در نام اصلی ابوالاسود دئلی اختلاف است. وی از بزرگان تابعین و مردی دانشمند می باشد که بصری بود و مدتی معلم فرزندان ((زیاد بن ابیه)) بوده است، در زمان امیر المؤمنین چندی عامل حضرت در بصره بود. وی در واقع تدوین کننده ((علم نحو)) است.

در آن زمان بسیاری از مردمان که عرب زبان نبودند، یا به زبان وحی آشنا نبودند آیات قرآن را اشتباه می خواندند. ابوالاسود دئلی برای رفع این مشکل با راهنمایی امیرالمؤمنین، قواعد علم نحو را استخراج و کلیات را طبقه بندی نمود. در این کار چند ایرانی دیگر همانند عبدالرحمان بن هرمز به او کمک می کردند.

البته چند سال بعد ((سیبویه)) که مردی ایرانی بود به کمک چند تن دیگر، تمام جزئیات نحو و ادبیات عرب را استخراج و با کتاب« الکتاب» خود در دسترس همگان قرار داد. ابو الاسد در سال 69 هجری قمری در سن 85 سالگی در بصره وفات نمود.

منابع :

لغت نامه دهخدا ؛‌ منتهی الامال