آب سخت
اطلاعات اولیه:
آبی که در طبیعت است تقریبا همیشه نا خالص میباشد زیرا که اغلب دارای گچ و آهک و نمک طعام و ترکیبات منیزیم و آهن و اکسیژن و ازت و انیدرید کربنیک و ترکیبات الی و غیره است و مقدار این اجسام در آبهای مختلف متفاوت است در آب اجسام دیگری مانند گل و لای و غیره هستند که معلق میباشند و مقداری باکتری هم در آبها یافت میشود.
تعریف آب سخت:
بک سخت آبی است که در آن هیدروکربنات کلسیم و منیزیم و گچ موجود باشد.
تغییرات سختی آب:
بر حسب آنکه آب در موقع نفوذ در زمین از قشرهای آهکی و منیزیمی و گچی گذشته و یا نگذشته باشد سختی آب کم یا زیاد میشود.
آبهای نواحی آهکی سختی زیادتری تا آبهای نواحی گرانیتی و یا شنی دارند. سختی آب در عرض سال هم ممکن است تغییر نماید. معمولا سختی آبها در فصل باران کم و در فصل خشکی زیاد میشود.
فواید آب سخت:
آب سخت برای انسان مضر نیست بلکه مفید است و معمولا شکستگی استخوانهای آنهائیکه آب سخت میآشامند زودتر بهبودی حاصل میکند و بیماری راشیتیست کمتر در این اشخاص دیده میشود.
مضرات آب سخت:
- آب سخت برای رختشویی و مصرف در کارخانجات مناسب نیست.
- آب سخت موجب از دست دادن طعم و مزه خوب چائی و قهوه میشود.
- پخته نشدن حبوبات با آب سخت
- ضرر رساندن به جداره دیگهای بخار و ایجاد قشر آهکی بر روی جداره دیگ
- خوب کف نکردن صابون و موجب افزایش مصرف صابون
- مزاحمت در هنگام شستن نسوج و دستها
رفع سختی آب:
در تجارت عده زیادی مواد شیمیایی برای رفع سختی آب بفروش میرسد که دارای کربنات سدیم هستند. این مواد را قبل از ورود آب در دیگها سختی آنرا میگیرند و یا در دیگ بر اثر افزودن این مواد آهک و گچ را رسوب میدهند و دیگر این رسوب محکم به جدار دیگ نمیچسبد بطوریکه میتوان آنرا به آسانی پاک نمود.
یکی از اجسام گیرنده سختی آب تری ناتریم فسفات میباشد که باسم آلبرتتری بکار میرود.
ایون کلسیم موجود در آب بر اثر ناتریم فسفات تبدیل به تری کلسیم فسفات میگردد و رسوب مینماید.
بر اثر پختن بیکربنات کلسیم آب تبدیل به کربنات میشود و رسوب مینماید:
و بر اثر کربنات سدیم هم گچ و هم بیکربنات کلسیم تبدیل به کربنات کلسیم میشود و راسب میگردد:
اخیرا به مقدار زیاد از صمغهای مصنوعی که قادرند تعویض ایون کنند برای رفع سختی آب استفاده میکنند. صمغ لواتیت در آلمان و آمبرلیت و دووکس در آمریکا استعامل میگردد.
درجه سختی آب:
درجه سختی آب را از روی مقدار کلسیم و منیزیم موجود در آن تعیین میکنند.
در آلمان اگر آبی ده میلیگرم cao در یک لیتر داشته باشد میگویند درجه سختی آب یک است. در فرانسه اگر آبی در یک لیتر ده میلیگرم کربنات کلسیم یا همسنگ آن کربنات منیزیم داشته باشد میویند که یک درجه سختی دارد. در انگلستان اگر آبی ده میلیگرم کربنات کلسیم و یا همسنگ آن کربنات منیزیم در 0/7 لیتر داشته باشد یک درجه سختی دارد.
برای تعیین سریع سختی آب کارخانه شیمیایی واقع در آلمان قرصهائی ساخته است. در یک لوله آزمایش مخصوص و مدرج آب مورد آزمایش را تا خط نشان لوله پر مینمایند و بوسیله معرفی که همراه بسته قرصهاست رنگ این آب را قرمز میکنند و آ“گاه آنقدر از این قرصها در آن میاندازند تا رنگ آب سبز گردد. شماره قرصهای ریخته شده در لوله آزمایش برابر درجه سختی آب میباشد. دقت این روش تا نیم درجه است.
مباحث مرتبط با عنوان:
- آب خالص
- کلسیم
- منیزیم
- آهک
- نمک طعام
- گچ