!مقدمه
قرآن آخرین کتاب آسمانی و تنها کتاب دست نخورده و محفوظی است که از جانب خدای تعالی نازل شده و در دسترس عموم اهل جهان قرار دارد. در این مختصر می خواهیم با بررسی روایات، اشاره ای به آداب قرائت قرآن و تدبّر در آن داشته باشیم.

!آداب ظاهری
قرآن بهتر است با وضو و دور از حال جنابت خوانده شود.

((حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله|رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم] فرمود: «راه قرآن را پاک کنید.» پرسیدند یعنی چه فرمود: «با مسواک کردن، دهان خود را تمیز کنید و سپس قرآن بخوانید. »

!شروع قرائت
((حضرت امام جعفر صادق علیه السلام|امام صادق علیه السلام )) فرمود: « درهای معصیت را با گفتن «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم» ببندید و درهای طاعت را با گفتن «بسم الله الرحمن الرحیم» باز کنید و این از آداب شروع قرائت است.»

!مکان قرائت
1- رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم فرمود: «نوِّروا بیوتکم بتلاوه القران» (خانه های خود را با تلاوت قرآن نورانی کنید) و مانند ((قوم یهود )) و ((نصاری )) نباشید که فقط در کنیه ها و کلیساها نماز میخوانند و خانه ها را رها کرده اند و چون تلاوت قرآن در منزل زیاد شود، خیر و برکتش زیاد میگردد و اهل خانه هم بهره مند میشوند و آن خانه برای اهل آسمان می درخشد، همانگونه که ستارگان آسمان برای اهل دنیا میدرخشد. »

2- از ((حضرت امام رضا علیه السلام|حضرت رضا علیه السلام )) نقل است که فرمود: « رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرموده اند: « برای خانه های خود بهره و نصیبی از قرآن قرار دهید. »

3- امام صادق علیه السلام فرمود: «. . . چه مانعی دارد وقتی تاجر و کاسب که به خانه برگشت، قبل از اینکه بخوابد سوره ای از قرآن بخواند که برایش در مقابل هر آیه، ده حسنه نوشته شود و ده گناه محو گردد؟»

!حال قرائت
1- رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: « قرائت قرآن در حال نماز بهتر است از غیر نماز. »

2- ((حضرت امام حسین علیه السلام )) فرمود: « هرکس آیه ای از کتاب خدا را در نمازش ایستاده بخواند، برای هر حرفی از آن صد حسنه نوشته می شود و اگر در غیر نماز بخواند ده حسنه.»

!تدبّر در قرآن
1- حضرت امام رضا علیه السلام در راه سفر به ((خراسان ))، شبها زیاد قرآن میخواندند و هر گاه به آیه ای که در آن ذکر ((بهشت|بهشت )) آمده بود می رسیدند گریه میکردند و از خداوند درخواست بهشت میکردند و از آتش به خداوند پناه میبردند.

2- ((امیرالمؤمنین|امیرالمؤمنین علیه السلام )) فرمود: « در علمی که در آن فهم نباشد خیری نیست، در قرائتی که در آن تدبّر نباشد خیری نیست و در عبادتی که در آن تفقه و دقت نباشد خیری نیست.

3- از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پرسیدند: « و رتل القران ترتیلا» یعنی چه؟ حضرت فرمود: « یعنی قرآن را کاملا روشن و واضح بخوان و آن را مانند پاشیدن ریگ، متفرّق نخوان و آن را به ترتیب شعر که به سرعت قطع می کنند و به سرعت می خوانند قرائت نکن!»

سپس فرمودند: « وقتی به عجائب قرآن رسیدید توقّف و تأمل کنید و با قرآن قلبهای خود را به حرکت در آورید و سعی شما بر این نباشد که سوره را به آخر برسانید. عجله نکنید بلکه تفکر و تدبّر داشته باشید، گرچه سوره به اتمام نرسد.

!قرائت قرآن با صدای خوش
1- رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: « قرآن را به لحن و صوت عرب بخوانید و هرگز مباد شما را که قرآن را به صوت اهل فسق قرائت کنید. بعد از من قومی خواهند آمد که با قرآن چهچهه می زنند و صدای خود را رفت و برگشت می دهند، همانطور که در موسیقی و غنا انجام می دهند. اینان که قلبهایشان شیفته آوازشان می باشد، بدانند قرآن از حنجره آنها تجاوز نمی کند. » (یعنی چون از دل بر نمی آید اثری ندارد.»

2- رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: « زینت دهید قرآن را به صوت خود.»

3- رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: "من بر شما می ترسم از اینکه دین را سبک بشمارید، و حکم قاضی را با رشوه و امثال آن بخرید و قطع رحم نمایید و می ترسم از اینکه قرآن را با آلات لهو و موسیقی همراه کنید و می ترسم کسی را که در دین با فضیلت ترین شما نیست، جلو بیندازید و امیرالمؤمنین علیه السلام را کنار بزنید.»

4- امام صادق علیه السلام فرمود: «((حضرت امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر علیه السلام )) بهترین مردم بود از نظر صوت قرآن و هرگاه در شب به نماز می ایستاد و قرآن می خواند، صدای خود را بلند می کرد. پس چه بسا بعضی از سقّاها که رد می شدند و یا دیگران، می ایستادند و به صدای حضرت گوش می سپردند.»

5- از رسول خدا پرسیدند: « بهترین افراد از نظر صوت قرآن کیانند؟» حضرت فرمود: « آنانکه وقتی قرائتش را بشنوید خشیت و ترس او را از خداوند در قرائتش بیابید.»

!رسول الله و قرآن
1- رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به ابن مسعود فرمودند: « برای من قرآن بخوان!» ابن مسعود می گوید: « من سوره نساء را شروع کردم تا رسیدم به این آیه« فکیف اذا جئنا من کل امه بشهید و جئنابک علی هولاء شهیدا» (پس چگونه است زمانی که ما از هر امّتی گواهی را حاضر کنیم و تو را ای رسول ما بر آنها گواه بگیریم؟) در این هنگام چشمان رسول خدا پر از اشک شد و فرمود کافی است. »

2- رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: « سوره هود و واقعه و مرسلات و عم یتسائلون مرا پیر کردند.»

!قرائت ممنوع
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: « در رکوع و در سجده و در هنگام تخلّی و در حمام و کسی که جنب است و زنی که وضع حمل کرده و آلوده به خون است و زن حائض و عریان قرآن نخوانند.»

مراجعه شود به
((تأویل قرآن))
((ظاهر و باطن قرآن))
((قرآن پیش از ظهور حضرت مهدی عج))
((قرائت قرآن و تدبر در آن))