تاریخچه ی:
اسماعیل فرزند امام صادق علیه السلام
اسماعیل بزرگترین فرزند ((حضرت امام جعفر صادق علیه السلام|امام صادق علیه السلام)) بود و بسیار مورد علاقه پدر، تا آنجا که گروهی از شیعیان گمان می کردند بعد از امام صادق علیه السلام او به امامت میرسد.
اما اسماعیل در زمان حیات امام صادق علیه السلام، در سال 133 هجری در محلی به نام «عریض» در ((مدینه، مدینة النبی، یثرب|مدینه )) از دنیا رفت و او را در ((بقیع|بقیع ))به خاک سپردند. امام صادق در سوگ اسماعیل بسیار محزون شد و بدون کفش و رداء در تشییع جنازهاش حضور یافت. در طی مسیر تشییع جنازه، امام صادق علیه السلام چندین بار دستور فرمود جنازه را بر زمین بگذارند، و کفن از صورت اسماعیل کنار زد تا همگان از مرگ او مطمئن شوند و کسی مدعی نشود که اسماعیل زنده است و امام بعدی خواهد بود.
((زراره|زراره)) می گوید:
پس از فوت اسماعیل، نزد امام صادق علیه السلام رفتم. سمت راست امام، ((حضرت امام موسی کاظم علیه السلام|موسی بن جعفر علیه السلام)) نشسته بود. بر روی جنازهی اسماعیل پارچه ای انداخته بودند.
امام فرمود:« زراره، برو و ((داود رقی)) و ((حمران)) و ((ابوبصیر)) را خبر کن بیایند.»
همزمان ((مفضل بن عمر کوفی جعفی|مفضل بن عمر )) نیز وارد شد. من رفتم و افراد نامبرده را خبر کردم. پیوسته افراد دیگری وارد منزل شدند تا این که به سی نفر رسیدیم.
آن گاه امام به داود فرمود:« پارچه را از صورت ابراهیم کنار بزن.»
داود این کار را کرد.
امام به او فرمود:« ای داود، اسماعیل زنده است یا مرده؟»
داود عرض کرد:« ای مولای من، او مرده است.»
امام از تک تک حاضران در مجلس خواست همین کار را بکنند و همه ی آنان نیز پاسخشان این بود که اسماعیل از دنیا رفته است.
امام در پایان فرمود:« خدایا گواه باش.»
و دستور دادند که او را غسل بدهد و حنوط کنند و در کفن بپیچند.
سپس امام به مفضل فرمود کفن را از صورت اسماعیل کنار بزند.
بعد فرمود:« مرده است یا زنده؟»
مفضل گفت:« مرده است.»
امام فرمود:« خدایا گواه باش.»
پس از اینکه جنازه را در قبر گذاشتند، امام دوباره همین سوال را از همه ی حضار تکرار فرمود و همه گفتند:« مرده است.»
امام فرمود:« خدایا شاهد باش. شما نیز گواه باشید که کسانی که دنبال باطل هستند به زودی شک و شبهه میکنند و می خواهند نور خدا را با دهانهایشان خاموش سازند.»
و به فرزندش موسی - امام هفتم - اشاره کرد و فرمود:« اما خداوند نورش را کامل می کند، اگر چه مشرکان را خوش نیاید.»
وقتی اسماعیل دفن شد، امام فرمود:«مرده ای که غسل و کفن شد و در این قبر به خاک سپرده شد، کیست؟»
همه گفتند:« اسماعیل.»
امام گفت:«خدایا گواه باش.»
آن گاه دست موسی علیه السلام را گرفت و فرمود:« او حق است و حق با او و از اوست.»
پس از شهادت امام صادق علیه السلام برخی از شیعیان به ((حضرت امام موسی کاظم علیه السلام|حضرت موسی بن جعفر علیه السلام )) ایمان آوردند، و باقی افراد دو فرقه شدند: عده ای معتقد شدند اسماعیل زنده است و امامت فرزندش، محمد، را پذیرفتند؛ زیرا می گفتند امامت به فرزند پسر می رسد و پسر به امامت، سزاوارتر است تا برادر، که منظور حضرت موسی بن جعفر علیه السلام باشد. گروهی نیز که بسیار کم هستند هنوز معتقد به زنده بودن اسماعیل هستند؛ و هم کسانی که امامت محمد پسر اسماعیل را پذیرفتند و هم معتقدین به حیات اسماعیل را ((فرقه اسماعیلیه|اسماعیلیه)) می گویند و عقیده مشهور این گروه آن است که امامت بعد از اسماعیل درفرزندان اوست تا روز قیامت.