!احمد بیگ آق قویونلو
«903 ق / 1498 م»

احمد بیگ، فرزند اوغورلو محمد بن ((حسن بیگ ))معروف به گوده یا کوده احمد - کوده به معنی کوتاه قد، و دست و پا کوتاه است - در 902 ق / 1497 م در عصر سلطنت رستم بیگ خروج کرد و حسین بیگ علیخانی، داماد او، عبدالکریم بیگ الله را که از یاران ((رستم بیگ)) بود، در سلطانیه به قتل رساند و به این ترتیب خطبه و سکه به نام احمد بیگ کرد. احمد بیگ دو بار در ((آذربایجان)) با رستم بیگ به جنگ پرداخت؛ بار نخست، آیبه سلطان که زمینه پادشاهی رستم بیگ را فراهم کرده بود، از او روگردان شد و به سپاهیان احمد بیگ پیوست به علاوه توانست با همکاری وی، رستم بیگ را شکست دهد؛ بار دوم، رستمِ «مقبوض شده به قتل آمد. / قزوینی؛ ((لب التواریخ))، ص 371؛ غفاری: ((تاریخ جهان آرا))، ص 255». آیبه سلطان، به پاس این یاری، به فرمانروایی کرمان رسید که به قصد کرمان عازم ((فارس)) شد و در آن دیار همراه فرمانروای آن جا ملک قاسم بیگ پرناک، بر احمد بیگ شورید. در جنگی که میان آنان درگرفت، ((احمد بیگ))، مرادش شیخ نقطه‏چی اوغلی و بسیاری از نزدیکان او در 18 ربیع الثانی 903 ق / 14 دسامبر 1497 م کشته شدند «لب التواریخ، ص 373؛ روملو: ((احسن التواریخ))، صص 13 - 15». با مرگ او، زوال حکومت ((آق قویونلو)) نیز آغاز شد. چون احمد بیگ با امیران درباری میانه‏ای نداشت، آلت دست آنان نشد.


! ارادت احمد بیگ به شیخ نقطه چی اوغلی
قزوینی از ارادت وی به شیخ نقطه‏چی اوغلی سخن می‏گوید و می‏نویسد: «از سخن و صوابدید او تجاوز نمی‏نمود، اما اساک بر طبیعت شیخ غالب بود و در اجرای سیورغالات و ادارات مضایقه می‏نمود. / ((لب التواریخ))، ص 372». از این رو، سران ترکمان و استاجلو اندک اندک از او کناره گرفتند به طوری که در نهان به توطئه پرداختند. بزرگترین گناه این پادشاه آن بود که می‏خواست به روش جدش ((اوزون حسن))، مالیاتها را منسوخ و دست فرا دستان را از تخت ستم کوتاه سازد. بر این گمان، به تغییر سیاست مالی کشور پرداخت «مجدی: ((زینت المجالس))، ص 972». اعتقادش به این امر به گونه‏ای استوار بود که کندن ریشه ستم را بر سبیل شعار روی نگین خود نقش کرد. او همچنین به تقلید عمّش سلطان یعقوب، حکمها و فرمانهایی را که در گذشته برای بخشیدن سیورغالها به بزرگان کشور و سرداران و امیران سپاه صادر شده بود، لغو کرد «((مینورسکی)): آق قویونلو و اصلاحات ارضی، ص 449 - 462». درباره تغییر سیاست مالی در دوره احمد بیگ چندین گزارش در دست است؛ خواند میر گفته است که احمد بیگ پس از بازگشت از عثمانی به زارعان و رعایا اعلام کرد که از این پس عدالت پاس داشته خواهد شد «((حبیب السیر))، ج 4، ص 443». به رغم سلطنت کوتاه مدت او، هیچ کس جرأت آن را نداشت که بر خلاف شرع کاری کند به طوری که حتی «پر کاهی به غیر حق از رعیت» بستاند. او گِرد مناهی نگشت و از نوشیدن باده همواره پرهیز داشت. احمد بیگ، با دانشمندان به احترام رفتار می‏کرد. گزارشهایی که مورخان آن روزگار به دست می‏دهند، حاکی از عدالت خواهی اوست. این امر که آیا او فرصت داشته است تا در دوران پادشاهی خود این نیّات را به گونه مدوّنی درآورد یا خیر، مشخص نیست. قاضی احمد غفاری معتقد است که سیاستهای احمد بیگ «به طریق ((روم))» [روشهای عثمانی] استوار بود. «((تاریخ جهان آرا))، ص 255». و این امر بدان سبب است که او در سرزمین عثمانی پرورش یافته بود «رویمر: سلسله‏های ترکمانان، ص 188».