ثقیف از قبایل مشهور و نیرومند و پرجمعیت عرب بود که مردمش در
طائف و اطرافش سکونت داشتند. این قبیله دو طائفه مهم «احلاف» و «بنی مالک» داشت که جنگها و نبردهای داخلی بسیاری بین آنها روی داده بود. مردم ثقیف مشرک و بتپرست بودند و بتخانهی معروف
لات به آنان تعلق داشت.
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در
ماه شوال سال هشتم هجری قمری پس از
فتح مکه به جنگ
قبیله هوازن و ثقیف رفت و در منطقه
حنین جنگ سختی با آنان کرد که به شکست آن دو قبیله منتهی شد.
پس از نبرد حنین مردم ثقیف به شهر خود، طائف، که دارای دژ محکم و مرتفعی بود پناهنده شدند. سپاه اسلام نیز به طائف رفت و
غزوه طائف در آنجا رخ داد. این نبرد مدتی ادامه داشت و با نزدیک شدن
ماه ذیقعده که از
ماه های حرام بود، جنگ بدون نتیجه قطعی پایان یافت. رسول خدا و سپاه مسلمین نیز راهی
مدینه شدند.
پس از بازگشت پیامبر به مدینه،
عروة بن مسعود ثقفی از بزرگان ثقیف به مدینه آمد و اسلام آورد و برای دعوت قوم خود به پذیرش اسلام راهی سرزمین طائف شد. اما مردم ثقیف پس از آگاهی از مسلمانشدن عروه، او را تیر باران کردند.
پس از شهادت عروة بن مسعود و گسترش اسلام در
شبه جزیره عربستان، قبیله ثقیف در سال نهم هجرت* (
عام الوفود ) هیئت نمایندگی 12 نفری را که شامل شش تن از «احلاف» و شش تن از «بنی مالک» میشد به مدینه اعزام کرد. هیئت ثقیف برای قبولی اسلام دو شرط گذاشتند: نخست آنکه بتخانه لات تا سه سال ویران نشود و دیگر آنکه از نماز معاف باشند؛ ولی پیامبر اسلام هیچ یک از شرطهای آنان را نپذیرفت. سرانجام قبیله ثقیف بدون قید و شرط مسلمان شدند و بتخانه لات نیز ویران گشت.
بزرگان و شاعران و دانشمندان زیادی از قبیله ثقیف بر آمدهاند که
مختار بن ابی عبیده ثقفی از آنان است.
- پس از قدرت یافتن اسلام و فتح مکه، نمایندگان قبائل مختلف عرب در سال نهم هجری از هر سو به مدینه آمدند و به حضور پیامبر رسیدند. آنان مهمان پیامبر میشدند، دسته دسته اسلام میآوردند و اظهار اطاعت و تسلیم میکردند. لذا این سال به «عام الوفود» (سال مهمانها) مشهور شده است.
منابع:
سیره ابن هشام ج 4 ص 122،
تاریخ پیامبر اسلام، آیتی ص 665،
فروغ ابدیت ص 395،
معجم قبائل العرب ج 1 ص 147