منو
 کاربر Online
798 کاربر online

نقد و بررسی دلایل پلورالیسم دینی توسط حسن معلمی

چاپ

نقد دلیل اول

با توجه به این دو علم حضوری و علم حصولی در انسان، نیازى به ساختگى دانستن علیت و عادت ذهنى خواندن آن و یا قالب ذهنى قلم‏داد نمودن آن نیست و مى‏توان به شکل منطقى، از واقعى بودن این مفاهیم و قضایاى ساخته شده از آن‏ها دفاع کرد. پس بشر راهى معلوم به واقع و طریقى منطقى براى رسیدن به حقایق دارد و با استفاده از علوم حضورى و بدیهیات اولیه بشرى و به کار گرفتن قوانین بدیهى و روشن منطق، مى‏توان این راه حق را پیمود و به حقایق فراوانى دست‏یافت .

نقد دلیل دوم

اگر مقصود از حقایق، همه حقایق عالم هستى است، باید گفت: روشن است که همه حقایق نزد یک نفر یا عده خاصى نیست، بلکه فقط نزد حضرت حق تعالى است. ولى اگر مقصود از حقایق، حد نصابى از حقایق است که براى هدایت و شریعت مورد نیاز است، مى‏توان گفت: به دلیل حقانیت اسلام و خاتمیت آن، این مقدار از حقایق در دین اسلام وجود دارد و ادعاى این‏که همه این حقایق نزد فرد یا دین خاصى نیست، نه تنها ادعاى بدون دلیل است، بلکه دلایلى بر علیه خود دارد.

نقد دلیل سوم

در این‏که قرآن داراى بطون فراوانى است و حقایق نیز مراتبى دارند، شکى نیست، ولى لازمه منطقى این مطلب آن نیست که قرآن حاوى همه حقایق لازم براى بشر نباشد، بلکه به دلیل خاتمیت اسلام و کامل بودن این دین و قرآن از حیث دارا بودن همه حقایق لازم براى هدایت و کمال بشر، باید گفت: هر کس هر مرتبه از حقیقت را بجوید، در قرآن و اسلام وجود دارد.

نقد دلیل چهارم

اولا، همه علوم دینی به همه علوم بشرى وابسته نیست و بسیارى از آیات قرآن و روایات را مى‏توان بدون داشتن علومى خاص همچون فیزیک، شیمى، ریاضى و امثال آن فهمید و درک کرد.
ثانیا، همه معارف بشرى در حال تغییر و تحول نیست و نمونه روشن این مطلب بدیهیات اولیه بشر و بدیهیات ریاضى است
ثالثا، معارفى در دین وجود دارد که جزء ضروریات دین است و در همه اعصار و زمان‏ها و مکان‏ها، همه علما و مؤمنان آن را به وضوح از دین درک کرده‏اند و بدان ملتزم شده‏اند. به عنوان مثال، اعتقاد به وجود خداوند متعال، معاد، نبوت، وجوب نماز وروزه و هزاران مساله دیگر در دین اسلام که از این قبیل است.
رابعا، التزام به تغییر در همه علوم بشرى، خود، همین نظریه را نیز باطل مى‏سازد؟ زیرا این نظریه نیز یک علم بشرى است.
خامسا، قرآن مجید خود را «لسان عربى مبین‏» و «بیان‏» براى مردم معرفى مى‏کند و امکان ندارد این کتاب هدایت آن‏قدر در فهم و درک وابسته به علوم گوناگون باشد که احدى بدان راه نیابد.

نقد دلیل پنجم

اگر مقصود از تجربه دینی چیزى است که شامل وحى انبیاعلیهم‏السلام نیز مى‏گردد، باید گفت وحى انبیاعلیهم‏السلام عظام به دلیل حکمت و رحمت و هدایت الهى، باید در همه مراتب خود معصوم باشد; یعنى: صحیح و کامل دریافت گردد و همان‏گونه نیز به مردم ابلاغ شود.

نقد دلیل ششم

به این دلیل دوگونه مى‏توان پاسخ گفت: الف : پاسخ نقضى: خداوند متعال همان‏گونه که هادى است، رازق، شافى و خالق نیز هست . ب : پاسخ حلى: هدایت دو معنا دارد: ارائه طریق، ایصال الى المطلوب. اگر مقصود از هدایت، «ایصال الى المطلوب‏» باشد، با اختیار انسان‏ها منافات دارد. اما اگر مقصود از هدایت، «ارائه طریق‏» باشد، آنچه مربوط به خداوند متعال است ‏به احسن وجه انجام شده.

نقد دلیل هفتم

مقتضاى این دلیل نیز ایجاد مقدمات براى فهم و رسیدن انسان‏ها به کمال است و این مهم با ارسال رسل و خاتمیت و کمال اسلام از یک سو و وجود عقل و فطرت الهى در درون انسان‏ها از سوى دیگر، حاصل شده و موانع و عواملى که به اختیار و آگاهى انسان‏ها بستگى دارد، منافى با حکمت‏خداوند متعال نیست.

نقد دلیل هشتم

هم‏زیستی مسالمت‏آمیز و عدم درگیرى در مقام عمل، به‏معناى حقانیت همه ادیان ومذاهب نیست وهیچ ملازمه‏اى منطقى بین این دو وجود ندارد، بلکه صلح و صفا بین انسان‏ها و ادیان در حد وسیعى مورد تایید دین مبین اسلام است .

نقد دلیل نهم

بین حق و باطل بودن ادیان و صواب و عقاب الهى رابطه‏اى دایمى وجود ندارد، یعنى ممکن است کسانى اهل باطل باشند، ولى به دلیل عدم تقصیر در این زمینه، اهل عذاب نباشند.

نقد دلیل دهم

هم‏زیستی مسالمت‏آمیز با اهل کتاب در واقع، ایجاد زمینه هدایت و انتقال حقایق به همه انسان‏ها و پدید آمدن زمینه رشد براى همه کسانى است که قصد رسیدن به واقع دارند، ولى هیچ‏گاه به معناى تایید همه راه‏هاى موجود و یا صحیح بودن همه ادیان و مذاهب موجود نیست.

منبع

  • فصلنامه معرفت شماره 31



تعداد بازدید ها: 7292


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..