تاریخچه ی:
ابوالقاسم نوح بن منصور
تفاوت با نگارش: 2
| V{maketoc} | | V{maketoc} |
| !ابوالقاسم نوح بن منصور | | !ابوالقاسم نوح بن منصور |
| « 387- 365 ق / 997 -975 م» | | « 387- 365 ق / 997 -975 م» |
| !امیر نابالغ سامانی | | !امیر نابالغ سامانی |
- | __~~green:پس از وفات ابو صالح منصور، فرزند خردسالش ((ابوالقاسم نوح بن منصور)) به امارت نشست.~~__ |
+ | __~~green:پس از وفات ابو صالح منصور، فرزند خردسالش ابوالقاسم نوح بن منصور به امارت نشست.~~__ |
| این امیر نابالغ که به هنگام جلوس تنها سیزده سال سن داشت، بازیچه کشمکشهای عناصر مختلف دربار بود: | | این امیر نابالغ که به هنگام جلوس تنها سیزده سال سن داشت، بازیچه کشمکشهای عناصر مختلف دربار بود: |
- | **__حکومت وی نیز همچون پدرش به سر نیزه نفوذ ترکان دربار متکی بود و از حکومت جز نامی ظاهری نداشت.__ **__ازدیاد نفوذ غلامان ترک که امراء دربار ((بخارا)) نیز از آن میان بر میخاستند موجب تهدید مستمر دبیران و وزیران بود و طبقه ممتاز دهقانان ایرانی را تدریجاً از دستگاه امیر بخارا دور میکرد.__ **__انحطاط طبقه ممتاز دهقان، سلسله ((سامانیان)) را از حمایت این اشراف متوسط محروم کرده و آنها را ملعبه اغراض امیران ترک ساخت.__ **__از طرفی نگهداری لشکر نیز بدون آن که غنایم و عوایدی از جنگها از آن حاصل شود تنها با تحمیل مالیاتهای سنگین ممکن بود.__ |
+ | **__~~blue:حکومت وی نیز همچون پدرش به سر نیزه نفوذ ترکان دربار متکی بود و از حکومت جز نامی ظاهری نداشت~~.__ **__~~green:ازدیاد نفوذ غلامان ترک که امراء دربار ((بخارا)) نیز از آن میان بر میخاستند موجب تهدید مستمر دبیران و وزیران بود و طبقه ممتاز دهقانان ایرانی را تدریجاً از دستگاه امیر بخارا دور میکرد~~.__ **__~~blue:انحطاط طبقه ممتاز دهقان، سلسله ((سامانیان)) را از حمایت این اشراف متوسط محروم کرده و آنها را ملعبه اغراض امیران ترک ساخت~~.__ **__~~green:از طرفی نگهداری لشکر نیز بدون آن که غنایم و عوایدی از جنگها از آن حاصل شود تنها با تحمیل مالیاتهای سنگین ممکن بود~~.__ |
| !تحکیم قدرت | | !تحکیم قدرت |
| نوح بعدها چون دوران سرپرستی مادر را پشت سر گذاشت، برای تحکیم موضع خود در مقابل مدعیان خاندانی | | نوح بعدها چون دوران سرپرستی مادر را پشت سر گذاشت، برای تحکیم موضع خود در مقابل مدعیان خاندانی |
| *با ابوالحسن سیمجور حاکم خراسان و با ((ابوالحارث فریغونی ))حاکم ولایت جوزجانان طرح خویشاوندی سببی ریخت و | | *با ابوالحسن سیمجور حاکم خراسان و با ((ابوالحارث فریغونی ))حاکم ولایت جوزجانان طرح خویشاوندی سببی ریخت و |
| *ابوالحسن عتبی را هم به وزارت برگزید . هر چند ((ابوالحسن سیمجور ))والی خراسان که در این ایام ((ناصرالدوله ))خوانده میشد با وزارت عتبی مخالف بود. | | *ابوالحسن عتبی را هم به وزارت برگزید . هر چند ((ابوالحسن سیمجور ))والی خراسان که در این ایام ((ناصرالدوله ))خوانده میشد با وزارت عتبی مخالف بود. |
| *وزارت عتبی با وجود جوانی او با وزارتی بود همراه با درایت و تدبیر. او در دربار بخارا از توسعه نفوذ سران سپاه جلوگیری کرد و چون به ((حاجب ابوالعباس تاش ))که مورد اعتمادش بود و تا حدی رقیب ابوالحسن سیمجور به حساب میآمد، توجه بیشتری نشان داد، خشم و ناخرسندی ناصرالدوله را بر ضد خود برانگیخت. | | *وزارت عتبی با وجود جوانی او با وزارتی بود همراه با درایت و تدبیر. او در دربار بخارا از توسعه نفوذ سران سپاه جلوگیری کرد و چون به ((حاجب ابوالعباس تاش ))که مورد اعتمادش بود و تا حدی رقیب ابوالحسن سیمجور به حساب میآمد، توجه بیشتری نشان داد، خشم و ناخرسندی ناصرالدوله را بر ضد خود برانگیخت. |
| ! سامانیان دستخوش منازعات دیوانی و سپاهی | | ! سامانیان دستخوش منازعات دیوانی و سپاهی |
| !!وزارت ابوالحسن عتبی | | !!وزارت ابوالحسن عتبی |
| *ابوالحسن عتبی، ((ناصرالدوله سیمجوری ))را با وجود خویشاوندی که با امیر نوح داشت از امارت خراسان معزول کرد و حکومت خراسان را به ابوالعباس تاش که از پرورش یافتگان خاندان خویش بود، سپرد و بعد از آن او را حسام الدوله خواند. | | *ابوالحسن عتبی، ((ناصرالدوله سیمجوری ))را با وجود خویشاوندی که با امیر نوح داشت از امارت خراسان معزول کرد و حکومت خراسان را به ابوالعباس تاش که از پرورش یافتگان خاندان خویش بود، سپرد و بعد از آن او را حسام الدوله خواند. |
| *فایق خاصه را به جنگ با ((آل بویه)) که ناصرالدوله بین آنها با ((آل سامان)) پیمان عدم تعارض بسته بود، مشغول داشت. با آن که فایق و ناصرالدوله، پنهانی بر ضد او متحد شدند، عتبی با اعتماد بر حسام الدوله تاش، در دربار قدرت بی معارض یافت و با کفایت و با درایت کم نظیری که داشت، تفوق دیوان را بر درگاه که جناح سپاهیان از آنجا تقویت میشد، تحقق داد. | | *فایق خاصه را به جنگ با ((آل بویه)) که ناصرالدوله بین آنها با ((آل سامان)) پیمان عدم تعارض بسته بود، مشغول داشت. با آن که فایق و ناصرالدوله، پنهانی بر ضد او متحد شدند، عتبی با اعتماد بر حسام الدوله تاش، در دربار قدرت بی معارض یافت و با کفایت و با درایت کم نظیری که داشت، تفوق دیوان را بر درگاه که جناح سپاهیان از آنجا تقویت میشد، تحقق داد. |
| *اما خود او مدتی بعد به دست «غلامان ملکی» که مزدور فایق و ناصرالدوله بودند به قتل رسید «372 ق / 982 م» و با مرگ او ابوالقاسم نوح امیر بخارا از وجود وزیر با کفایتی که ممکن بود او را از نفوذ فاجعه آمیز سرکردگان سپاه نجات دهد، محرم شد. | | *اما خود او مدتی بعد به دست «غلامان ملکی» که مزدور فایق و ناصرالدوله بودند به قتل رسید «372 ق / 982 م» و با مرگ او ابوالقاسم نوح امیر بخارا از وجود وزیر با کفایتی که ممکن بود او را از نفوذ فاجعه آمیز سرکردگان سپاه نجات دهد، محرم شد. |
| !!وزارت عبدالله بن محمد بن عزیر | | !!وزارت عبدالله بن محمد بن عزیر |
| *وزارت به عبدالله بن محمد بن عُزَیر که با حسام الدوله تاش و ابوالحسن عتبی دشمنی دیرین داشت رسید و چون میدانست تاش، او و محرکان قتل عتبی را تحت تعقیب قرار خواهد داد، تاش را از حکومت خراسان معزول کرد و خراسان را بار دیگر به ناصرالدوله سیمجور سپرد. | | *وزارت به عبدالله بن محمد بن عُزَیر که با حسام الدوله تاش و ابوالحسن عتبی دشمنی دیرین داشت رسید و چون میدانست تاش، او و محرکان قتل عتبی را تحت تعقیب قرار خواهد داد، تاش را از حکومت خراسان معزول کرد و خراسان را بار دیگر به ناصرالدوله سیمجور سپرد. |
- | *بدین گونه دربار بخارا، با وزارت عبدالله بن محمد بن عُزیر، دستخوش مداخله و منازعه دایم ناصرالدوله و فایق شد; و آغازی برای حضور امرای غزنه در دربار سامانی | |
- | __~~blue:ون ا نوان یا نخوات با ی دا کنا یاید، راا را ک فت و به آل بوی ی. ~~__ |
+ | *بدی گونه ربا خا، با وزات عبدالله ب مم ن ُزی، دخوش مداله و مناعه ایم نصرالله و فایق د; و />__((آغازی برای حضر ارای غزه دربار سامانی))__ |
- | !آغاز حضور امرای غزنه در دربار سامانی *__فایق__ در ای ایام والی بلخ و نامزد حکومت خراان بود، ولی از عهده همکاری با ابو علی سیمجور که بعد از مرگ پر«377 ق / 987 م» در خراسان صاحب قدرت بود بر نیاد و ون از سپاه وی شکست خورد، به بخارا عزیمت کرد. *اما از عهده مدافعان آنجا هم بر نیامد، به همین دلیل __بغرا خان ترک، __به سرکرده(( خاندان ایلک ))خانیان پیوست و او را به تسخیر بخارا تشویق نمود. *با این حال چون __بو علی سیمجور __هم، که بر نوح شوریده بود، از ارسال خراج خراسان به بخارا خودداری کرده بود، برای براندازی نوح با بغرا خان از درِ سازش درآمد. *فایق که به نوح وفادار مانده و از جانب او مأمور دفاع از بخارا در برابر سپاه بغرا خان شده بود، در جنگ شکست خورد و به این ترتیب بخارا به دست بغرا خان افتاد «ربیع الاول 382 ق / مه 992 م». *با وجود این، غلبه بغراخان بر بخارا طول نکشید و فاتح بخارا چندی بعد در آن جا بیمار شد و در راه بازگشت از آن جا درگذشت «382 ق / 992 م». *__~~blue:نوح بار دیگر به بخارا بازگشت، اما این بار جهت مقابله با اتحاد بین فایق و سیمجور که همچنان مایه تهدید بخارا بودند به سبکتکین امیر غزنه - که داماد البتین از غلامان سابق ربار ((ساانیان)) بود - متوسل شد.~~__ **در این ایام سبکتکین فرمانروای غزنه بود که در نواحی شرقی آنجا نیز فتوحات درخشانی انجام داده بود. وی ابو علی سیمجور را که بعد از غلبه بر خراسان خود را __عماد الدوله المؤید من الماء __میخواند ، همچنین متحدانش را که به تهدید نوح برخاسته بودند به کمک پسر خود __محمود __و با یاری __((ابوالعباس مأمون))__، فرمانروای خوارزم در حدود ((هرات)) شکست سختی داد «((رمضان ))384 ق / اکتبر 994 م» و آنها را منهزم کرد. *نوح بعد از این فتح، __سبکتکین را ناصرالدوله__ و پسرش __محمود را سیف الدوله __خواند و به ابوالعباس خوارزمشاه اظهار تشکر و سپاس نموده، قسمتی از متصرفات سیمجوریان را به او واگذاشت، از طرفی دیگر حکومت خراسان را هم به ((سیف الدوله محمود ))داد. *اما خان ترکستان، ایلک خان که بعد از بغرا خان، به سرکردگی ترکان مسلمان نواحی شرقی ماوراءالنهر رسیده بود، باز به دعوت و تحریک فایق عازم فتح قلمرو سامانیان شد. *نوح برای دفع او بار دیگر از سبکتکین و پسرش محمود استمداد طلبید، اما کار به صلح انجامید و نواحی سیحون از جانب سامانیان به ایلک خان واگذار شد. *فایق هم مورد عفو واقع شد و به حکومت ((سمرقند)) رسید. *حریف و رقیب او ابو علی سیمجور از بخارا نزد سبکتکین فرستاده شد که آن جا در زندان غزنه درگذشت «386 ق / 996 م». |
+ | __~~green:ون تا نتوانست یا نخواست با وع جدید دربار کنار بیاید، خراسان را ترک گت و به آل بویه پیوست. ~~__ |
| !دربار ابوالقاسم نوح بن منصور بعد از منازعات دیوانی و سپاهی | | !دربار ابوالقاسم نوح بن منصور بعد از منازعات دیوانی و سپاهی |
| دربار ((سامانیان)) که منازعات دایم بین امراء سپاه، آن را به شدت متزلزل کرده بود، تحت نفوذ سبکتکین و پسرش محمود واقع شد. | | دربار ((سامانیان)) که منازعات دایم بین امراء سپاه، آن را به شدت متزلزل کرده بود، تحت نفوذ سبکتکین و پسرش محمود واقع شد. |
| بعد از آن جریانات، نوح خود را در اکثر امور حتی در انتخاب وزیران خویش به مشورت با غزنه ناچار میدید. | | بعد از آن جریانات، نوح خود را در اکثر امور حتی در انتخاب وزیران خویش به مشورت با غزنه ناچار میدید. |
| چندی بعد، نوح بن منصور در رجب 387 ق / جولای 997 م، درگذشت و | | چندی بعد، نوح بن منصور در رجب 387 ق / جولای 997 م، درگذشت و |
- | __~~blue:پس از مرگ ((امیر رضی)) خوانده شد.~~__ |
+ | __~~blue:پس از مرگ امیر رضی خوانده شد.~~__ |