: نحوه تشکیل ذخایر معدنی

کاربر Online

789 کاربر online

تاریخچه ی: نحوه تشکیل ذخایر معدنی

تفاوت با نگارش: 1

Lines: 1-52

Lines: 1-55

!بررسی فاکتورهای مؤثر در تشکیل ذخایر معدنی

برای پی‌بردن به چگونگی تشکیل ذخایر معدنی بررسی چهار عامل زیر ضروری است.

!منشأ محلولهای کانه‌دار

منشأ محلولهای کانه‌دار شامل موارد زیر می باشد.

!!((ماگما)) و محلولهای ماگمایی
ماگما مواد مذابی هستند که قسمت اعظم آنها را ((ترکیبات سیلیکاته|ترکیبات سیلیکاتی)) تشکیل می‌دهد (به استثنای کربناتیتها) و از اعماق مختلف زمین منشأ گرفته و پس از سرد شدن ((سنگ آذرین|سنگهای آذرین)) را می‌سازد. ماگماهای مانیکی و اولتراما��یکی از جبه و بخشهای عمیق زمین منشأ می‌گیرند. ماگمای اسیدی حاصل ذوب آناتکسی پوسته قاره‌ها است.

!!ماگما و محلولهای ماگمایی
((ماگما ))مواد مذابی هستند که قسمت اعظم آنها را ترکیبات سیلیکاتی تشکیل می‌دهد (به استثنای کربناتیتها) و از اعماق مختلف زمین منشأ گرفته و پس از سرد شدن سنگهای آذرین را می‌سازد. ماگماهای مانیکی و اولتراما��یکی از جبه و بخشهای عمیق زمین منشأ می‌گیرند. ماگمای اسیدی حاصل ذوب آناتکسی پوسته قاره‌ها است.

!!آبهای سطحی

نقش اساسی در تشکیل ذخایر رسوبی شیمیایی (((اورانیوم))) ، ذخایر برجای مانده (((نیکل))) هوازده (((بوکسیت))) ، ذخایر پلاسر ، ذخایر غنی شده (((مس))) و ذخایر گرمایی عهده‌دار هستند.

نقش اساسی در تشکیل ذخایر رسوبی شیمیایی (اورانیوم) ، ذخایر برجای مانده (نیکل) هوازده (((بوکسیت))) ، ذخایر پلاسر ، ذخایر غنی شده (مس) و ذخایر گرمایی عهده‌دار هستند.

!!آبهای اقیانوسی

نوعی از آبهای سطحی را شامل می‌شوند که در تشکیل بعضی از ((ذخایر رسوبی)) و یا سیوسولفیدها نقش اساسی را ایفا می‌کنند.

نوعی از آبهای سطحی را شامل می‌شوند که در تشکیل بعضی از ذخایر رسوبی و یا سیوسولفیدها نقش اساسی را ایفا می‌کنند.

!!آبهای دگرگونی

هرگاه آبهای محصور در بین ذرات رسوبی تحت تأثیر ((فشار)) و حرارت حاصل از ((دگرگونی ناحیه‌ای)) قرار گیرند شروع به حرکت کرده و بعضی از مواد را در خود حل و آنها را در شکستگی‌ها و ((انواع گسل|گسلها)) به صورت ذخایر رگه‌ای برجای می‌گذارند.

هرگاه آبهای محصور در بین ذرات رسوبی تحت تأثیر ((فشار)) و حرارت حاصل از ((دگرگونی ناحیه‌ای)) قرار گیرند شروع به حرکت کرده و بعضی از مواد را در خود حل و آنها را در شکستگی‌ها و (( گسل|گسلها)) به صورت ذخایر رگه‌ای برجای می‌گذارند.

!!آبهای فسیل شده

آبهای موجود در حوضهای نفتی سرشار از املاح Na ، Cl ، Cu ، Mg و بی‌کربنات می‌باشند این آبها بجز در شرایط دگرگونی به ندرت در تشکیل ((اشکال ذخایر معدنی|ذخایر معدنی)) شرکت می‌کنند.

!منشأ مواد معدنی

بطور کلی منشأ مواد معدنی را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد.

!!منشأ ماگمایی

ذخایری نظیر ((کرومیت)) ، ((پلاتین)) ، ((نیکل)) ، ((کبالت)) و ((الماس)) همراه سنگهای اولترامانیکی و ذخایر مس پورفیری و مولیبدن پورفیری همراه ((سنگهای اسیدی)) و حد واسط یافت می‌شوند. بنابراین ترکیب شیمیایی ماگما نوع مواد معدنی را کنترل می‌کند. نوع ذخایر ماگمایی تابع عمق و مسیری است که ماگما طی می‌کند. مثلا ماگمایی که از ((لایه ��ه زمین)) سرچشمه می‌گیرد، ذخایر کروم ، نیکل، ((پلاتین)) را به همراه داشته باشد و ماگمایی که حاصل پوسته قاره‌ها است ((قلع)) ، ((تنگستن)) ، ((اورانیوم)) ، ((فلوئور)) و غیره را همراه خواهدداشت.

ذخایری نظیر ((کرومیت)) ، پلاتین ، نیکل ، کبالت و ((الماس)) همراه سنگهای اولترامانیکی و ذخایر مس پورفیری و مولیبدن پورفیری همراه سنگهای اسیدی و حد واسط یافت می‌شوند. بنابراین ترکیب شیمیایی ماگما نوع مواد معدنی را کنترل می‌کند. نوع ذخایر ماگمایی تابع عمق و مسیری است که ماگما طی می‌کند. مثلا ماگمایی که از لایه گو��ه زمین سرچشمه می‌گیرد، ذخایر کروم ، نیکل، پلاتین را به همراه داشته باشد و ماگمایی که حاصل پوسته قاره‌ها است قلع ، تنگستن ، اورانیوم ، ((فلوئور)) و غیره را همراه خواهدداشت.

{img src=img/daneshnameh_up/7/71/calcopiritegrezzo.JPG}

!!منشأ رسوبی

ذخایر ((گچ)) ، ((نمک)) ، ((زغال سنگ)) و آهن لایه‌ای

ذخایر گچ ، نمک ، ((زغال سنگ)) و آهن لایه‌ای

!!منشأ دگرگونی

ذخایر ((کرن��وم)) ، ((گارنت)) ، ((آندالوزیت)) ، ((سیلیمانیت)) و غیره را نام برد.

ذخایر کرن��وم ، ((گارنت)) ، ((آندالوزیت)) ، ((سیلیمانیت)) و غیره را نام برد.

!!منشأ گرمایی

ذخایری که در رابطه با محلولهای گرمایی تشکیل می‌شوند ذخایر ((سرب)) ، ((روی)) ، ((مس)) ، ((جیوه)) ، ((طلا)) ، ((نقره)) و … است. سنگهای مسیر چرخه آب نوع کانسار گرمایی را کنترل می‌کند ((سنگ آتشفشانی|سنگهای ولکانیکی اسیدی)) امکان تشکیل ذخایر نوع طلا ، نقره ، اورانیوم ، سرب ، روی ، … و در سنگهای اولتراما��یکی امکان وجود ذخایر گرمایی نوع ((تیزیت)) و ((هونتیت)) و در سنگهای غنی از ((سیلیس)) امکان تشکیل رگه‌های ((کوارتز)) را می‌توان داشت.

ذخایری که در رابطه با محلولهای گرمایی تشکیل می‌شوند ذخایر سرب ، روی ، مس ، جیوه ، طلا ، نقره و … است. سنگهای مسیر چرخه آب نوع کانسار گرمابی را کنترل می‌کند سنگهای ولکانیکی اسیدی امکان تشکیل ذخایر نوع طلا ، نقره ، اورانیوم ، سرب ، روی ، … و در سنگهای اولتراما��یکی امکان وجود ذخایر گرمابی نوع تیزیت و ((هونتیت)) و در سنگهای غنی از سیلیس امکان تشکیل رگه‌های ((کوارتز)) را می‌توان داشت.

!چگونگی حمل مواد

مواد معدنی به صورت محلول و یا غیر محلول در آب و یا به صورت ترکیبات ساده یونی و کمپلکس توسط ماگما و یا محلولهای ماگمایی ، گرمایی و آبهای سطحی حمل می‌شوند. ((مواد معدنی)) در محلولهای ماگمایی و گرمایی اکثرا به صورت کمپلکس‌های مختلف حمل می‌شوند. عناصر Pb ، Zn ، Cu ، Ag به صورت کمپلکس‌های ((کلر)) و عناصر Au ، Hg ، As ، Sb در حرارت پایین به صورت کمپلکس بی‌سولفید و عناصر Sn و Mo به صورت کمپلکس فلوئور حمل می‌شوند.

!نحوه ته‌نشینی مواد معدنی

مواد معدنی می‌توانند در اثر تغییر یکی از عوامل زیر ته نشین شوند.

!!وزن مخصوص

یکی از فاکتورهای مهم در ته نشینی و تجمع بعضی از ذخایر معدنی است. ذخایر پلاسر به دلیل مقاومت کانی تحت تأثیر فرآیندهای شیمیایی پس از حمل مکانیکی در محلی که متناسب با وزن مخصوص آن باشد نظیر پلاسرهای رودخانه‌ای و ساحلی تجمع پیدا می‌نمایند. در ماگماهای ما��یکی و اولتراما��یکی کانی‌های وزن مخصوص بالا نظیر ((کرومیت)) ، ((مگنتیت)) ، ((پنتلازولیت)) و غیره همزمان با ((سیلیکات|سیلیکاتها)) متبلور می‌شوند.

!!تغییرات Eh و PH

کلیه ((ذخایر رسوبی|ذخایر رسوبی شیمیایی)) و ذخایری که از حالت محلول در نزدیک سطح زمین یا دریاها تشکیل شده یا می‌شوند، تغییرات مربوط به Eh و PH محیط و محلول از عوامل مهم و مؤثر در ته نشینی آنها است.

کلیه ذخایر رسوبی شیمیایی و ذخایری که از حالت محلول در نزدیک سطح زمین یا دریاها تشکیل شده یا می‌شوند، تغییرات مربوط به Eh و PH محیط و محلول از عوامل مهم و مؤثر در ته نشینی آنها است.

!!تغییرات درجه حرارت و فشار

از فاکتورهای مهم و مؤثر در تشکیل ذخایر گرمایی ، ماگمایی و دگرگونی می‌باشند. کاهش درجه حرارت مهم‌ترین عامل ته نشینی ذخایر گرمایی است. تغییرات فشار و حرارت موجب ناپایداری کمپلکس‌ها شده که خود عامل مهمی در ته نشینی ذخایر معدنی به شمار می‌رود.

!!واکنش شیمیایی با سنگهای اطراف یا با مولکولهای دیگر

محلول گرمایی و یا ماگمایی با سنگهای مناسب وارد واکنش شده مواد خود را در ناحیه واکنش برجای می‌گذارند. به خصوص واکنش با ((سنگ کربناته|سنگهای کربناته)) در حرارت بالا و عمق زیاد یکسری سیلیکاتهای ((کلسیم)) ، ((آهن)) ، ((منیزیم)) و آلومینیم‌دار تشکیل می‌شود (اسکارن) که همزمان با سیلیکاتهای مواد معدنی برجای گذاشته می‌شود.

محلول گرمایی و یا ماگمایی با سنگهای مناسب وارد واکنش شده مواد خود را در ناحیه واکنش برجای می‌گذارند. به خصوص واکنش با ((سنگ کربناته|سنگهای کربناته)) در حرارت بالا و عمق زیاد یکسری سیلیکاتهای کلسیم ، آهن ، منیزیم و آلومینیم‌دار تشکیل می‌شود (اسکارن) که همزمان با سیلیکاتهای مواد معدنی برجای گذاشته می‌شود.

!مباحث مرتبط با عنوان

*((اشکال ذخایر معدنی))

*((پنتلازولیت))

*((دگرگونی ناحیه‌ای))

*((ذخایر رسوبی))

*((ذخایر صفحه‌ای))

*((سنگ کربناته))

*((سنگهای اسیدی))

*((سیلیس))

*((کرومیت))

*((کوارتز))

*((ماگما))

*((مگنتیت))

*((مواد معدنی))

*((زمین شناسی اقتصادی))

تاریخچه

توجه:

از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..

تفاوت با نگارش: 1

سرویس‌های رشد:

فهرست: