منو
 کاربر Online
246 کاربر online

نیشکر1

تازه کردن چاپ
علوم طبیعت > زیست شناسی > علوم گیاهی
(cached)

گیاه نیشکر



img/daneshnameh_up/a/a9/neyshekar.jpg

شناسنامه

گندم Graminae:تیره
Saccharum officinarum L.:نام لاتین
Sugar cane – common sugar cane:نام انگلیسی
نیشکر:نام فارسی
قصب – قصب السکر:نام عربی

شرح گیاه

مرکز اصلی نیشکرگینه می باشد که از آنجا به هندوستان انتقال یافت. کشت نیشکر درشمال ایران از صدها سال قبل درسواحلی دریای مازندران متداول بوده است. نیشکر گیاهی پایا و دارای ساقه هوائی بند دار به طول 2 تا 5 متر و به قطر 2 تا 4 سانتی متر و مملو از قند ساکارز است. برگهائی متناوب، باریک دراز، غلاف دار و گلهائی مجتمع به صورت مخروط، در قسمت انتهائی ساقه دارد. سنبلکهای آن مرکب از دو گلی هر مافرودیت، یکی بدون دمگل مشخص و دیگری دارای دمگل است. در هر گل آن 3 پرچم با بساک دراز، دو شاخه و به رنگ زرد دیده می شود. تخمدان گلهای آن دارای خامه منتهی به کلاله پوشیده از تارهای ظریف است. تذکر: وضع گل در نیشکر موجب طبقه بندی آنها می گردد. ساختمان گل در همه نژادها یکسان لیکن ارتفاع یا طول سنبله گل که از روی ساقه خارج می گردد در ارقام مختلف بین 30 تا 80 سانتی متر تغییر پیدا می کند. انواع مختلف نیشکر در کل در دو گروه قرار می گیرند. الف) تیره گل در این گروه و به طول 30 تا 50 سانتی متر، رنگ ساقه ها متغیر و شامل سفید مایل به خاکستری و سبز و زرد می باشد، برگها به وسیله دمبرگ به ساقه متصل و نیشکرهای این گروه عبارتند از: 1- spontaneum saccharum ( شامل نیشکر وحشی آسیایی) 2- sinense saccharum ( در چین کشت می شود) 3- barberi saccharum ( از نیشکرهای منطقه آسیا) گروه ب) : نیشکرهای این گروه دارای تیره‌های گل خیلی بزرگ بوده بطوریکه طول آنها به حدود 50 تا 80 سانتی متر می رسد. ساقه ها ضخیم و طویل وبه رنگ های مختلف می باشند و در این گروه دو گونه وجود دارد که عبارتند از: (1) saccharum robustum( مبدأ گینه جدید است) (2) officinarum saccharum ( بهترین و مهمترین نوع نیشکر زراعتی است)

نیاز اکولوژیکی

حرارت

درجه محیط یکی از عوامل مهم و موثر در رشد و نمو نیشکر می باشد این گیاه برای ادامه زندگی به حرارت بالای 20 درجه سانتی گراد نیاز دارد. درجه حرارت متوسط که برای رشد و نمو و ساختن قند کافی در ساقه ها لازم است بین 30 تا 34 درجه است که این درجه حرارت معمولاً در زمینهای پست مناطق گرمسیر وجود دارد و مقاومت نیشکر در درجات حرارت بالا ودر روزهای خیلی گرم تابستان زیاد است بطوریکه در برابر حرارت زیاد مقاومت خوبی از خود نشان می دهد لیکن درجه حرارت پائین بخصوص کمتر از 20 درجه برای گیاه مناسب نیست جذب آب توسط ریشه ها بستگی به حرارت و هوای خاک اطراف ریشه دارد. در حرارت های 28 تا 30 درجه جذب آب ماکزیم و در 10 تا 15 درجه متوقف می شود. تنها عامل محدود کننده رشد و کشت این گیاه سرما و خشکی زیاد است.

رطوبت

نیشکر برای رشد و نمو طبیعی خود احتیاج به آب فراوان دارد و آب عامل اصلی رشد و نمو این نبات است یک بوته نیشکر که کاملاً رشد نموده باشد بطور متوسط روزانه حدود 4 لیتر آب تبخیر می کند. بارندگی لازم برای رشد نیشکر در سال حدود 1800 تا 2500 میلی متر است. و برای بهره وری کامل و کافی مقدار آب لازم از طریق آبیاری و باران باید به 3000 میلی متر در سال برسد. زمانیکه مقدار ساکارز در ساقه ها، ( فواصل بین گره ها) به حداکثر رسید و رشد کامل شد نیشکر به یک دوره خشکی قبل از برداشت نیاز دارد. نیشکر در 6 ماه اول رشد به حرارت و رطوبت مناسب نیاز دارد و رطوبت بیش از اندازه در این مدت از زندگی برای گیاه زیان آور است.

نور

در مورد استفاده از نیشکر از نور 2 عامل خیلی مهم است، که عبارتند از: شدت نور و طول روز جذب آب و تبخیر با شدت نور کاملاً متناسب است و هرچه نور شدیدتر باشد جذب آب سریعتر انجام شده و تبخیر نیز زیادتر خواهد بود. نور روی حالات مختلف رشد گیاه مانند جوانه زدن، تولید ساقه، رشد و رسیدن اثر زیاد و متفاوتی خواهد داشت.

باد

باد عاملی است که می تواند به تنهائی و یا همراه با سایر عوامل در طول زندگی نبات موثر باشد و در تغییر مقدار محصول ساقه و مقدار قند ذخیره شده در ساقه تأثیر زیادی خواهد داشت باد شدید موجب کم شدن رشد و پائین آمدن راندمان و باد خیلی شدید و طوفان سبب شکستن و از جا کندن نی ها شده و عمل برداشت را مختل می نماید و همچنین تشکیل قند را در سلولهای گیاهی به تعویق انداخته و سرعت تشکیل قند را کم می کند. ارتفاع از سطح دریا: در مناطق گرمسیر نیشکر را می توان تا 700 متر از سطح دریا کشت نمود ولی در خط استوا تا ارتفاع بین 1000 و 1200 متر می توان کشت کرد. خاک مناسب بر کاشت نیشکر :کاشت نیشکر در خاکهای رسی امکان پذیر است لیکن در خاکهای سنگین رشد و نمو کامل ریشه ها بخوبی انجام نشده و به ریشه های موئین صدمه وارد می شود. گیاه در PH تا 9 می تواند رشد کند ولی بهترین PH برای رشد نیشکر حدود 5 تا 2/5 می باشد.

شرایط مناسب خاک برای کاشت نیشکر بقرار زیر است:

- مواد معدنی به اندازه کافی در خاک وجود داشته باشد. - آب و یا رطوبت کافی در خاک موجود باشد. - درجه حرارت محیط و خاک کافی باشد. - جنس خاک لمونی ویا رسی شنی باشد. - خلل و فرج خاک به اندازه کافی باشد تا تهویه بخوبی صورت گیرد - درخاکهایی که منشأ آتش فشانی داشته و با رسوبی باشند کشت نیشکر موفقیت آمیز می باشد. - ظرفیت نگهداری خاک زیاد باشد. - خاک دارای عمق کافی حدود 70 تا 80 سانتی متر باشد. - زه کشی خاک کافی و کامل بوده و تا عمق 5/1 تا 2 متر هیچگونه آب به حالت راکد وجود نداشته باشد. - فعالیت میکروبی و مقدار مواد ارگانیکی و ماده از ته و مواد معدنی کافی باشد. - نمک در خاک وجود نداشته باشد. - تسطیح زمین دقیق و بخوبی انجام شده باشد. - زمین دارای سنگ، کلوخ، ریشه علفهای هرز برگ، ریشه درخت و موانع دیگر نباشد.

تناوب

نیشکر گیاهی چند ساله است که حدود 4 تا 5 سال عمر دارد. درصورتیکه زمین دارای مواد غذائی کافی و کاملاً حاصلخیز باشد می توان پس از آنکه نیشکر کشت گردید مدت 6 سال متوالی آنرا در زمین نگهداری کرد و هر 12 تا 18 ماه یکبار از آن محصول برداشت نمود. در شرایطی که زمین دارای درجه حاصلخیزی کم باشد بیش از 2 تا 3 مرتبه نمی توان از کشت نبات محصول خوب برداشت نمود. در مناطقی که کشت برنج در منطقه متداول است نیشکر و برنج را می توان در تناوب با هم قرار داد سال اول کود سبز، سال دوم برنج، سال سوم برنج، سال چهارم نیشکر، سال پنجم نیشکر بهترین تناوب برای مناطقی که مدت چند سال نیشکر در زمین باقی می ماند به قرار زیر است: سال اول نیشکر ، سال دوم نیشکر، سال سوم نیشکر، سال چهارم نیشکر، سال پنجم نیشکر، سال ششم کودسبز

آماده سازی زمین

در خاکهایی که رطوبت در عمق آنها زیاد و یا رطوبت را مدتی در خود نگهداری می کنند زهکشی قبل از هر کار ضروری است و چون گیاه دارای ریشه عمیق می باشد خاک نیاز به شخم عمیق دارد. و عمق شخم نباید کمتر از 60 تا 70 سانتی متر باشد معمولاً زمین نیشکر را 2 بار شخم زده و شخم دوم را حدود یکماه بعد از شخم اول و عمود بر آن می زنند. بعد از پایان عملیات شخم، زمین را دیسک می زنند تا کلوخ ها کاملاً خرد و نرم گردند و در صورتیکه علف هرز با ریشه نیشکر سال قبل در زمین زیاد باشد به وسیله هرس آنها را جمع آوری و از زمین خارج می کنند همراه با دیسک می توان کودهای مورد نیاز را زیر خاک نمود. عملیات خرد کردن کلوخ ها به وسیله دیسک باید دوبار انجام شود و در مرتبه دوم جهت دیسک زدن عمود بر جهت اول باشد تا خاک نرم گردد. پس از آن زمین را باید تسطیح نمود و برای کاشت قلمه زمین را با وسایل مخصوص به شکل جوی و پشته در می آورند بطوریکه با در نظر گرفتن رقم و ارتفاع نبات و وضع پنجه زدن آن فواصل پشته ها را بین 120 تا 180 سانتی متر انتخاب می کنند عمق شیارها بین 35 تا 40 و گاهی 50 سانتی متر تغییر می کند.

مقدار و مواد مورد نیاز

نیشکر در دوره زندگی خود به مواد غذائی کامل و کافی که به سهولت در اختیار ریشه قرار گیرد نیاز زیادی دارد و گیاهی پر توقع می باشد مواد مورد نیاز نیشکر در درجه اول عبارتند از :ازت، فسفر و تپاس ازت : استفاده اصلی نیشکر از این ماده در پنج ماه اول رشد است مقدار مصرف ازت بستگی به شرایط جوی، جنس خاک، زمان مصرف، سن نبات، سن ریشه دارد و میزان آن در کل 200 تا 250 کیلوگرم در هکتار می باشد در صورتیکه در تناوب کودسبز برای تقویت زمین کاشته شود در زمان کاشت قلمه ها و یا بلافاصله پس از کشت می توان 60 تا 65 کیلوگرم ازت خالص در هکتار اضافه کرد. هرگاه از کود سبز استفاده نشود مقدار مصرف کود ازته 60 تا 70 کیلوگرم در هکتار می باشد، بعد از برداشت و برای رشد مجدد مقدار کود ازته زیادتری باید مصرف شود در این حالت مقدار کود ازته 100 تا 150 کیلوگرم است برای استفاده بهتر نبات از کود ازته نصف کود در سال کاشت و بقیه دو ماه بعد به زمین اضافه شود و بعد از برداشت برای رشد مجدد لازم است بلافاصله کود ازته مصرف گردد. فسفر برای نیشکر در فتوسنتز و رشد نهائی نبات و تولید ساقه های زیادتر و توسعه ریشه ضروری است مقدار مصرف کود فسفره در هر هکتار از 45 تا 100 و گاهی اوقات 300 کیلوگرم تغییر می نماید در جنوب ایران بصورت کود فسفره به صورت سوپر فسفات تریپل حدود 200 کیلوگرم در هکتار می دهند که در زمان کاشت به زمین اضافه می کنند. پتاس: در رشد و نمو نیشکر موثر و سبب افزایش قند می گردد. مقدار پتاس مورد نیاز برای این گیاه بین 100 تا 200 کیلوگرم درهکتار متغیر است. زمان مصرف کودهای فسفره و تپاسه در شرایطی که قلمه کشت می شود همراه با شخم است ولی در مورد رشد مجدد بلافاصله پس از برداشت نی ها به صورت نوار در کنار ردیف های کاشت پخش می گردد.

عملیات کاشت

نیشکر گیاهی است که برای تولید و استخراج قند از ساقه آن اکثراً به وسیله قلمه زیاد می شود لیکن در صورتیکه منظور تولید نژاد جدید باشد آنرا بوسیله بذر می توان زیاد نمود. کشت نیشکر بوسیله قلمه شامل سه مرحله است : الف) انتخاب قلمه ب) قطع و تهیه قلمه ج) در خاک قرار دادن قلمه ( کاشت قلمه) انتخاب قلمه: برای آنکه بوسیله قلمه قند کمتری از هر هکتار زمین زراعی خارج شود لازم است قلمه ها را از قسمت انتهایی ساقه انتخاب نمود از طرفی چون سن قسمت های انتهایی کمتر از سایر قسمتهای ساقه می باشد تولید جوانه ریشه و ساقه سریعتر صورت گرفته و رشد آن بیشتر خواهد شد. شرایط قطع و تهیه قلمه: یکی از شرایط انتخاب و قطع قلمه آنست که حداقل سه جوانه داشته و طول آن 30 تا 60 سانتی متر باشد. محل قطع قلمه ها باید در فاصله بین دو گره ( وسط دو گره) بوده و قلمه ها را پس از قطع در صورت نیاز برای جلوگیری از بیماریها ضدعفونی نمود. از طرفی فاصله زمان قطع و تهیه قلمه و قرار دادن در زمین باید خیلی کوتاه باشد. کاشت قلمه: پس از آنکه زمین جهت کاشت کاملاً آماده گردید و نسبت به تهیه قلمه مورد نیاز نیز اقدام لازم به عمل آمد باید فاصله آنها را کشت کرد. مقدار با تعداد قلمه مورد نیاز در هر هکتار بستگی به واریته، شرایط محیط مقدار و چگونگی آبیاری، روش کاشت و سایر عوامل دارد. قلمه ها را پس از آماده کردن می توان به همان صورت در زمین قرار داد و یا قبلاً برای سرعت در تولید جوانه آنها قلمه ها را در آب سرد، آب گرم و محلول های مختلف که موجب تسریع در تولید جوانه می گردند قرار داد. قلمه را پس از انتخاب و آماده کردن بلافاصله در زمین اصلی می کارند قبل از قرار دادن قلمه در زمین، با وسایل مخصوص جوی و پشته هایی به فواصل 120 تا 180 سانتی متر و به ارتفاع 35 تا 40 سانتی متر در جهت شیب زمین ایجاد کرده و قلمه ها را در کف شیارها قرار می دهند. وقتی کار قلمه گذاری در تمام مزرعه به پایان رسید به وسیله دیسکهای مخصوص روی قلمه ها را به ارتفاع 3 تا 5 و گاهی اوقات 10 سانتی متر خاک داده و بلافاصله آبیاری می نمایند. البته کشت قلمه ها را با ماشین های قلمه کار نیز می توان انجام داد.

تعداد بازدید ها: 23543


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..