|
|
تاریخچه ی: بومادران
نگارش: 3
گیاه بومادران
|
| |
|
شناسنامه
| کاسنی Compositae | :تیره
| | Achillea millefolium L. A. ambigua Boiss. | :نام لاتین
| | Milfoil-Sanguinary-Yarrow-Nosebleed | :نام انگلیسی
| | بومادران | :نام فارسی
| | حزنبل-ام الف ورقه | :نام عربی
|
شرح گیاه
گیاهی است پایا، به ارتفاع 20 تا 90 سانتی متر و گاهی بیشتر که بطور خودرو در دشت ها، کنار جاده ها و نواحی کوهستانی می روید. برگهائی بدون دمبرگ، دراز، پوشیده از کرک و منقسم به بریدگیهای بسیار باریک دارد. کاپیتولهای کوچک و متعدد آن که به طول 4 تا 8 میلی متر و به عرض 2 تا 5 میلی متر می باشد، وضع مجتمع به صورت گل آذین دیهیم ، در قسمتهای انتهائی ساقه دارد. در هر کاپیتول آن ، دو نوع گل ، یکی زبانه ای و سفید رنگ ، واقع در حاشیه گل آذین و دیگری لوله ای واقع در ناحیه وسط دیده می شود. در بعضی از فرمهای این گیاه نیز به تناسب شرایط خاص محیط زندگی، گلهای زبانه ای دارای رنگ ارغوانی یا مایل به آن می گردد. اطراف کاپیتولها را، انولوکری مرکب از براکته های پوشیده از کرک فرا می گیرد که کناره آنها، به رنگ قهوه ای روشن یا تیره با ظاهر مشخص است تعداد گلهای زبانه ای هر کاپیتول از 5 تا 6 تجاوز نمی نماید.
میوه فندقه ، طویل و به شکل تخم مرغ وارونه است.
|
| |
|
نیاز اکولوژیکی
بومادران در طول رویش به شرایط اقلیمی خاصی نیاز ندارد و تقریباً در هر اقلیمی رویش می کند.
بومادران در مناطق گرم و آفتابی گلهای بیشتری تولید می نماید. خاکهای سبک شنی برای کشت این گیاه مناسب است.
آماده سازی خاک
تناسب مقدار عناصر اصلی نظیر ازت ، فسفر و پتاس نقش عمده ای در افزایش پیکر رویشی گیاه و همچنین در افزایش اسانس آنها دارد.
تاریخ و فواصل کاشت
زمان مناسب برای کشت مستقیم گیاه در زمین اصلی اواخر تابستان - اوایل پائیز است. در این روش بذور در ردیفهایی به فاصله 40 تا 50 سانتی متر در زمین اصلی کشت می شوند. برای هر هکتار زمین به 2 تا 3 کیلوگرم بذر نیاز است.
زمان مناسب برای کشت غیر مستقیم اوایل بهار است. برای اینکار بذور در ردیفهای به فاصله 5 تا 20 سانتی متر در خزانه هوای آزاد کشت می شوند. سپس نشاء ها در زمین اصلی در ردیفهایی به فاصله 60 سانتی متر و فاصله دو بوته در طول ردیف 25 تا 30 سانتی متر کشت می شوند.
فصل پائیز زمان مناسبی برای تکثیر رویشی بومادران می باشد. در این روش بوته ها در ردیفهایی به فاصله 60 سانتی متر کشت می شوند فاصله دو بوته از یکدیگر 25 تا 30 سانتی متر مناسب است.بومادران 4 تا 5 سال در زمین باقی می ماند. گیاهانی که دوره رویشی کوتاهی دارند برای تناوب کشت با بومادران مناسبترند زیرا پس از برداشت آنها زمان کافی برای آماده ساختن زمین وجود خواهد داشت.
|
| |
|
کاشت
کشت و تکثیر بومادران توسط بذر و به شکل رویشی نیز انجام می گیرد.
تکثیر توسط بذر به دو روش مستقیم و غیر مستقیم صورت می گیرد.
کشت مستقیم : بذور به صورت ردیفی در زمین اصلی که بستر آن برای کشت بومادران آماده شده است کشت می شوند.
کشت غیر مستقیم : بذور را در زمان مناسب در خزانه هوای آزاد کشت می کنند. عمق بذر در موقع کاشت نباید بیشتر از 5/0 سانتی متر باشد. پس از آبیاری منظم و وجین علفهای هرز سطح خزانه اوایل پائیز می توان نشاء ها را به زمین اصلی منتقل نمود.
تکثیر رویشی : تکثیر رویشی گیاه از طریق تقسیم بوته صورت می پذیرد. گیاهان 4 تا 5 ساله را در فصل پائیز از خاک خارج می کنند. سپس هر گیاه را به 2 تا 4 بوته تقسیم و در زمین مورد نظر کشت می نمایند.
داشت
رشد اولیه بو مادران بسیار کند می باشد. از این رو مبارزه مکانیکی و شیمیایی با علفهای هرز ضرورت دارد. در سال اول رویش می توان از علف کش کرب (Kerb) به مقدار 4 کیلوگرم در هکتار استفاده کرد.
از آفات گیاه سنهای لکه دار (Lygus spp) (متعلق به خانواده میریده) با مکیدن شیره گیاه سبب ضعیف شدن گیاهان می گردند. لار و نوعی پروانه (Hemimene Petriverella) از ریشه این گیاه تغذیه می کند که در صورت پیشروی و عدم مبارزه با آنها صدمات زیادی به محصول وارد خواهند کرد.
.jpg)
| |
|
برداشت
در صورتیکه گیاهان به طور غیر مستقیم کشت و در فصل پائیز به زمین اصلی منتقل شده باشند یکسال پس از کاشت (از سال دوم) به گل می نشیند و می توان محصول را برداشت کرد. چنانچه گیاهان بطور مستقیم کشت شده باشند، محصول از سال سوم قابل برداشت خواهد بود.
چون گیاهان در مرحله گلدهی از بیشترین مقدار ماده موثره برخوردارند،این مرحله زمان مناسبی برای برداشت گلها و پیکر رویشی (ساقه ها و شاخه های جوان) بومادران است.هنگام جمع آوری گلها باید آنها را به همراه دمگل به طول 3 تا 4 سانتی متر برداشت کرد.
اندامهای برداشت شده را می توان در سایه و یا با استفاده از خشک کنهای الکتریکی در دمای 30 تا 40 درجه سانتی گراد خشک نمود.
کوتاهی در خشک کردن اندامها سبب تغییر رنگ گلها و پیکر رویشی گیاهان و در نتیجه سبب کاهش شدید مقدار ماده موثر گیاه می شود.
از سال دوم رویش مقدار پیکر رویشی خشک شده بین 1 تا 4 تن در هکتار است. نسبت پیکر رویشی تازه به خشک 4 به 1 و نسبت گلهای تازه به خشک 6 به 1 می باشد.
مقدار اسانس 3 تا 5 کیلوگرم در هکتار است که به روش تقطیر با آب و بخار استخراج می شود.
دامنه انتشار
البرز ، رژیون دماوند ، اشتران کوه ، ارومیه ، تبریز، گچسر ، کندوان ، پل زنگوله، راه گرگان به مشهد ، جنگل گلستان ، پلور
|
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
|
