انصار، جمع ناصر از ریشه نصر: یاری کردن، در تاریخ اسلام به ساکنان مسلمان مدینه و اطراف آن بالاخص افراد دو قبیله
اوس و
خزرج گفته می شد که به یاری پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و مسلمانان مهاجر مکی و نقاط دیگر پرداختند و در نشر اسلام تاثیر زیادی داشتند.
پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم با ورود به مدینه میان انصار و مهاجر عقد اخوات،
«پیمان برادری )، برقرار ساخت. اولین گروه انصار که در بیرون مکه (در عقبه منی) با حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم بیعت کردند شش یا هفت تن و از قبیله خزرج بودند. قرآن کریم، انصار را ستود، نیز پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و اوصیای آن حضرت از آنان تمجید نمودند. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم به انصار فرمود: شما پس از من مورد بی مهری قرار خواهید گرفت. چون معاویه به حکومت رسید، سهم انصار را از بیت المال قطع کرد.
پس از رحلت پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم، برخی از انصار می گفتند که جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم باید از میان آنان برگزیده شود؛ اما رقابت میان روسای اوس و خزرج و طرفداری کم تاثیریعضی از انصار از حق خلافت امام علی علیه السلام و. . . سبب گردید که انصار رفته رفته عقب نشینی کنند و عاقبت تسلیم رای شورای
سقیفه بنی ساعده شدند.
با قدرت یافتن اشرافیت
قریش در خلافت عثمان، نارضایی انصار از مهاجرین بالا گرفت و در نتیجه رفته رفته آنان مدینه را به قصد پیوستن به رزمندگان و مرزبانان اسلامی ترک کردند.
برخی از انصار نیز وضح موجود را پذیرفتند و در دستگاه خلافت اموی به گرفتن مشاغل درجه دوم راضی شدند، البته در میان انصار همواره جمعی از دوستداران اهل بیت علیه السلام نیز وجود داشته است.
منابع :
دایره المعارف تشیع ، المعارف و المعاریف