!امپراتوری سنگای

در سال 1460 سنی علی پادشاه جنگجو از شهر های کوچک آفریقایی امپراتوری امپراتوری تحت فرمانروایی ((آسکیاها)) که دنباله رو او بودند از طریق تجارت که در سراسر صحرای آفریقا انجام می شد ثروتمند گشت. کاروانهای شتر،((طلا))، نمک ، خرما، و ((ابریشم)) را بین شمال و غرب آفریقا جابجا می کردند. شهر های سنگای نهایتاً مراکز آموزشهای اسلامی شدند.
تیمبوکتو
تیمبو کتو شهر متعلق به سنگای شامل بازارهای شلوغ ، مساجد و دانشگاه بود.

__76-1464م__

((سنی علی آسکیا))(فرمانروا) ی پایتخت کوچک سنگای می شود در یک سلسله عملیاتهای درخشان او امپراتوری سنگای را تا بخشهای عظیمی از امپراتوری مالی پیشین گسترده داده و سپس بسیاری از تهاجم ها بویژه تهاجم همسایه خود قوم ماسی را سرکوب می کند.

__1492__

سنتی علی در راه بازگشت از یک عملیات در دریا غرق می گردد .

__1493__

پسر سنی علی سنی بارو حکومت را به دست می گیرد اما او فرمانروایی ضعیف است و بزودی آسیکا محمد اول اولین فرمانروا ار خاندانی جدید جای او را می گیرد.

__97-1496__

محمد اول به همراه 800 سواره نظام به زیارت ((مکه)) شهر مقدس مسلمانان در عربستان می رود.

__82-1549__

در طول سلطنت صلح آمیز آسکیا داود امپراتوری سنگای به اوج شکوفایی خود دست می یابد.

__1586__

پس از آنکه محمد بنی آسکیا می شود جنگ داخلی میان فرماندهان نظامی سنگای آغاز می شود.

__91-1590__

ارتش سلطان منصور سلطان ((مراکش)) که به سلاح گرم مجهز بود به امپراتوری سنگای حمله کرده و ارتش سنگای را در نبرد توندیبی شکست می دهد امپراتوری سنگای سقوط می کند.

شکوفایی اقتصادی امپراتوری سنگای به کنترل بازرگانی در طول صحرای آفریقا از شمال تا غرب آفریقا متکی بود. این بازرگانی برای بیش از یک قرن ثروت زیادی به همراه آورد اما امپراتوری همسایگان زیادی داشت که به این ثروت رشک می برند.

!جنگ قدرت

قرار بود وقتی که یک آسیکا (فرمانروا) بمیرد باید بزرگترین برادر جانشین او بشود اما در عمل همیشه میان فرزندان یا برادران متعدد که می خواستند قدرت را در دست بگیرند نزاع در می گرفت. هر یک از برادران ممکن بود راسا بر ایالت با سپاهیان تحت امر خود فرمان براند. در سال 1586م وقتی که محمد بنی آسکیا شد جنگ داخلی میان او آغاز گردید سلطان منصور سلطان مراکش از بحران موجود سود جسته و به امپراتوری سنگای حمله کرد.

!مهاجمان مراکشی

سلطان منصور در اکتبر 1590م از مراکش عزیمت کرد در مقیاس آنروز ارتش 4000 نفری او بزرگ نبود اما آنان به جای تیر و کمان به توپ و تفنگ مسلح بودند نیروهای مهاجم همچنین شامل صنعتگران مهندسان و پزشکان و 10000 شتر برای حمل غذا و تجهیزات بود.

!جنگ توندیبی

نیمی از سربازان مراکشی در میان صحرا جان دادند در فوریه 1519م باقیمانده ارتش مراکش به نیجر واقع در شمال امپراتوری سنگای رسید در این جا بود که ارتش عظیم سنگای در ((جنگ توندیبی)) با آنان روبرو شد تخمینها متفاوت است اما سنگائیها در حدود 4000 تا 100000 کماندار داشتند با وجود اینکه نسبت ارتش سنگای به ارتش مراکش حداقل بیست به یک بود اما دو هزار تفنگدار مراکشی ارتش سنگای را بطور کامل شکست دادند.

!پیروزی مراکش

سلطان منصور پیروز در تیمبوکتو مستقر شد و با غرور اعلام کرد که تمامی بخشهای مسلمان نشین غرب آفریقا را متحد کرده است اما او نتوانست کنترل منطقه مهم طلا خیز جنوب را به دست بگیرد. امپراتوری سنگای سقوط کرد و مرکز تجارت و آموزش تیمبوکتو رو به زوال گذاشت.

!حقایق ثبت شده

حاکمان سنگای بر خلاف بیشتر اتباع کشورشان مسلمانانی مومن بودند ((هنر)) و فرهنگ اسلامی بر اثر حمایت آنان رشد کرد. هزاران دانشجو در تیمبوکتو به دانشگاه می رفتند شهر دارای 180 مدرسه بود که معلمانی در آنجا تدریس قرآن (((کتاب مقدس))) مسلمانان را متعهد شده بودند معلمان حقوق دریافت نمی کردند بلکه در عوض به آنها غذا و مسکن داده می شد تا بتوانند شب و روز مطالعه و تدریس کنند.