نگاه اجمالی
مطالعات نشان داده‌اند که آدمی انواع مختلفی از ((حافظه)) (Memory) را دارد. اینکه «اطلاعات برای مدت زمان کوتهی ذخیره می‌شوند یا برای مدت زمان بلند» باعث تقسیم حافظه به انواع «((حافظه کوتاه ‌مدت))» (Short-Term Memory) و ((حافظه بلند‌مدت)) (Long-Term Memory) شده است. با وجود این تقسیم آنها برای ذخیره کردن اطلاعات مراحل سه‌گانه حافظه را اجرا می‌کنند، البته به شیوه‌ها و ساختارهای مختلف این کار را انجام می‌دهند. نکته دیگر آنکه در بعضی از مطالعات و منابع از حافظه نوع سومی نیز به نام «حافظه حسی» (Sensory Memory) صحبت می‌شود.
!حافظه حسی
«حافظه حسی» نخستین مرحله به یاد‌سپاری و ذخیره کردن اطلاعات است. در این حافظه نسخه دقیقی از«اطلاعات حسی» ذخیره می‌شود. گنجایش این حافظه نامحدود است، اما مدت زمان ذخیره‌سازی اطلاعات بسیار کوتاه (حدود یک ثانیه) است. بعد از آنکه محرکی (از طریق گیرنده‌های حسی) وارد حافظه حسی شد، اگر مورد «توجه» (Attention) و دقت قرار گیرد، اطلاعات آن محرک به حافظه «کوتاه ‌مدت» انتقال می‌یابد. این فرآیند دقت و توجه برای انتقال اطلاعات با حافظه کوتاه مدت بسیار مهم است، زیرا آدمی در هر لحظه تحت تاثیر محرکهای حسی فراوانی قرار دارد، که اگر قرار بود این محرکها «ادراک» (Perception) شوند، زندگی غیر ممکن می‌شد. آدمی از طریق توجه کردن به بعضی از امور (محرکها) و بی‌توجهی به بعضی دیگر تصمیم می‌گیرد، تا آنچه را که می‌خواهد، ادراک کند. این فرآیند برای آغاز یادگیری مهم است.
!((حافظه کوتاه مدت)) (S.T.M)
حافظه کوتاه مدت به پدیده‌ای اشاره دارد که فقط چند ثانیه دوام دارد و نه چند ساعت یا چند هفته. حافظه کوتاه مدت مشخصا به یادآوری موادی (اطلاعاتی) اشاره دارد که به محض اینکه مرور آنها را در ذهن متوقف می‌کنیم، دیگر وجود ندارد. اما اگر اطلاعات موجود مرور شوند، برای هر مدت زمانی که لازم باشد، در حافظه باقی می‌مانند. این بدین معنی است که زمان ذخیره‌سازی اطلاعات در این حافظه کوتاه است. همچنین حافظه کوتاه مدت از لحاظ «گنجایش» نیز محدودیت دارد. پژوهشگران این گنجایش را بین «2±7» ماده اطلاعاتی برآورد کرده‌اند. در واقع تقریبا هفت مکان در حافظه کوتاه مدت وجود دارد، و وقتی این مکانها پر می‌شوند جایی برای اطلاعات بیشتر وجود ندارد.
!((حافظه بلند مدت)) (L.T.M)
حافظه بلند مدت به پدیده‌ای اشاره دارد که اطلاعات آن هم اکنون روی نداده‌اند. بنابراین همه تجربه‌های تحصیلی ، آگاهی کامل از زبان ، اطلاعات مربوط به دنیا و... به حافظه بلند مدت تعلق دارند. حافظه بلند مدت محدودیت‌های زمانی و گنجایش حافظه کوتاه مدت را ندارد. بدین معنی است که این حافظه گنجایش تمام اطلاعات رسیده‌ (دریافت شده) را دارد.
!تفاوت‌های حافظه کوتاه مدت و بلند مدت
!!تمایز روانشناختی
مراحل سه‌ گانه حافظه (رمز گردانی ، اندوزش ، ارزیابی) در هر دو نوع حافظه وجود دارند. اما تفاوتی که وجود دارد اینست که کار‌کرد و فرایند این سه مرحله در هر دو موقعیت یکسان نیست. برای مثال حافظه کوتاه مدت رمز‌گردانی را به صورت «شنیداری و دیداری» انجام می‌دهد، در حالیکه رمزگردانی حافظه بلند مدت به صورت «معنایی و پیوندهای معنی‌دار است».
!!تمایز زیست‌شناختی
حافظه کوتاه مدت و بلند از لحاظ ساختار مغزی نیز متفاوت هستند. پژوهش‌ها معلوم ساخته است که «هیپوکامپ» (Hippocampus) که ساختاری در زیر ((قشر مخ)) و نزدیک به ((مغز)) است، فقط در حافظه بلند مدت نقش دارد، ولی در حافظه کوتاه مدت تاثیر ندارد. این در حالی است که مناطق پیشانی قشر مخ (قطعه پیشانی) در حافظه کوتاه مدت دخالت دارند.
!مباحث مرتبط با عنوان
*((اطلاعات))
*((بازیابی اطلاعات))
*((بیماری آلزایمر))
*((حافظ))
*((حافظه کوتاه ‌مدت))
*((حافظه بلند مدت))
*((حافظه مصنوعی))
*((خطاهای حافظه))
*((ذهن برتر))
*((عواملی که منجر به فراموشی))
*((گنجایش حافظه))
*((فراموشی))
*((مغز))
*((مراحل حافظه))
*((نگهداری و ذخیره کردن اطلاعات در حافظه))