تاریخچه ی:
دی‌اکسید کربن
تفاوت با نگارش: 1
| | !نگاه کلی | | !نگاه کلی |
| - | دی‌اکسید کربن یکی از گازهای موجود در ((اتمسفر)) می‌باشد. این گاز از ((سوختن مواد آلی)) در حضور ((اکسیژن)) کافی ایجاد می‌شود، و گازی بی‌رنگ و بی‌بو می‌باشد. گیاهان از دی اکسید کربن در ((فتوسنتز|فرایند فتوسنتز)) برای ساختن ((انواع کربوهیدرات|کربوهیدراتها)) استفاده می‌کنند و با جذب آن ، اکسیژن آزاد می‌کنند. {TEX()} {CO_2} {TEX} موجود در اتمسفر به عنوان سپر حرارتی زمین عمل می‌کند و با ((اثر گلخانه‌ای|اثر گلخانه‌ای طبیعی)) مانع از سرد شدن زمین می‌شود. البته غلظت‌های بالای دی اکسید کربن در جو که از ((سوخت فسیلی|سوخت‌های فسیلی)) حاصل می‌شود، به عنوان ((انواع آلاینده‌های جوی|آلاینده جوی)) به شمار می‌رود. |
+ | دی‌اکسید کربن یکی از گازهای موجود در ((اتمسفر)) می‌باشد. این گاز از ((واکنش سوختن|سوختن)) مواد ((شیمی آلی|آلی)) در حضور ((اکسیژن)) کافی ایجاد می‌شود و گازی بی‌رنگ و بی‌بو می‌باشد. گیاهان از دی‌اکسید کربن در ((فتوسنتز|فرایند فتوسنتز)) برای ساختن ((کربوهیدراتها)) استفاده می‌کنند و با جذب آن ، اکسیژن آزاد می‌کنند. {TEX()} {CO_2} {TEX} موجود در اتمسفر بعنوان سپر حرارتی زمین عمل می‌کند و با ((اثر گلخانه‌ای|اثر گلخانه‌ای طبیعی)) مانع از سرد شدن زمین می‌شود. البته غلظت‌های بالای دی اکسید کربن در جو ، که از ((سوخت فسیلی|سوخت‌های فسیلی)) حاصل می‌شود، بعنوان ((انواع آلاینده‌های جوی|آلاینده جوی)) بشمار می‌رود.
{picture=carbon-dioxide-b-150.jpg}
|
| | !تاریخچه | | !تاریخچه |
| - | {TEX()} {CO_2} {TEX} اولین بار توسط شیمیدانی به نام __جان با تبسیت وان هلمونت__ در قرن هفده شرح داده شد. این شیمیدان موقع سوزاندن ((زغال چوب)) در محفظه بسته‌ای متوجه شد که جرم خاکستر بدست آمده مقداری کمتر از جرم زغال چوب اولیه می‌باشد. بنابراین به زبان ساده توضیح داد که مقداری زغال چوب در اثر سوختن به جسمی نامرئی یا ((گاز)) تبدیل شده است.
!خواص دی اکسید کربن
دی اکسید کربن گازی بی‌رنگ می‌باشد که ((تنفس)) آن در غلظت‌های بالا باعث ایجاد مزه ترش در ((دهان)) و احساس سوزش در بینی و گلو می‌کد (عمل خطرناکی که در آن احتمال خفه شدن شخص بالاست). این اثر ناشی از حل شدن {TEX()} {CO_2} {TEX} در ((بزاق دهان)) و تولید محلول اسیدی ضعیفی به نام ((اسید کربونیک)) می‌باشد.
مولکول دی‌اکسید کربن خطی و دارای دو پیوند دوگانه بین کربن و دو اتم اکسیژن می‌باشد. ماده‌ای غیر قطبی می‌باشد و در دمای پایین تر از 78- درجه سانتیگراد متراکم شده و جسم سفید رنگ جامدی به نام ((یخ خشک)) ایجاد می‌کند. ((دی‌اکسید کربن مایع)) فقط تحت ((فشار)) 5.1atm تشکیل می‌شود. به میزان کمی در آب حل می‌شود و اسید ضعیف ((اسید کربنیک)) تولید می‌کند که آن هم بطور جزئی به ((بی‌کربنات|بی‌کربنات)) و ((کربنات|کربنات)) تفکیک می‌شود. |
+ | {TEX()} {CO_2} {TEX} اولین بار توسط شیمیدانی به نام __جان با تبسیت وان هلمونت__ در قرن هفده شرح داده شد. این شیمیدان ، موقع سوزاندن ((زغال چوب)) در محفظه بسته‌ا متوجه شد که جرم خاکستر بدست آمده ، مقداری کمتر از جرم زغال چوب اولیه می‌باشد. بنابراین به زبان ساده توضیح داد که مقداری زغال چوب در اثر سوختن به جسمی نامرئی یا ((گاز)) تبدیل شده است.
!خواص دی‌اکسید کربن
دی‌اکسید کربن گازی بی‌رنگ می‌باشد که ((تنفس)) آن در غلظت‌های بالا باعث ایجاد مزه ترش در ((دهان)) و احساس سوزش در بینی و گلو می‌شد (عمل خطرناکی که در آن احتمال خفه شدن شخص بالاست). این اثر ناشی از حل شدن {TEX()} {CO_2} {TEX} در ((بزاق دهان)) و تولید محلول اسیدی ضعیفی به نام ((اسید کربونیک)) می‌باشد.
مولکول دی‌اکسید کربن خطی و دارای دو پیوند دوگانه بین کربن و دو اتم اکسیژن می‌باشد. ماده‌ای غیر قطبی می‌باشد و در دمای پایین تر از __78-__ درجه سانتیگراد متراکم شده و جسم سفید رنگ جامدی به نام ((یخ خشک)) ایجاد می‌کند. ((دی‌اکسید کربن مایع)) فقط تحت ((فشار)) خاصی تشکیل می‌شود. به میزان کمی در آب حل می‌شود و اسید ضعیف ((اسید کربنیک)) تولید می‌کند که آن هم بطور جزئی به ((بی‌کربنات|بی‌کربنات)) و ((کربنات|کربنات)) تفکیک می‌شود.
|
| | !کاربردهای ویژه | | !کاربردهای ویژه |
| - | {TEX()} {CO_2} {TEX} مایع و جامد در ((صنایع غذایی)) به عنوان ((مواد سرماساز|سرماساز)) استفاده می‌شود. به عنوان مثال در ((بستنی|حمل و نقل بستنی)) و سایر ((مواد غذایی منجمد)) برای ایجاد سرما از یخ خشک استفاده می کنند. یکی از کاربردهای مهم {TEX()} {CO_2} {TEX} استفاده در ((صنعت نوشابه سازی|صنایع نوشابه‌های گازدار)) می‌باشد. ((بکینگ پودر|بکینگ پودرها)) و ((جوش شیرین)) مورد استفاده در پخت نان یا کیک در اثر حرارت {TEX()} {CO_2} {TEX} آزاد می‌کنند که این امر باعث پف کردن و متخلخل شدن ((نان)) می‌شود. به دلیل خاموش کردن آتش و غیر اشتعال بودن در ((کپسول آتش نشانی|کپسول های آتش نشانی)) به عنوان یک ((آتش خاموش‌کن)) ارزان و سریع از {TEX()} {CO_2} {TEX} مایع فشرده استفاده می‌شود.
برای کم کردن واکنش پذیری ((استیلن)) در حمل و نقل به عنوان گاز بی اثر در ((کپسول جوشکاری|کپسول‌های جوشکاری)) می‌توان از {TEX()} {CO_2} {TEX} استفاده کرد چون نسبت به سایر گازهای بی‌اثر مثل ((هلیوم)) و ((آرگون)) ارزان‌تر می‌باشد. {TEX()} {CO_2} {TEX} ((حلال)) خوبی برای اکثر ترکیبات می‌باشد. به این دلیل در ((صنایع داروسازی)) توجه زیادی به {TEX()} {CO_2} {TEX} معطوف شده است تا به عنوان حلال کمتر سمی جایگزین حلال‌های آلی کلر‌دار شود. در صحنه‌های نمایش از یخ خشک برای ایجاد ((مه)) و دود استفاده می‌کنند. با افزودن یخ خشک به آب ، بخاری حاوی {TEX()} {CO_2} {TEX} و رطوبت ایجاد می‌شود که شبیه مه بنظر می‌آید. ((لیزر دی‌اکسید کربن|لیزرهای {TEX()} {CO_2} {TEX})) جزو لیزرهای مهم صنعتی می‌باشند. |
+ | {TEX()} {CO_2} {TEX} مایع و جامد در ((صنایع غذایی)) بعنوان ((مواد سرماساز|سرماساز)) استفاده می‌شود. بعنوان مثال در ((بستنی|حمل و نقل بستنی)) و سایر ((شیمی مواد غذایی|مواد غذایی)) منجمد برای ایجاد سرما از یخ خشک استفاده می‌کنند. یکی از کاربردهای مهم {TEX()} {CO_2} {TEX} استفاده در ((صنعت نوشابه سازی|صنایع نوشابه‌های گازدار)) می‌باشد. ((بکینگ پودر|بکینگ پودرها)) و ((جوش شیرین)) مورد استفاده در پخت نان یا کیک در اثر حرارت {TEX()} {CO_2} {TEX} آزاد می‌کنند که این امر باعث پف کردن و متخلخل شدن ((نان)) می‌شود. بدلیل خاموش کردن آتش و غیر اشتعال بودن در ((کپسول آتش نشانی|کپسول های آتش نشانی)) بعنوان یک ((آتش خاموش‌کن)) ارزان و سریع از {TEX()} {CO_2} {TEX} مایع فشرده استفاده می‌شود.
برای کم کردن واکنش پذیری ((استیلن)) در حمل و نقل بعنوان گاز بی اثر در ((کپسول جوشکاری|کپسول‌های جوشکاری)) می‌توان از {TEX()} {CO_2} {TEX} استفاده کرد، چون نسبت به سایر گازهای بی‌اثر مثل ((هلیوم)) و ((آرگون)) ارزان‌تر می‌باشد. {TEX()} {CO_2} {TEX} ((حلال)) خوبی برای اکثر ترکیبات می‌باشد. به این دلیل در ((صنایع داروسازی)) توجه زیادی به {TEX()} {CO_2} {TEX} معطوف شده است تا بعنوان حلال کمتر سمی جایگزین حلال‌های آلی کلر‌دار شود.
در صحنه‌های نمایش از یخ خشک برای ایجاد ((مه)) و دود استفاده می‌کنند. با افزودن یخ خشک به آب ، بخاری حاوی {TEX()} {CO_2} {TEX} و رطوبت ایجاد می‌شود که شبیه مه بنظر می‌آید. ((لیزر دی‌اکسید کربن|لیزرهای {TEX()} {CO_2} {TEX})) جزو لیزرهای مهم صنعتی می‌باشند. |
| | !خواص بیولوژیکی | | !خواص بیولوژیکی |
| - | {TEX()} {CO_2} {TEX} از سوختن ((چربی|چربی‌‌ها)) و ((قند)) در حضور اکسیژن طی فرایند ((تنفس سلولی)) در بدن جانداران تولید می‌شود. در جانوران بزرگ {TEX()} {CO_2} {TEX} از تمام بافت‌ها بوسیله خون جمع شده و وارد ((شش|شش‌ها)) شده و از آنجا با ((دم و بازدم|عمل بازدم)) بیرون داده می‌شود. مقدار {TEX()} {CO_2} {TEX} در هوای دم یک درصد و در هوای بازدم 4.5 درصد می‌باشد، تنفس مقدار زیادی از آن باعث ((مسمومیت)) در انسان و سایر جانداران می‌شود.
((هموگلوبین خون)) می‌تواند با اکسیژن و {TEX()} {CO_2} {TEX} پیوند ایجاد کند، اگر غلظت {TEX()} {CO_2} {TEX} بالا باشد هموگلوبین‌ها با {TEX()} {CO_2} {TEX} اشباع می‌شوند و توانایی حمل اکسیژن را ندارد به همین علت است که در مکان‌های با تهویه ناکافی فرد دچار مشکلات تنفسی به دلیل انباشته شدن {TEX()} {CO_2} {TEX} می‌شود. |
+ | {TEX()} {CO_2} {TEX} از سوختن ((چربی|چربی‌‌ها)) و ((قند)) در حضور اکسیژن طی فرایند ((تنفس سلولی)) در بدن جانداران تولید می‌شود. در جانوران بزرگ {TEX()} {CO_2} {TEX} از تمام بافت‌ها بوسیله خون جمع شده و وارد ((شش|شش‌ها)) شده و از آنجا با ((دم و بازدم|عمل بازدم)) بیرون داده می‌شود. مقدار {TEX()} {CO_2} {TEX} در هوای دم یک درصد و در هوای بازدم 4.5 درصد می‌باشد، تنفس مقدار زیادی از آن باعث ((مسمومیت)) در انسان و سایر جانداران می‌شود.
((هموگلوبین خون)) می‌تواند با اکسیژن و {TEX()} {CO_2} {TEX} پیوند ایجاد کند، اگر غلظت {TEX()} {CO_2} {TEX} بالا باشد، هموگلوبین‌ها با {TEX()} {CO_2} {TEX} اشباع می‌شوند و توانایی حمل اکسیژن را ندارند. به همین علت است که در مکان‌های با تهویه ناکاف فرد دچار مشکلات تنفسی بدلیل انباشته شدن {TEX()} {CO_2} {TEX} می‌شود. |
| | !خواص فیزیکی دی‌اکسید کربن | | !خواص فیزیکی دی‌اکسید کربن |
| | || | | || |
| | دی‌اکسید کربن|نام | | دی‌اکسید کربن|نام |
| | {TEX()} {CO_2} {TEX}|((فرمول شیمیایی)) | | {TEX()} {CO_2} {TEX}|((فرمول شیمیایی)) |
| | 44gr/mol|وزن مولکولی | | 44gr/mol|وزن مولکولی |
| | 54- درجه سانتیگراد|((نقطه ذوب)) | | 54- درجه سانتیگراد|((نقطه ذوب)) |
| | 0.145 گرم در 100 گرم آب|((قابلیت انحلال)) | | 0.145 گرم در 100 گرم آب|((قابلیت انحلال)) |
| | 78- درجه سانتیگراد|((نقطه جوش)) | | 78- درجه سانتیگراد|((نقطه جوش)) |
| | 1.6gr/cm^3 جامد|((چگالی|دانسیته)) | | 1.6gr/cm^3 جامد|((چگالی|دانسیته)) |
| | 298kْ در 1.98gr/cm3|((گاز)) | | 298kْ در 1.98gr/cm3|((گاز)) |
| | || | | || |
| | !مباحث مرتبط با عنوان | | !مباحث مرتبط با عنوان |
| - | *((اثر گلخانه‌ای و آلودگی هوا))
*((انو هدرات))
*((بکینگ پودر)) |
+ | *((آلودگی هوا))
*((ا لهای))
*((کربوهیدراتها)) |
| | *((تنفس)) | | *((تنفس)) |
| - | *((جوش شیرین)) | |
| | *((فتوسنتز)) | | *((فتوسنتز)) |
| | *((کپسول آتش نشانی)) | | *((کپسول آتش نشانی)) |
| | *((صنعت نوشابه سازی)) | | *((صنعت نوشابه سازی)) |
| | *((دی اکسید کربن مایع)) | | *((دی اکسید کربن مایع)) |
| | + | *((مخمر نان)) |
| | *((مواد سرماساز)) | | *((مواد سرماساز)) |
| - | |
+ | *((واکنش سوختن)) |
