دانشمندان قرن نوزدهم،
خورشید را سرچشمه جویباری از ذرات ابرگونه ای که در فضای بین
سیارات روان است. می پنداشتند و بر این اعتقاد بودند که پدیده هائی چون فروزه های قطبی و توفان های مغناطیسی (که اختلالاتی را در میدان مغناطیس زمین موجب می گردد.) از برخورد ابرگونه مزبور با جو
زمین پدید می آیند.
این نظریه در سال 1900 بوسیله
الیور لوچ انگلیسی چاپ و منتشر گردید و حدود سی سال بعد یعنی در سال 1932 جی. بارتلز خاطر نشان ساخت که ارتباطی میان توفان های مغناطیسی و فعالیت مشعل های خورشیدی موجود نیست و احتمالاً این پدیده را بایستی با دوره چرخش 27 روزه خورشید مربوط دانست. به گمان بارتلز اختلالات مغناطیسی زمین بر اثر فعالیت مناطقی از خورشید که آنها را مناطق می نامید، ایجاد می گردد.
نتایج حاصله از بررسی دنباله یا گیسوی ستارگان دنباله دار بر نظریه گسیلش ذرات خورشیدی نیرو بخشید و در سال 1958 ای.ان پارکر ثابت نمود که ذراتی از تاج خورشیدی جدا گردیده و از هر سو در فضای بین سیارات به حرکت در می آیند و پدیده ای را بنام باد خورشیدی به وجود می آورند. به گمان پارکر، دمای فوق العاده زیاد تاج های خورشیدی، فشارهای زیادی را موجب گردیده و به جریان برونسوی مواد خورشیدی می انجامد. از آنجائی که هیچ مانع خارجی در سر راه مواد مزبور وجود ندارد. لذا از سرعت جریان آنها کاسته می گردد و به سان گلوله ای که در سراشیب غلطان است، همچنان به راه خود ادامه می دهند. منشاء این پدیده همانا تاج خورشیدی است که بسا در سرشت خود همواره در انبساط و پراکنش بوده و برای جایگزینی مواد از دست رفته از لایه های زیرین خویش تغذیه می کند. اما اینکه مکانیسم تغذیه دقیقاً چگونه عمل می کند؟ هنوز به درستی روشن نیست.
نتایج بدست آمده از کاوش های فضائی کشورهائی چون
اتحاد جماهیر شوروی و
آمریکا (به ویژه مارینر2) مداومت باد خورشیدی را ثابت می سازد و با آغاز عصر فضا، تحقیق در زمینه آشنائی با این مکانیسم با جدیت هرچه تمامتر دنبال می گردد و هر روز برآگاهی با در مورد شناخت پدیده باد خورشیدی افزوده می شود.
ویژگی های باد خورشیدی
باد خورشیدی بطور پیوسته و با سرعت بین 200 تا 900 کیلومتر در ثانیه در فضای میان سیارات می وزد (رقم بین 400 تا 500 کیلومتر در ثانیه را می توان سرعت متوسط با دهای خورشید محسوب داشت) و ذراتی که بوسیله باد خورشیدی حمل می شوند حدود 4 تا 5 روز وقت لازم دارند تا به زمین برسند. باد خورشیدی شامل تعدادی
الکترون و
پروتون همراه با مقدار کمی یون های سنگین می باشد. مهمترین ذرات بادخورشیدی در فاصله خورشید تا
زمین را ذرات آلفا (هسته هلیوم) تشکیل می دهند که حدود 4 تا 5 درصد مجموع ذرات را به خود اختصاص داده اند. تراکم متوسط این ذرات چیزی حدود در متر مکعب است که این رقم با فاکتوری معادل بیش از صد در تغییر است. (به طور مثال تراکم ذرات مزبور در سطح دریای زمین برابر در متر مکعب می باشد).
دمای پلاسمای باد خورشیدی که بر حسب پراکنش سرعت ذرات بیان می گردد. در نزدیکی های زمین حدود
کلوین است. با این ترتیب ظاهراً زمین در لفافی از پلاسمای بسیار گداخته و بسیار رقیق پوشیده شده، این وضعیت نشان می دهد که خورشید از جرم خود حدود کیلوگرم در ثانیه می کاهد و آن را به پدیده ای بنام باد خورشیدی مبدل می سازد. با این روند مدتی معادل حدود سال وقت لازم است تا تمام جرم خورشید بر باد رود. جالب اینجاست که این مدت تقریباً 10 بار طولانی تر از مدت زمان آغاز پیدایش و فعالیت خورشید تا زمان حاضر است.
