فشار خون چیست؟
خونی که در هر انقباض عضله قلب از داخل سرخرگها عبور میکند به دیواره آن فشاری وارد میکند که آن را فشار خون گویند. فشار خون دارای یک میزان ماکزیمم (فشار خون سیستولی) و یک میزان مینیمم (فشار خون دیاستولی)میباشد. در هنگام تعیین و گزارش فشار خون هر دو میزان باید ذکر شود. این میزانها بیشتر بر حسب میلیمتر جیوه و گاهی سانتیمتر جیوه گزارش میشود. گزارش فشار خون بصورت عدد کسری است که صورت آن فشار خون سیستولی یا ماکزیمم و مخرج آن فشار خون دیاستولی یا مینیمم میباشد.
لزوم اندازهگیری فشار خون
اندازهگیری فشار خون یکی از مهمترین معایناتی است که تمام افراد باید هر از گاهی نسبت به انجام آن اقدام کنند. 15% افراد سن بالا دارای
فشار خون بالا هستند و خودشان خبر ندارند.به همین علت هر انسانی چه مشکل داشته باشد و چه نداشته باشد لازم است که حداقل هر 6 ماه یکبار
فشار خون خود را اندازه بگیرد تا در صورت بالا یا پایین بودن بیش از حد آن نسبت به درمان اقدام کند. در افرادی که مشکل فشار خون بالا دارند و در حال مصرف
داروی ضد فشار خون میباشند لازم است که به طور مرتب و ترجیحاً روزانه فشار خون خود را اندازهگیری نمایند تا نسبت به موثر بودن داروها و شدت فشار خون خود آگاهی کامل داشته باشند.
شرایط قبل از اندازهگیری فشار خون
فشار خون باید در شرایط خاصی گرفته و بهتر است کسی فشار خون را بگیرد که به این امر تسلط کافی داشته باشد و بتواند شرایط لازم را برای اندازهگیری دقیق مهیا کند. بهتر است که بیمار تا نیم ساعت قبل از اندازهگیری فشار خون غذا و چای میل نکرده باشد. سیگار نکشیده باشد و اندازه گیری فشار خون در شرایط آرام و بدون
استرس انجام گیرد . در ضمن لازم است بیمار قبل از اندازهگیری فشار خون فعالیت فیزیکی سنگینی انجام نداده باشد و قبل از اندازهگیری فشار خون ، حداقل به مدت 10_5 دقیقه در حالت راحت و ریلکس باشد.
وضعیت مناسب برای اندازهگیری فشار خون
- درستترین حالت برای اندازهگیری فشار خون حالت درازکشیده است. و بعد حالت نشسته راحت. فردی که حداقل ده الی پانزده دقیقه در حالت دراز کشیده قرار گرفته و هیچ استرسی در این مدت به او وارد نشده باشد، اگر میزان فشار خون سیستولیک او بالاتر از 140 میلیمتر جیوه و فشار دیاستولیک بیش از 90 میلیمتر جیوه باشد، مبتلا به پرفشاری خون است. در حالت طبیعی ، اگر فردی بهسرعت از پلهها بالا و پایین رود، قطعاً فشار خونش افزایش پیدا میکند. (در شرایط خاصی که احتمال میدهیم بیمار فشار خون پایین داشته باشد ولی در حالت دراز کشیده فشار خون طبیعی است، یکبار دیگر فشار خون را در حالت ایستاده یا نشسته با پاهای آویزان اندازه میگیریم که اگر پایین باشد معلوم میشود.)
- باید دست بیمار به نحوی قرار داده شود که هم سطح قلب او باشد.
- بازوبند باید در بازوی بیمار به نحوی بسته شود که نه خیلی شل باشد و نه خیلی سفت.
نحوه اندازهگیری فشار خون
دستگاه فشار خون شامل ستون یا صفحه مدرج بازوبند و تلمبه میباشد. باید ابتدا بازوبند در بازوی بیمار بسته شود، محل آن نیز بهتر است حدود 3-2 سانتیمتر بالاتر از چین آرنج باشد. سپس بازوبند را باید آنقدر باد کرد تا نبض بیمار قطع شود و 30 میلیمتر جیوه بالاتر از آن مقدار باد کردن را ادامه داد. میزان این فشار در اشخاص بالغ بین 200_ 150 میلیمتر جیوه میباشد. سپس گوشی را از قسمت زنگوله مانند آن (و نه از قسمت مسطح و پردهدار) روی نبض آرنج (در ناحیه جلوی چین آرنج قسمت داخل) قرار میدهیم و از فشار دادن آن خودداری میکنیم. پس از آن پیچ تلمبه را کمی باز میکنیم تا هوای داخل بازوبند بتدریج خالی شود (هر ثانیه 3 میلیمتر جیوه یا هر 3 ثانیه 10 میلیمتر جیوه) و با دقت به صدای شنیده شده از گوشی گوش میسپاریم جایی که صدای نبض بیمار شروع شده به عنوان فشار سیستولی در نظر گرفته میشود. سپس صدای نبض بیمار ادامه مییابد تا کاملاً قطع شود یا خیلی ضعیف شود.
|
لحظهای که قطع صدای نبض رخ میدهد نیز فشار خون دیاستولی را نشان میدهد. به عنوان مثال بازوبند را تا فشار 170 میلیمتر جیوه باد میکنیم. هنگام خالی کردن آن ، در فشار 120میلیمتر جیوه ضربان نبض را میشنویم و هنگامی که فشار به70 میلیمتر جیوه رسید، صداها کاملاً قطع میشود. اصطلاحاً بیان میکنیم که فشار خون بیمار 120 روی 70 میلیمتر جیوه یا 12روی 7 است . عدم رعایت مسائل تکنیکی و سالم نبودن دستگاه روی رقم اندازهگیری شده تاثیر میگذارد.
اشتباهات اندازهگیری فشار خون
چندین کار به اشتباه در اندازهگیری فشار خون متداول شده است که ذکر آنها ضروری است :
- اکثر افراد و حتی پزشکان گوشی را زیر بازوبند قرار میدهند که این امر فشار خون را بطور کاذب بالا نشان میدهد.
- در مطبها و بیمارستانها معمولاً از یک نوع بازوبند برای همه استفاده میشود که این امر صحیح نمیباشد. بازوبند افراد چاق باید با افراد لاغر تفاوت داشته باشد.
- با یکبار اندازهگیری فشار خون نمیتوان قضاوت صحیح از وضعیت فرد داشت و لازم است که این معاینه در زمانها و شرایط متفاوت تکرار شود.
- در نهایت پیش میآید که معاینه کننده در لحظه شنیدن صدای اول شک میکند و همان لحظه بازوبند را دوباره باد میکند که این امر نیز فشار خون را بطور دروغین بالاتر از حد واقعی نشان میدهد.
نحوه اندازهگیری فشار خون با دستگاههای دیجیتالی
امروزه دستگاههای دیجیتالی اندازه گیری فشار خون در بازار موجود است. این دستگاهها شامل یک نوع بازوبند است که توسط لولهای به قسمت الکترونیکی دستگاه وصل میشود. با فشار دادن دکمهای روی قسمت دیجیتالی دستگاه ، بازوبند شروع به باد شدن میکند تا به یک سطح معینی برسد سپس بطور اتوماتیک باد آن میخوابد. در بازوبند یک گیرنده خاص الکترونیکی وجود دارد که نسبت به نبض حساس است و میزان فشار خون را روی صفحه نمایشگر نشان میدهد.
آیا میزان فشار خون تغییر میکند؟
در طول روز ، میزان فشار خون هر شخصی تغییر میکند. صبحها میزان فشار خون بالاتر و شبها پایینتر است. در حالت طبیعی ، به هنگام نگرانی و استرس و فعالیت فیزیکی بالا میرود. برخی افراد هنگام ملاقات با پزشک مضطرب شده و میزان فشار خون آنها بالا میرود. تقریبا میزان فشار خون افراد در نخستین ملاقات با پزشک بالاتر از ملاقاتهای بعدی است. به همین علت پزشکان اندازره گیری فشار خون را در 3-2 نوبت جداگانه و یا به صورت 24 ساعته توصیه میکنند و بعد بطور موثق اعلام میکنند که فرد دچار فشار خون بالا است یا خیر.
آیا داشتن دستگاه فشار خون در منزل مفید است؟
اگر پزشک تشخیص دهد که فرد به علت
اضطراب در کلینیک دچار فشار خون بالا میشود بهتر است که فرد به اندازهگیری فشار خون خود در منزل مبادرت کند. برخی از افراد نیز با اندازهگیری فشار خون در منزل بیشتر احساس آرامش میکنند ولی برخی افراد دیگر ، هنگامی که فشار خون خود را اندازه میگیرند، بیشتر دچار اضطراب میشوند که چنین عملی به این افراد توصیه نمیشود. فشارسنجهای دیجیتالی به آسانی میتوانند در منزل مورد استفاده قرار گیرند ولی برخی از آنها کارایی خوبی ندارند.
مباحث مرتبط با عنوان