تاریخچه ی:
بافت خون
__بافت خون (Blood)__
!نگاه اجمالی
خون بافت همبند تخصص یافته ای است که سلولهای آن در داخل ماده زمینهای مایعی به نام ((پلاسمای خون|پلاسما)) شناورند. خون 7 الی 8 درصد وزن بدن را تشکیل می دهد و حجم آن در یک فرد بالغ به طور متوسط 5 لیتر می باشد. خون به واسطه گردش در داخل ((رگهای خونی)) عامل اصلی ((توزیع مواد غذایی در بدن|توزیع مواد غذایی)) ، ((اکسیژن)) و حرارت در بدن و انتقال ((دی اکسید کربن)) و مواد زائد حاصل از فعالیت سلولها از بافتها به ارگانهای دفعی است. ((خون)) همچنین ((هورمون|هورمونهای مترشحه از غدد داخلی)) را به ارگانهای مورد نظر حمل می کند.
خون در خارج از بدن منعقد شده و سلولها و مواد غیر محلول آن به صورت تودهای نسبتا سفت به نام ((لخته خون|لخته)) Blood clot در می آید. و قسمت محلول آن به صورت مایعی زرد و روشن به نام سرم Serum از آن جدا می گردد. برای جلوگیری از ((انعقاد خون)) ، به منظور مطالعات خونی ، مقداری هپادین (یک ماده ضد انعقاد) یا سیترات به آن افزوده می شود. در این حالت اگر اجازه داده شود ((سلول خونی|سلولهای خونی)) ته نشین شوند ، ملاحظه خواهد شد از نظر حجمی حدود 55 درصد خون از پلاسما و 45 درصد آن از سلولهای خونی تشکیل شده است.
!((پلاسمای خون))
*پلاسما 55 درصد خون را تشکیل می دهد. مایعی است که 91 درصد آنرا آب ، 7 درصد آن را ((پروتئین ها)) ، یک درصد آنرا ((املاح معدنی خون|املاح معدنی)) و یک درصد بقیه را ویتامین ها ، ((مواد قندی)) و لیپیدی ، هورمون ها و ((آمینو اسید|اسیدهای آمینه)) تشکیل می دهند.
*پروتئین های عمده پلاسما عبارتند از: ((آلبومین)) ، ((فیبرینوژن)) ، ((پروترومبین)) و ((گلوبولین|گلوبولینها)).
آلبومین پروتئین اصلی خون می باشد که به وسیله ((کبد)) ساخته می شود و مهمترین وظیفه آن حفظ ((فشار اسمزی خون)) می باشد. در ضمن در حمل مواد غیر معمول در آب ، نظیر ((اسیدهای چرب)) آزاد نقش عمده ای دارد.
*((فیبرینوژن)) ، پروتئینی است که در کبد سنتز می شود. و پس از تبدیل شدن به فیبرین در ((انعقاد خون)) شرکت می کند. گلوبینها از نظر وزن مولکولی به سردسته گاما گلوبینها ، بتا گلوبینها و آلفا گلوبینها تقسیم می شوند. که مهمترین آنها گاما گلوبینها هستند که به آنتی بادیها یا ایمونو گلوبینها نیز مشهورند.
!((سلول خونی|سلولهای خونی))
سلولهای خونی به دو دسته بزرگ ((ادیته ویتسها)) یا ((گلبولهای قرمز)) و لکومیتها یا ((گلبولهای سفید)) تقسیم می شوند.
!گلبولهای قرمز «Erthrocytes »
*به سلولهای قرمز خون مشهورند. و بیشترین سلولهای خونی را تشکیل می دهند. سلولهایی بدون ((هسته سلول|هسته)) و مقعر الطرفین هستند. در شرایط طبیعی قطر آنها به طور متوسط 5/7 میکرون می باشد. اگر اندازه سلول کوچکتر از 6 میکرون باشد. میکروسیت و اگر بزرگتر از 9 میکرون باشد، ((ماکروسیت)) نامیده می شوند.
*حظور گویچه های قرمز با اندازه های مختلف در خون را ((آنیزوسیتوزیس)) Anisicytosis و حظور گویچههای قرمز با اشکال متفاوت در خون را ((پوی کلیلو سیتوزیس)) Poikilocytosis می نامند. که در حالات مرضی دیده می شوند. در ((محلولهای هیپرتونیک)) ، خشک شدن سریع سلولها و یا چرب بودن لام میکروسکوپی ، ((گویچههای قرمز خون|گویچههای قرمز)) ، کناره دانه دار یا مضرس (Crenation)پیدا می کنند.
*تعداد گویچههای قرمز در حالت طبیعی در خون زنان 3.6 تا 5.5 میلیون در هر میکرولیتر و در خون مردان 4.1 تا 6 میلیون در هر میکرولیتر می باشد.نسبت حجم سلولهای خون به کل خون برحسب درصد را ((هماتوکریت)) می نامیم. هماتوکریت در زنان سالم و بالغ 45-35 درصد و در مردان سالم و بالغ 50-40 درصد می باشد.
!ساختمان و کار ((گلبولهای قرمز))
گلبولهای قرمز سلولهایی مقعرالطرفین و قابل انعطاف هستند که ضمن عبور از ((مویرگ|مویرگها)) به هم چسبیده و به صورت میلهای استوانهای در می آیند که ((رولکس)) (Rouleaux) نامیده می شود. شکل ویژه و انعطاف پذیری زیاد گویچههای قرمز را به پروتئین های محیطی ویژهای نسبت می دهند که به سطح داخلی غشای اریترویسیتها چسبیده اند. برخی از ((بیماریهای ارثی خون)) مانند کروی یا بیضی شکل بردن گویچههای قرمز از نقص پروتئین های فوق ناشی می گردد. با وجود این ، پروتئین های فوق در سلولهای دیگر نیز یافت شده اند. ((غشای اریته ویستا)) همچنین حاوی رسپتورهای مربوط به ((گروههای خونی)) سیستم ABO و RH می باشد.
گویچههای قرمز خون حاوی مولکول پیچیده ای به نام ((هموگلوبین)) می باشد. که از یک قسمت پروتئینی به نام گلوبین و یک رنگ دانه آهندار به نام «هم» تشکیل شده است. گلوبین مرکب از 4 زنجیره پلی پپتیدی است که به هر زنجیره یک پورفین آهندار متصل شده است. هموگلوبین به علت داشتن آهن که در حالت احیا شده می باشد. می تواند با ((اکسیژن)) و ((دی اکسید کربن)) ترکیب شده و به ترتیب آهن ، هموگلوبین و کربامینو هموگلوبین تشکیل دهد. با توجه به بالا بودن فشار اکسیژن در ریه ها ، اکسی هموگلوبین در ریه ها تشکیل شده و پس از رسیدن به بافتها ، اکسیژن جدا شده و دی اکسید کربن به آن متصل می گردد. بدین ترتیب امکان حمل اکسیژن از ((ریه)) به بافتها و دی اکسید کربن از بافتها به ریه امکان پذیر میگردد.
!سیکل حیاتی گلبولهای قرمز
در جریان اریتروسیت سازی ، گویچه های قرمز هستند و بسیاری از ارگانها و ((آنزیم های سیتوپلاسمی)) خود را از دست می دهند ، و قادر به تولید انرژی از طریق هوازی نمی باشند و انرژی مورد نیاز برای فعالیت سلولی از طریق ((گلیکولیز)) بیهوازی تامین می نمایند. پس از اتمام آنزیم های دخیل در تولید ATP ، ((سلول خونی|سلول پیر و فرسوده شده)) انعطاف خود را از دست داده و از بین می رود. بر این اساس عمر گلبولهای قرمز 120 روز می باشد. و پس از پایان این مدت بوسیله ماکروفاژهای ((طحال)) ، ((کبد)) ، و ((مغز استخوان)) فاگوسیته می شوند.
کاهش تعداد گویچههای قرمز در خون را ((کم خونی)) Anemia و افزایش گویچههای قرمز در خون را ((پلی سیتمی)) Polycytemia می نامند که ممکن است به صورت اولیه و در اثر تولید بیش از حد گویچههای قرمز در مغز استخوان ایجاد شود (نوع بدخیم). ((بیماری تالاسمی)) ، اختلال خونی دیگری است که در آن به علت نقص ژنتیکی سنتز یک یا چند زنجیره پلی پپتیدی هموگلوبین کاهش می یابد.
!((پلاکت|پلاکتها)) Plackets
اجسام کروی یا بیضوی کوچکی به قطر 4-2 میکرون هستند که از قطعه قطعه شدن ((سیتوپلاسم)) سلولهای بزرگی به نام ((مگا کاریوسیت)) Mega karyocytes در ((مغز استخوان)) حاصل می شود، فاقد هستهاند. با وجود این در ((مهره داران)) پست سلولهای هسته داری به نام ((ترومبوسیت)) معادل پلاکت می باشد. پلاکتها را ترومبوسیت نیز می نامند. تعداد پلاکتها 400-200 هزار در هر میکرولیتر خون می باشد. و عمر آنها 11-8 روز می باشد. هر پلاکت توسط غشایی غنی از ((گلیلو پروتئین)) محصور شده و بررسیها بیانگر وجود آنتی ژن های گروههای خونی ABO در غشای پلاکتها می باشد.
کار اصلی پلاکت جلوگیری از خونریزی است. که این عمل با چسبیدن پلاکتها به همدیگر و محل آسیب دیده رگ و ترشح مواد دخیل در انعقاد انجام می گیرد. تحریک پلاکتها در محل ((آسیب عروقی)) باعث ترشح ADP می گردد که ADP چسبیده به سطح پلاکت موجب چسبیدن پلاکتها به هم و تشکیل توده پلاکتی را می کند که به صورت ((درزگیر)) عمل کرده و از ادامه خونریزی جلوگیری می کند. همزمان با ترشح ADP ، ((سرتونین)) و ((ترومبوبلاستین پلاکتی)) نیز ترشح می گردد. که اولی باعث ((انقباض عروق)) و دومی باعث تبدیل ((پروتروبین)) به ((ترومبین)) می شود. ترومبین ، فیبروژن ((پلاسمای خون|محلول پلاسما)) را به فیبرین غیر محلول تبدیل می نماید که سلولهای خونی در لابه لای توری ظریف حاصل از فیبرین گرفتار شده و لخته تشکیل می گردد.
!میاحث مرتبط با عنوان
*((آنزیم های سیتوپلاسمی))
*((انعقاد خون))
*((املاح معدنی خون))
*((انقباض عروق))
*((بیماریهای ارثی خون))
*((بیماری تالاسمی))
*((بیماری هیموفیلی))
*((پلاسمای خون))
*((پلاکت))
*((توزیع مواد غذایی در بدن))
*((خون))
*((رگهای خونی))
*((سلول خونی))
*((فشار خون))
*((فشار اسمزی خون))
*((لخته خون))
*((کم خونی))
*((گروههای خونی))
*((گلبولهای سفید))
*((گلبولهای قرمز))
*((مغز استخوان))
*((مویرگ))
*((هموگلوبین))