیر باشد: ((فلز|فلزات سنگین)) آن از 0.01 میلیگرم در لیتر بیشتر نباشد و PH آن بین 7 - 6 باشد. |
| !ریاضیات در بیوشیمی بالینی | | !ریاضیات در بیوشیمی بالینی |
| نوشتن جواب آزمایشات با ارقامی که ارزش دارند مساله مهمی در کار آزمایشگاههای تشخیص طبی میباشد. بطور کلی بیوشیمی کلینیکی ، نوشتن جواب آزمایشها با حذف ارقام بدون ارزش با توجه و اندازه آن آزمایش صورت میگیرد. مثلا در نوشتن جواب آزمایشهای ((قند خون|گلوکز)) ، ((کلسترول)) و ((متابولیسم اوره|اوره)) میتوان ارقاع اعشاری را حذف کرد. ولی در گزارش دادن نتایج اندازهگیری ((کراتین)) و ((پتاسیم)) ، اعداد اعشاری نیز باارزش هستند و نباید حذف یا کامل شوند. | | نوشتن جواب آزمایشات با ارقامی که ارزش دارند مساله مهمی در کار آزمایشگاههای تشخیص طبی میباشد. بطور کلی بیوشیمی کلینیکی ، نوشتن جواب آزمایشها با حذف ارقام بدون ارزش با توجه و اندازه آن آزمایش صورت میگیرد. مثلا در نوشتن جواب آزمایشهای ((قند خون|گلوکز)) ، ((کلسترول)) و ((متابولیسم اوره|اوره)) میتوان ارقاع اعشاری را حذف کرد. ولی در گزارش دادن نتایج اندازهگیری ((کراتین)) و ((پتاسیم)) ، اعداد اعشاری نیز باارزش هستند و نباید حذف یا کامل شوند. |
| !جمع آوری و نگهداری نمونهها | | !جمع آوری و نگهداری نمونهها |
| جمع آوری و نگهداری نمونهها یکی از مهمترین کارهای اولیه آزماشیگاه کلینیکی است. گرفتن خون با وسایل تمیز استریل ، جمع آوری و دقت در نوشتن نام بیمار ، زمان گرفتن نمونه ، نمره گذاری لوله ، استفاده از مواد ضد انعقاد مناسب و سانتریفوژ کردن به موقع خون از اعمالی است که از بسیاری از اشتباهات اساسی آزمایشگاه جلوگیری میکند. | | جمع آوری و نگهداری نمونهها یکی از مهمترین کارهای اولیه آزماشیگاه کلینیکی است. گرفتن خون با وسایل تمیز استریل ، جمع آوری و دقت در نوشتن نام بیمار ، زمان گرفتن نمونه ، نمره گذاری لوله ، استفاده از مواد ضد انعقاد مناسب و سانتریفوژ کردن به موقع خون از اعمالی است که از بسیاری از اشتباهات اساسی آزمایشگاه جلوگیری میکند. |
| !لوازم شیشهای آزمایشگاه | | !لوازم شیشهای آزمایشگاه |
| لوازم شیشهای که در آزمایشگاههای تشخیص طبی وجود دارند عبارتند از: لوله آزمایش ، ((پیپت)) ، ((بورت)) ، ((بالن ژوژه)) ، قیف و ... . جنس شیشه بسیار مهم بوده و برای کاربرد آنان باید اطلاعاتی در این زمینه داشت. پیپت برای نقل انتقال محلولها با حجم معین بکار میرود. __بورت__ برای اندازهگیری حجمها بکار میرود. با داشتن بهترین تکنسینها ، بدون داشتن وسایل نمیتوان جوابهای درستی به دست آزمایش شونده داد. | | لوازم شیشهای که در آزمایشگاههای تشخیص طبی وجود دارند عبارتند از: لوله آزمایش ، ((پیپت)) ، ((بورت)) ، ((بالن ژوژه)) ، قیف و ... . جنس شیشه بسیار مهم بوده و برای کاربرد آنان باید اطلاعاتی در این زمینه داشت. پیپت برای نقل انتقال محلولها با حجم معین بکار میرود. __بورت__ برای اندازهگیری حجمها بکار میرود. با داشتن بهترین تکنسینها ، بدون داشتن وسایل نمیتوان جوابهای درستی به دست آزمایش شونده داد. |
- | ::{picture=4.jpg}:: | |
| !جدا کردن پروتئینهای پلاسما | | !جدا کردن پروتئینهای پلاسما |
| در برخی از آزمایشهای بیوشیمی ، وجود ((پروتئین)) ، ایجاد کدورت ، رسوب ، تعلیق مواد و تداخل در عدهای از واکنشهای شیمیایی مینماید. به همین جهت در انجام آن سری از آزمایشها در ((بافت خون|خون)) ، ((ادرار)) و ((نخاع|مایع نخاعی)) لازم است. پروتئینها را میتوان به طرق مختلفی جدا کرد. مثل جذب آن بوسیله کائولن ، میکرودیفوژن ، دیالیز نمودن ، اولترافیلتراسیون و یا دناتوره کردن بوسیله حرارت که اینها روشهای فیزیکی هستند. از طریق شیمیایی نیز میتوان پروتئینها را رسوب داد مانند استفاده از واکنش بین ((آنتی ژن)) و ((آنتی کور)). | | در برخی از آزمایشهای بیوشیمی ، وجود ((پروتئین)) ، ایجاد کدورت ، رسوب ، تعلیق مواد و تداخل در عدهای از واکنشهای شیمیایی مینماید. به همین جهت در انجام آن سری از آزمایشها در ((بافت خون|خون)) ، ((ادرار)) و ((نخاع|مایع نخاعی)) لازم است. پروتئینها را میتوان به طرق مختلفی جدا کرد. مثل جذب آن بوسیله کائولن ، میکرودیفوژن ، دیالیز نمودن ، اولترافیلتراسیون و یا دناتوره کردن بوسیله حرارت که اینها روشهای فیزیکی هستند. از طریق شیمیایی نیز میتوان پروتئینها را رسوب داد مانند استفاده از واکنش بین ((آنتی ژن)) و ((آنتی کور)). |
| !روشهای آزمایشگاهی | | !روشهای آزمایشگاهی |
| روشهای بسیاری در آزمایشگاهی تشخیص طبی وجود دارد از روشهای مورد استفاده در آزمایشگاهها میتوان موارد زیر انجام برد: تجزیه وزنی ، تجزیه حجمی ، سنجش کدورت ، ((اسپکتروفوتومتری)) ، فیلم فوتومتر ، فلوئورومتر ، ((الکتروفورز)) ، ((کروماتوگرافی)) و ... . | | روشهای بسیاری در آزمایشگاهی تشخیص طبی وجود دارد از روشهای مورد استفاده در آزمایشگاهها میتوان موارد زیر انجام برد: تجزیه وزنی ، تجزیه حجمی ، سنجش کدورت ، ((اسپکتروفوتومتری)) ، فیلم فوتومتر ، فلوئورومتر ، ((الکتروفورز)) ، ((کروماتوگرافی)) و ... . |
| !آزمایشهای فعالیت کلیوی | | !آزمایشهای فعالیت کلیوی |
| ((کلیه|عمل کلیهها)) خارج نمودن مواد زیر از بدن و حفظ و جذب دوباره بعضی از مواد حیاتی مثل ((الکترولیتها)) میباشد. ((بیماریهای کلیه|بیماریهای کلیوی)) به سه دسته تقسیم میشوند: بیماریهایی که مستقیما به اعمال کلیهها مربوط نمیشوند، بیماریهای مربوط به کلیهها و بیماریهای که بعد از خروج ادرار از کلیهها اتفاق میافتد مانند ((سرطان مثانه|غدههای سرطانی مثانه)). آزمایشهایی که در آزمایشگاههای تشخیص طبی برای سنجش فعالیت کلیه انجام میشود به قرار زیر است، آزمایشهای مربوط به میزان تصفیه گلومرولی ، آزمایشهای مربوط به فعالیت ((ساختمان نفرون|لولههای نفرون)) و آزمایشهای تجزیه کامل ادرار. | | ((کلیه|عمل کلیهها)) خارج نمودن مواد زیر از بدن و حفظ و جذب دوباره بعضی از مواد حیاتی مثل ((الکترولیتها)) میباشد. ((بیماریهای کلیه|بیماریهای کلیوی)) به سه دسته تقسیم میشوند: بیماریهایی که مستقیما به اعمال کلیهها مربوط نمیشوند، بیماریهای مربوط به کلیهها و بیماریهای که بعد از خروج ادرار از کلیهها اتفاق میافتد مانند ((سرطان مثانه|غدههای سرطانی مثانه)). آزمایشهایی که در آزمایشگاههای تشخیص طبی برای سنجش فعالیت کلیه انجام میشود به قرار زیر است، آزمایشهای مربوط به میزان تصفیه گلومرولی ، آزمایشهای مربوط به فعالیت ((ساختمان نفرون|لولههای نفرون)) و آزمایشهای تجزیه کامل ادرار. |
| !آزمایشهای کبدی | | !آزمایشهای کبدی |
| ((کبد|اعمال کبد)) به صورت زیر است: ساختن بسیاری از مواد مهم بدن مثل پروتئینها ، کلسترول ، اوره و ... ، ساختن فاکتورهای ((انعقاد خون)) ، ذخیره نمودن بعضی از مواد مثل ((گلیکوژن)) ، غیر سمی نمودن بعضی از مواد متابولیزمی و داروها . آزمایشهایی که در مورد عملکرد کبد انجام میشود به صورت زیر است: اندازهگیری بیلیروبین ((پلاسمای خون)) ، تشخیص بیلیروبین ادرار ، اندازه گیری اوربیلینوژن در ادرار و مدفوع ، سنجش ((آمونیاک)) و اوره خون و سایر مایعات بدن ، آزمایشهای فلوکولاسیون ، سنجش مقدار آنزیمهای ~~green:آلکالین فسفاتاز~~ و ~~green:آلدولاز~~ و آنزیمهای دیگر. | | ((کبد|اعمال کبد)) به صورت زیر است: ساختن بسیاری از مواد مهم بدن مثل پروتئینها ، کلسترول ، اوره و ... ، ساختن فاکتورهای ((انعقاد خون)) ، ذخیره نمودن بعضی از مواد مثل ((گلیکوژن)) ، غیر سمی نمودن بعضی از مواد متابولیزمی و داروها . آزمایشهایی که در مورد عملکرد کبد انجام میشود به صورت زیر است: اندازهگیری بیلیروبین ((پلاسمای خون)) ، تشخیص بیلیروبین ادرار ، اندازه گیری اوربیلینوژن در ادرار و مدفوع ، سنجش ((آمونیاک)) و اوره خون و سایر مایعات بدن ، آزمایشهای فلوکولاسیون ، سنجش مقدار آنزیمهای ~~green:آلکالین فسفاتاز~~ و ~~green:آلدولاز~~ و آنزیمهای دیگر. |
- | ::{picture=5.jpg}:: | |
| !آزمایشهای مربوط به الکترولیتها | | !آزمایشهای مربوط به الکترولیتها |
| زندگی یک سلول زنده در رابطه با متابولیزم آب و الکترولیتها ، بستگی به سه عامل مهم دارد: تنظیم PH و یا در حقیقت ثابت نگهداشتن رابطه بین اسید و باز مایعات بدن ، تنظیم مقادیر کاتیونها و آنیونها در مایعات بدن و تنظیم ((فشار اسمزی)) مایعات بدن. اندازه گیری الکترولیتهای بدن ارزش حیاتی داشته و باید در کمال دقت و درستی انجام شود. لولههای ((نمونه برداری)) ، ظروف آزمایش باید تمیز و عاری از هر نوع آلودگی باشند. آزمایشهایی که در مورد الکترولیتها صورت میگیرد، عبارتند از: آزمایش اندازه گیری ((سدیم)) ، ((پتاسیم)) ، ((فسفر)) ، ((کلر)) ، ((بیکربنات)) ، ((اکسیژن|فشار اکسیژن)) ، ((دیاکسید کربن|فشار دیاکسید کربن)) و ... . | | زندگی یک سلول زنده در رابطه با متابولیزم آب و الکترولیتها ، بستگی به سه عامل مهم دارد: تنظیم PH و یا در حقیقت ثابت نگهداشتن رابطه بین اسید و باز مایعات بدن ، تنظیم مقادیر کاتیونها و آنیونها در مایعات بدن و تنظیم ((فشار اسمزی)) مایعات بدن. اندازه گیری الکترولیتهای بدن ارزش حیاتی داشته و باید در کمال دقت و درستی انجام شود. لولههای ((نمونه برداری)) ، ظروف آزمایش باید تمیز و عاری از هر نوع آلودگی باشند. آزمایشهایی که در مورد الکترولیتها صورت میگیرد، عبارتند از: آزمایش اندازه گیری ((سدیم)) ، ((پتاسیم)) ، ((فسفر)) ، ((کلر)) ، ((بیکربنات)) ، ((اکسیژن|فشار اکسیژن)) ، ((دیاکسید کربن|فشار دیاکسید کربن)) و ... . |
| !ارتباط بیوشیمی بالینی با سایر علوم | | !ارتباط بیوشیمی بالینی با سایر علوم |
| بیوشیمی بالینی علم در حال رشدی است که با بسیاری از علوم ارتباط دارد از جمله است: ((زیست شناسی)) ، ((شیمی)) ، ((پزشکی)) ، ((علوم آزمایشگاهی)) و ... . | | بیوشیمی بالینی علم در حال رشدی است که با بسیاری از علوم ارتباط دارد از جمله است: ((زیست شناسی)) ، ((شیمی)) ، ((پزشکی)) ، ((علوم آزمایشگاهی)) و ... . |
| !مباحث مرتبط با عنوان | | !مباحث مرتبط با عنوان |
| *((آزمایش خون)) | | *((آزمایش خون)) |
| *((آزمایشهای کبد)) | | *((آزمایشهای کبد)) |
| *((آزمایشهای کلیه)) | | *((آزمایشهای کلیه)) |
| *((آنزیم)) | | *((آنزیم)) |
| *((اندازه گیری الکترولیتهای بدن)) | | *((اندازه گیری الکترولیتهای بدن)) |
| *((بیوشیمی)) | | *((بیوشیمی)) |
| *((بیماریهای کبد)) | | *((بیماریهای کبد)) |
| *((بیماریهای کلیه)) | | *((بیماریهای کلیه)) |
| *((زیست شناسی)) | | *((زیست شناسی)) |
| *((شیمی)) | | *((شیمی)) |
| *((علوم آزمایشگاهی)) | | *((علوم آزمایشگاهی)) |
| *((متابولیسم اوره)) | | *((متابولیسم اوره)) |
| *((وسایل آزمایشگاههای بیوشیمی بالینی)) | | *((وسایل آزمایشگاههای بیوشیمی بالینی)) |