تاریخچه ی:
ابان بن تغلب
ابان بن تغلب از شیعیان برجستهی ((حضرت امام سجاد علیه السلام|حضرت سجاد علیه السلام)) است که همهی علما و ((رجال)) ((شیعه)) و ((اهل سنت|سنی)) به اخبار و روایات او اعتماد داشتهاند. او امام سجاد، ((حضرت امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر)) و ((حضرت امام جعفر صادق علیه السلام|امام صادق )) علیهم السلام را ملاقات کرده و از آنها روایات زیادی را نقل نموده است. او نزد همهی آنها قدر و منزلت داشته است.
روزی حضرت باقر علیه السلام به او فرمود:« در مسجد ((مدینه)) بنشین و برای مردم فتوی بده؛ من دوست دارم در بین شیعیان خود کسانی مثل تو ببینم.»
هنگامی که خبر فوت ابان به امام صادق علیه السلام رسید، فرمود:« سوگند به خدا مرگ ابان قلبم را به درد آورد.»
امام صادق علیه السلام فرمود:« ابان بن تغلب از من سی هزار حدیث روایت کرده است. آنها را از او روایت کنید.»
او از برگزیدگان فقه و ادبیات عرب و سرآمد قاریان قرآن بود. کتابهایی تالیف کرده از جمله: تفسیر غریب القرآن و کتاب الفضائل.
ابان ((قرائت)) منحصر به فردی در قرآن داشت که هماکنون نزد قاریان قرآن مشهور است.
شیخ طوسی در مورد او فرموده است:« او قابل اعتماد است و در میان اصحاب ائمه منزلت عظیمی دارد.»
« نجاشی » او را دارای جایگاهی عظیم میداند.
« کشی» نیز بعد از مدح و تمجید او از « مسلم بن ابی حبه » نقل می کند که گفت:
من نزد حضرت امام صادق بودم. وقتی خواستم از ایشان جدا شوم، عرض کردم:« دوست دارم چیزی به من هدیه کنید.»
فرمود:« نزد ابان بن تغلب برو؛ چرا که او از من احادیث بیشماری شنیده است. آنچه او از من روایت کرد، تو نیز از من روایت کن.»
میزان امانتداری ابان بن تغلب آن چنان است که عدهی زیادی از علمای اهل سنت با اقرار به شیعهبودن او، روایاتش را مورد اعتماد دانستهاند و از او حدیث نقل کردهاند؛ علمایی نظیر نسائی، حاکم، ابن سعد، ذهبی و . . . .
او در زمان حیات حضرت امام صادق علیه السلام در سال 141 وفات نمود.
منابع:
معجم رجال الحدیث، ج 1، ص 143