بازار ارز به بازاری گفته می شود که معاملات آن برای تاثیرگذاری بر انتقال
پول یک کشور به کشور دیگر انجام می گیرد. این
بازار محل مشخصی ندارد و بازاری است
بین المللی که معاملات آن از طریق وسایل ارتباطی راه دور مثل تلفن و تلکس صورت
می پذیرد. در اصل، نیاز به تسویه حساب با طرفهای تجاری خارجی بود که
برات خارجی را به عنوان عامل کارسازی حسابها رواج داد و موجب شد تا همه بانکها و دیگر موسسات مالی بین المللی آن را بپذیرند. در ابتدا معاملات روی براتها از طریق
تنزیل آنها انجام می شد و چنین بود که بازار ارز پدید آمد و میزان این برات عامل تشخیص فعالیتهای بین المللی شد. در دوران کنونی این بازار گسترش فراوان یافته است و تحت تسلط سازمانهای مالی قرار دارد که از راه خرید و فروش ارز منافع حاصل از تفاوت میان
نرخ ارز و
نرخ بهره در مراکز مالی مختلف را به خود اختصاص می دهند.
در ایران در پی ازدیاد سریع درآمد ارزی ناشی از افزایش قیمت نفت در سال 1973، بانک مرکزی ایران در دیماه سال 1353 اقدام به تاسیس یک بازار ارز غیربازرگانی کرد تا از این راه محدودیتهای ارزی موجود بر سر راه ایجاد یک بازار بین المللی پول و سرمایه در کشور را از میان بردارد. در ابتدا منبع تغذیه کننده این بازار ارزهای حاصل از صدور کالاهای غیر نفتی بود، لیکن چون این منبع جوابگوی تقاضا برای ارز نبود، لذا بانک مرکزی سیاست فروش ارز به بانکها برای مصارف غیربازرگانی را در پیش گرفت. با توجه به تلاطم و بی ثباتی اقتصادی و سیاسی در اواخر برنامه عمرانی پنجم ( 57-1352)، بازار مزبور عملاً به صورت مجرای اصلی خروج ارز از ایران درآمد، به طور یکه در خلال عمر حدوداً پنج ساله بازار، بخش اعظم هفت میلیارد دلار فروخته شده به آن از کشور خارج شد. این مجرای اصلی فرار سرمایه سرانجام در آبان سال 1357 بسته شد.
لینک های زیر را نیزمشاهده کنید
