آزمایش یا شعبده بازی

این ازمایش یا تراستی که بیشتر هنر پیشه‌های زیرک آن را انجام می‌دهند به این صورت است که روی یک لیوان آب سر خالی دستمال خیس قرار داده و وسط آن را فشار می دهیم. دستمال داخل لیوان شبیه چاهی می شود. سپس به آرامی و با دقت در حالیکه دستمال را هم گرفته‌ایم، لیوان را وارونه می‌کنیم. فشار هوا دستمال را به داخل لیوان می‌راند. حال اگر با یک دست لیوان را گرفته و دست دیگر را روی لیوان بگذاریم، (یعنی به کف لیوان که در بالا قرار گرفته فشار می‌آوریم) آب خواهد جوشید طوری که شاید بتوان صدای جوشیدن آن را هم شنید.

آیا واقعیت دارد؟

این اتفاق چگونه به وقع می‌پیوندد؟ جواب این است که فشار لیوان با دست باعث حرکت از میان دست به سمت پایین می‌شود. این عمل مرکز دستمال را در لیوان پایین آورده و ایجاد خلا می‌کند و خلا موجب داخل شدن هوا از میان دستمال به آب درون لیوان می‌شود و ما خیال می‌کنیم که آب می‌جوشد.

مصداق تجربی آزمایش

• در سال 1654 قبل از اختراع ماشین بخار اولین بار اتوفن گواریک فیزیکدان آلمانی با آزمایش نشان داد که هوا دارای فشار است. وی ابتدا هوای دو نیمکره مسی را با پمپ تخلیه هوا از آنها خارج نمود و سپس آنها را به هم چسباند این نیمکره‌ها بقدری از هوای بیرون تحت فشار بودند که 8 جفت اسب از طرفین هم نمی‌توانستند نیمکره‌ها را از هم جدا سازند. فشار هوا را در سطح تراز دریا یک اتمسفر فرض شده است با بالا رفتن از سطح تراز دریا فشار هوا به علت کاهش چگالی هوا کم می‌شود.
  
  
• از آنجایی که شارش هوا از منطقه پرفشار به کم‌فشار صورت می‌گیرد کوهنوردان در صعود به کوه دچار مشکل می‌شوند، چون هوای بیرون فشار کمی دارد و براحتی اکسیژن وارد بدن شخص نمی‌شود به همین دلیل کوهنوردان در صعود به کوههای مرتفع اکسیژن با خود حمل می‌کنند.

با مشارکت همکار ارجمند سرکار خانم فاطمه رحمانی