: انرژی یونش

||انرژی لازم برای جدا کردن سست‌ترین ((الکترون)) از یک اتم منفرد گازی شکل و درحالت پایه یک عنصر را «~~green:انرژی اولین یونش~~» آن ((عنصر)) می‌نامند.

::__(A(g) → A(g)⁺ + e(g__::

نماد (g) نشان دهنده حالت گازی عنصر و ((یون)) مربوطه است.||

!علامت انرژی‌های یونش

در تعیین انرژی‌های یونش عناصر برای بیرون کشیدن ((الکترون)) از اتم ، انرژی مصرف می‌شود، زیرا این امر متضمن فائق آمدن بر جاذبه متقابل ((هسته)) و الکترون است. پس چون سیستم ، در این فرآیند ، انرژی جذب می‌کند، انرژیهای یونش علامت مثبت دارند. مثلا می‌توان ((سدیم|انرژی اولین یونش سدیم)) را به صورت زیر نمایش داد:

::__(Na(g) → Na(g)⁺ + e(g__::

::496Kj+ = اولین یونش سدیم

-	{picture file=img/daneshnameh_up/ion.jpg}	+	{picture=ie.jpg}

!واحد انرژی یونش

انرژی یونش برای هر الکترون منفرد بر حسب ((الکترون ولت)) (اتم/ev) و برای یک مول الکترون (6.02x10²³ الکترون) که از یک مول اتم (6.02x10²³ اتم) عنصر جدا شود، Kj/mol بیان می‌گردد.

!ترتیب انرژی یونش در عناصر یک دوره

انرژی یونش در یک دوره از چپ به راست بتدریج افزایش می‌یابد. به آن قسمتهایی از منحنی که به عناصر دوره دوم (از

Li تا Ne) ، دوره سوم (ازNa تا Ar) و الی آخر تعلق دارد. توجه کنید که انرژی یونش به این سبب افزایش می‌یابد که اتمها بتدریج کوچکتر می‌شوند و ((بار مؤثر هسته)) بتدریج افزایش می‌یابد، در نتیجه جدا کردن الکترون بتدریج دشوارتر می‌شود.

!ترتیب انرژی یونش در عناصر یک گروه

در عناصر نماینده ، بطور کلی انرژی یونش بین عناصر یک گروه از بالا به پایین کاهش می‌یابد. عناصر گروه (Cs ، Rb ، K ، Na ، Li) و عناصر گروه صفر (Rn ، Xe ، Kr، Ar، Ne ، He) بصورت مینیمم و ماکسیمم منحنی نشان داده شده‌اند. در هر گروه بتدریج از اتمی به اتم پایینتر می‌رویم ، بار هسته ، افزایش می‌یابد، اما اثر آن تا حد زیادی از طریق افزایش تعداد ((آرایش الکترونی عناصر|الکترونهای پوسته)) زیرین که اثر پوششی دارند، حذف می‌شود. در حالیکه اتمها بزرگتر می‌شوند، الکترونی که باید یونیده شود، در فاصله‌ای دورتر از هسته قرار می‌گیرد، در نتیجه جدا شدن الکترون آسانتر شده ، انرژی یونش کاهش می‌یابد.

انرژی یونش ((عناصر واسطه)) در یک دوره به سرعت مشابه با عناصر نماینده افزایش پیدا نمی‌کند. انرژی یونش ((عناصر واسطه درونی)) ، کم و بیش ثابت می‌ماند. در این دو دسته عناصر ، الکترون متمایز کننده به پوسته‌های درونی اضافه می‌شود. افزایش اثر پوششی حاصل ، وضعیت انرژی یونش در عناصر واسطه و واسطه درونی را توجیه می‌کند. اتم ((فلزات)) در واکنشهای شیمیایی معمولا الکترون از دست می‌دهند و به یونهای مثبت تبدیل می‌شوند. اتم ((غیرفلزات)) معمولا به این ترتیب عمل نمی‌کنند. بنابراین فلزات عناصری با انرژی یونش نسبتا کم و غیرفلزات عناصری با انرژی یونش نسبتا زیادند.

!انرژی دومین یونش

بحثهای ما تاکنون مربوط به انرژی اولین یونش بوده است. انرژی دومین یونش هر عنصر انرژی لازم برای جدا کردن یک الکترون از یون +1 آن عنصر است.

::__(A(g) → A(g)²⁺ + e(g__::

!انرژی سومین یونش

انرژی سومین یونش بیان کننده انرژی مورد نیاز برای جدا کردن یک الکترون از یون +2 آن عنصر است. جدا کردن یک الکترون منفی از ((اتم)) خنثی طبعا آسانتر از جدا کردن الکترون از ذره دارای یک بار مثبت و آن هم به نوبه خود آسانتر از جدا کردن ((الکترون)) از ذره دارای دو بار مثبت است. در نتیجه انرژی سومین یونش بزرکتر از انرژی دومین یونش و آن هم بزرگتر از انرژی اولین یونش است.

!انرژی چهارمین یونش و بالاتر

از آنجا که انرژی چهارمین یونش و بالاتر ، به غایت زیاد است، یونهای بالاتر از +3 بندرت در شرایط عادی وجود دارند. همانگونه که انتظار می‌رود برای هر عنصر انرژی یونش از اولین تا چهارمین زیاد می‌شود.

!جهش

در تمام مراحل پس ازجدا شدن ((الکترون ظرفیت|الکترونهای والانس)) ، افزایش انرژی مورد نیاز برای یونش بعدی بصورت جهشی است.

!واکنش پذیری فلزات

واکنش پذیری فلزات در گوشه پایین سمت چپ ((جدول تناوبی)) دیده می‌شوند. واکنش پذیری ، بر حسب از دست دادن الکترون ، بتدریج که از این گوشه به طرف بالا یا به سمت راست حرکت می‌کنیم، کاهش می‌یابد.

!مباحث مرتبط با عنوان

*((آرایش الکترونی عناصر))

*((اتم))

*((اتم اولیه))

*((الکترون))

*((انرژی همبستگی هسته))

*((انرژی یونش))

*((تعادل یونی))

*((خواص اتم))

*((یون))

*((یونیزاسیون با لیزر))