بهاء الدین قرا عثمان آق قویونلو
«وفات 839 ق / 1435 م»
درخدمت امیران محلی
بهاء الدین قرا عثمان «عثمان بیگ» بنیانگذار سلسله ترکمانان آق قویونلو است.
او مدتی در خدمت امیران محلی ارزنجان و سیواس و حتی پادشاه مصر بود.
درخدمت تیمور
هنگامی که تیمور به سرزمین عراق آمد، قرا عثمان به او پیوست به طور یکه از توجه او برخوردار شد.
قرا عثمان توانست بر رقیبان دیرینهاش
- قرا محمد قراقویونلو در 791 ق / 1389 م و
- قاضی برهان الدین در 800 ق / 1398 م
پیروز شود.
او در جنگ بین سلطان عثمانی و تیمور در 802 ق / 1399 م داوطلبانه به تیمور پیوست و در لشکرکشیهای او بر ضد حاکم سیواس که از حمایت عثمانیها برخوردار بود، شرکت جست.
کسب مقامهای عالی
قرا عثمان در جنگ مذکور، پیروز شد، و تیمور به پاس این همیاری،
- مقام امیری به وی داد همچنین
- ریاست او را بر قبیله آق قویونلو تأیید کرد و
- خاندان آق قویونلو را متولی شهر آمِد کرد.
بدین گونه آق قویونلو نخستین بار مالک آمِد شد و
- آن را برای هفتاد سال پایتخت خود قرار داد.
در زمان فرمانروایی قرا عثمان، آق قویونلو نه تنها قلمرو بیشتری یافت، بلکه از حمایت قبایل دیگری که پیروزیهای او آنان را مجذوب ساخته بود، نیز برخوردار شد.
آغاز شکستهای بهاءالدین قرا عثمان
پس از مرگ تیمور «807 ق / 1405 م» قرا عثمان فرصت را مغتنم شمرد و هنگامی که
قرایوسف بن محمد
با
ابوبکر میرانشاه نواده تیمور
در حال جنگ بود، در 810 ق / 1420 م،
اورفه «رُها» را به تصرف خود درآورد.
او در میان سالهای 831 تا 839 ق / 1428 تا 1435 م،
قاضی برهان الدین احمد- حاکم سیواس- و توقات،
ملک عادل- فرمانروای حلب و دمشق- و
ملک ظاهر عیسی- امیر ماردین- را
شکست داد.
هنگامی که اسکندر بن قرایوسف قراقویونلو ناگزیر شد تا برای سومین بار از برابر شاهرخ تیموری که از شرق
ایران به سوی او تاخته بود، بگریزد و به
روم روی آورد،
قراعثمان در حوالی ارزروم به رویارویی اسکندر قرا قویونلو شتافت، اما شکست خورد تا این که چندی بعد در سن 80 سالگی در صفر 839 ق / اوت 1435 م در ارزروم درگذشت.
سرانجام اسکندر پسر قرایوسف قراقویونلو، ارزروم را تصرف کرد و پس از 3 روز که از دفن عثمان گذشته بود، فرمان داد تا نبش قبر کنند. سپس سر از تن بی جان عثمان جدا ساخت و آن را به مصر فرستاد. به فرمان
سلطان ملک اشرف، سر عثمان سه روز در دروازه زویله به دار آویخته بود.
