ابان بن تغلب شخصیت جامع و طراز اول از شیعیان حضرت سجاد علیه السلام می باشد که به اتفاق علماء و بزرگ رجال شیعه و سنی مورد وثاقت بوده و همه به اخبار او اعتماد داشته اند.

« نجاشی » می گوید: او در اصحاب ما « عظیم المنزله » است.
حضرت علی بن الحسین، امام باقر و امام صادق علیه السلام را ملاقات کرده و از آنها روایت نقل می کند و نزد آنها دارای منزلت و قدمت بوده است.

حضرت باقر (علیه السلام) به او فرمودند: در مسجد مدینه بنشین و برای مردم فتوی بده چرا که من دوست دارم در بین شیعیان خود مثل تو را ببینم.
هنگامیکه خبر ارتحالش به امام صادق (علیه السلام) رسید حضرت فرمود: سوگند به خدا، مرگ ابان قلبم را به درد آورد!!! او از برجستگان و سرآمد قاریان بود، همچنین فقیه و لغت دان بود.

ابان رحمة اله علیه در همه فنون از علوم متبحر بود: در قرآن، در فقه و حدیث، در ادب و لغت و نحو، او دارای کتبی است، مانند: تفسیر غریب القرآن و کتاب الفضائل.
برای ابان قرائت منحصر به فردی است که نزد قرّاء مشهور است.
از امام صادق (علیه السلام) نقل شده بود که فرمود: ابان بن تغلب از من سی هزار حدیث روایت کرده است پس آنها را از او روایت کنید.

او در زمان حیات حضرت امام صادق (علیه السلام) در سال 141 وفات نمود شیخ طوسی در مورد او نیز فرموده است: او ثقه است، جلیل القدر و در بین اصحاب دارای منزلت عظیمی می باشد. او حضرت سجاد و امام باقر و صادق (علیهم السلام) را ملاقات نموده از آنها روایت نقل می کند و نزد آن امامان دارای بهره و قدمت بوده است.

مرحوم شیخ سپس همان احادیث حضرت باقر و امام صادق (علیهما السلام) در مورد او نقل می کند و در مورد او می نویسد: او دارای « اصل » (که کتب اصلی حدیث شیعه است) می باشد.

« کشی » نیز بعد از مدح و تمجید او از « مسلم بن ابی حبه » نقل می کند که گفت: من نزد حضرت امام صادق و در خدمت ایشان بودم، چون خواستم از ایشان جدا شوم با حضرت وداع کرده و عرض کردم: دوست دارم چیزی به من هدیه نمائید تا زاد من باشد. حضرت فرمود: به خدمت ابان بن تغلب برو چرا که او از من احادیث بیشماری شنیده است. پس آنچه او از من روایت کرد تو نیز از من روایت کن.

از مجموع آنچه گذشت به دست می آید « ابان بن تغلب » از درخشانترین چهره های علمی و فقهی است که در اوج اطمینان و امانت بوده است و مقام علمی و امانت او از طرف ائمه هدی علیهم السلام مورد امضا قرار گرفته و او را در انتقال معارف دین شایسته می دانسته اند. و افراد زیادی از علمای اهل سنت با اقرار به امامی بودن او، روایات او را مورد اعتماد دانسته و از او روایت می کنند، مانند: نسائی، حاکم، ابن سعد، ذهبی و. . . .

منابع:
معجم رجال الحدیث، ‌ج 1، ص 143