نام او یعقوب و کنیه اش ابو یوسف بود. وی بین سال های 180 تا 190 هجری به دنیا آمد. پدرش اسحاق مردی اهل علم و ادب بود و به سکیت (یعنی کم حرف) شهرت داشت.
ابن سکیت محضر
امام جواد و
امام هادی علیهما السلام را درک کرده بود و از شیعیان خاص آن دو امام به شمار میرفت.
شخصیت شناسان شیعه (متخصصان علم رجال) روایات او را مورد اطمینان میدانند؛ وی تالیفات زیادی در حوزه ادبیات و دیگر علوم داشته است که معروفترینشان «اصطلاح المنطق» است که درباره مباحث لغت شناسی و بلاغت است.
متوکل عباسی او را به دلیل علم و فضلش معلم فرزندان خود، معتز و موید، قرار داده بود.
روزی متوکل از او پرسید:«دو فرزند من نزد تو عزیزترند یا
حسن و
حسین؟»
او پاسخ داد:«به خدا سوگند،
قنبر غلام
علی بن ابی طالب، نزد من از این دو و پدر این دو گرامیتر است.»
و برخی از فضائل امام حسن و امام حسین علیهما السلام را بر شمرد و بدین سان ارادت خود را به
اهل بیت علیهم السلام آشکار کرد.
متوکل با شنیدن پاسخ صریح او چنان بر آشفت که دستور داد زبان او را از پس گردنش بیرون بکشند، و این گونه او را به شهادت رساند. شهادت او در سال 244 و یا 246 هجری و در پنجاه و هشت سالگی رخ داد .
منابع:
معجم الرجال الحدیث 20
اعیان الشیعه، ج 10، ص 306
وفیات الاعیان