منو
 صفحه های تصادفی
اثبات کننده کرامت اکتسابی
نظریه چالمرز جانسون
دفن جسد مطهر امام حسین علیه السلام و یارانش در کربلا
تعریق بیش از حد
جنگهای سی ساله
کعب بن لوی
لیزر نیم رسانا
ابو ایوب انصاری
شیمی کوانتومی
کارشناس تولید و بهره وری
 کاربر Online
743 کاربر online
تاریخچه ی: ابوالقاسم نوح بن منصور

نگارش: 2



ابوالقاسم نوح بن منصور

« 387- 365 ق / 997 -975 م»

امیر نابالغ سامانی

پس از وفات ابو صالح منصور، فرزند خردسالش ابوالقاسم نوح بن منصور به امارت نشست.
این امیر نابالغ که به هنگام جلوس تنها سیزده سال سن داشت، بازیچه کشمکشهای عناصر مختلف دربار بود:

    • حکومت وی نیز همچون پدرش به سر نیزه نفوذ ترکان دربار متکی بود و از حکومت جز نامی ظاهری نداشت.
    • ازدیاد نفوذ غلامان ترک که امراء دربار بخارا نیز از آن میان بر می‏خاستند موجب تهدید مستمر دبیران و وزیران بود و طبقه ممتاز دهقانان ایرانی را تدریجاً از دستگاه امیر بخارا دور می‏کرد.
    • انحطاط طبقه ممتاز دهقان، سلسله سامانیان را از حمایت این اشراف متوسط محروم کرده و آنها را ملعبه اغراض امیران ترک ساخت.
    • از طرفی نگهداری لشکر نیز بدون آن که غنایم و عوایدی از جنگها از آن حاصل شود تنها با تحمیل مالیاتهای سنگین ممکن بود.

تحکیم قدرت

نوح بعدها چون دوران سرپرستی مادر را پشت سر گذاشت، برای تحکیم موضع خود در مقابل مدعیان خاندانی
  • با ابوالحسن سیمجور حاکم خراسان و با ابوالحارث فریغونی حاکم ولایت جوزجانان طرح خویشاوندی سببی ریخت و
  • ابوالحسن عتبی را هم به وزارت برگزید . هر چند ابوالحسن سیمجور والی خراسان که در این ایام ناصرالدوله خوانده می‏شد با وزارت عتبی مخالف بود.
  • وزارت عتبی با وجود جوانی‏ او با وزارتی بود همراه با درایت و تدبیر. او در دربار بخارا از توسعه نفوذ سران سپاه جلوگیری کرد و چون به حاجب ابوالعباس تاش که مورد اعتمادش بود و تا حدی رقیب ابوالحسن سیمجور به حساب می‏آمد، توجه بیشتری نشان داد، خشم و ناخرسندی ناصرالدوله را بر ضد خود برانگیخت.

سامانیان دستخوش منازعات دیوانی و سپاهی

وزارت ابوالحسن عتبی

  • ابوالحسن عتبی، ناصرالدوله سیمجوری را با وجود خویشاوندی که با امیر نوح داشت از امارت خراسان معزول کرد و حکومت خراسان را به ابوالعباس تاش که از پرورش یافتگان خاندان خویش بود، سپرد و بعد از آن او را حسام الدوله خواند.

  • فایق خاصه را به جنگ با آل بویه که ناصرالدوله بین آنها با آل سامان پیمان عدم تعارض بسته بود، مشغول داشت. با آن که فایق و ناصرالدوله، پنهانی بر ضد او متحد شدند، عتبی با اعتماد بر حسام الدوله تاش، در دربار قدرت بی معارض یافت و با کفایت و با درایت کم نظیری که داشت، تفوق دیوان را بر درگاه که جناح سپاهیان از آنجا تقویت می‏شد، تحقق داد.

  • اما خود او مدتی بعد به دست «غلامان ملکی» که مزدور فایق و ناصرالدوله بودند به قتل رسید «372 ق / 982 م» و با مرگ او ابوالقاسم نوح امیر بخارا از وجود وزیر با کفایتی که ممکن بود او را از نفوذ فاجعه آمیز سرکردگان سپاه نجات دهد، محرم شد.

وزارت عبدالله بن محمد بن عزیر

  • وزارت به عبدالله بن محمد بن عُزَیر که با حسام الدوله تاش و ابوالحسن عتبی دشمنی دیرین داشت رسید و چون می‏دانست تاش، او و محرکان قتل عتبی را تحت تعقیب قرار خواهد داد، تاش را از حکومت خراسان معزول کرد و خراسان را بار دیگر به ناصرالدوله سیمجور سپرد.
  • بدین گونه دربار بخارا، با وزارت عبدالله بن محمد بن عُزیر، دستخوش مداخله و منازعه دایم ناصرالدوله و فایق شد; و آغازی برای حضور امرای غزنه در دربار سامانی

چون تاش نتوانست یا نخواست با وضع جدید دربار کنار بیاید، خراسان را ترک گفت و به آل بویه پیوست.

آغاز حضور امرای غزنه در دربار سامانی

  • فایق در این ایام والی بلخ و نامزد حکومت خراسان بود، ولی از عهده همکاری با ابو علی سیمجور که بعد از مرگ پر«377 ق / 987 م» در خراسان صاحب قدرت بود بر نیامد و چون از سپاه وی شکست خورد، به بخارا عزیمت کرد.
  • اما از عهده مدافعان آنجا هم بر نیامد، به همین دلیل بغرا خان ترک، به سرکرده خاندان ایلک خانیان پیوست و او را به تسخیر بخارا تشویق نمود.
  • با این حال چون ابو علی سیمجور هم، که بر نوح شوریده بود، از ارسال خراج خراسان به بخارا خودداری کرده بود، برای براندازی نوح با بغرا خان از درِ سازش درآمد.
  • فایق که به نوح وفادار مانده و از جانب او مأمور دفاع از بخارا در برابر سپاه بغرا خان شده بود، در جنگ شکست خورد و به این ترتیب بخارا به دست بغرا خان افتاد «ربیع الاول 382 ق / مه 992 م».
  • با وجود این، غلبه بغراخان بر بخارا طول نکشید و فاتح بخارا چندی بعد در آن جا بیمار شد و در راه بازگشت از آن جا درگذشت «382 ق / 992 م».
  • نوح بار دیگر به بخارا بازگشت، اما این بار جهت مقابله با اتحاد بین فایق و سیمجور که همچنان مایه تهدید بخارا بودند به سبکتکین امیر غزنه - که داماد البتکین از غلامان سابق دربار سامانیان بود - متوسل شد.
    • در این ایام سبکتکین فرمانروای غزنه بود که در نواحی شرقی آنجا نیز فتوحات درخشانی انجام داده بود. وی ابو علی سیمجور را که بعد از غلبه بر خراسان خود را عماد الدوله المؤید من الماء می‏خواند ، همچنین متحدانش را که به تهدید نوح برخاسته بودند به کمک پسر خود محمود و با یاری ابوالعباس مأمون، فرمانروای خوارزم در حدود هرات شکست سختی داد «رمضان 384 ق / اکتبر 994 م» و آنها را منهزم کرد.
  • نوح بعد از این فتح، سبکتکین را ناصرالدوله و پسرش محمود را سیف الدوله خواند و به ابوالعباس خوارزمشاه اظهار تشکر و سپاس نموده، قسمتی از متصرفات سیمجوریان را به او واگذاشت، از طرفی دیگر حکومت خراسان را هم به سیف الدوله محمود داد.
  • اما خان ترکستان، ایلک خان که بعد از بغرا خان، به سرکردگی ترکان مسلمان نواحی شرقی ماوراءالنهر رسیده بود، باز به دعوت و تحریک فایق عازم فتح قلمرو سامانیان شد.
  • نوح برای دفع او بار دیگر از سبکتکین و پسرش محمود استمداد طلبید، اما کار به صلح انجامید و نواحی سیحون از جانب سامانیان به ایلک خان واگذار شد.
  • فایق هم مورد عفو واقع شد و به حکومت سمرقند رسید.
  • حریف و رقیب او ابو علی سیمجور از بخارا نزد سبکتکین فرستاده شد که آن جا در زندان غزنه درگذشت «386 ق / 996 م».

دربار ابوالقاسم نوح بن منصور بعد از منازعات دیوانی و سپاهی

دربار سامانیان که منازعات دایم بین امراء سپاه، آن را به شدت متزلزل کرده بود، تحت نفوذ سبکتکین و پسرش محمود واقع شد.
بعد از آن جریانات، نوح خود را در اکثر امور حتی در انتخاب وزیران خویش به مشورت با غزنه ناچار می‏دید.

چندی بعد، نوح بن منصور در رجب 387 ق / جولای 997 م، درگذشت و

پس از مرگ امیر رضی خوانده شد.



تاریخ شماره نسخه کاربر توضیح اقدام
 چهارشنبه 19 مهر 1385 [08:45 ]   7   آآوا رسا      جاری 
 چهارشنبه 19 مهر 1385 [08:44 ]   6   آآوا رسا      v  c  d  s 
 چهارشنبه 19 مهر 1385 [08:43 ]   5   آآوا رسا      v  c  d  s 
 چهارشنبه 19 مهر 1385 [08:41 ]   4   آآوا رسا      v  c  d  s 
 چهارشنبه 19 مهر 1385 [08:35 ]   3   آآوا رسا      v  c  d  s 
 چهارشنبه 19 مهر 1385 [08:32 ]   2   آآوا رسا      v  c  d  s 
 چهارشنبه 17 فروردین 1384 [08:08 ]   1   نغمه آذربویه      v  c  d  s 


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..