قضیه حملی، قضیه ای است که در آن، چیزی را بدون هیچ شرطی به چیز دیگر نسبت دهیم.
مانند قضیه زمین، کروی است. در این مثال، ما کروی بودن را بدون هیچ گونه شرطی به زمین نسبت داده ایم.

اجزاء قضیه حملی

اصولا در هر قضیه ای، چیزی به چیز دیگر و به عبارت بهتر، تصوری به تصور دیگر نسبت داده می شود. بنابراین، هر قضیه حملی، سه جزء دارد:

1- موضوع
به جزئی از قضیه که چیزی را بدان نسبت می دهیم، موضوع یا محکوم علیه گفته می شود.
به سخن دیگر، موضوع، آن جزئی از قضیه است که چیزی را برایش اثبات و یا از آن سلب می کنیم. در دستور زبان به موضوع، مسند الیه گفته می شود.

2- محمول
محمول یا محکوم به، جزئی از قضیه است که به موضوع نسبت داده می شود. در دستور زبان به محمول، مسند می گویند.

به موضوع و محمول روی هم رفته، حدود قضیه می گویند.
پس حدود قضیه عبارتند از موضوع و محمول آن .

3- رابطه
لفظی است که موضوع و محمول را به یکدیگر مربوط می سازد. در زبان فارسی، معمولا کلمه است یانیست را به عنوان رابطه در قضیه به کار می برند. به رابطه، نسبت حکمیه نیز می گویند.
مثالی می زنیم:

دیوار                سفید         است.

موضوع           &nbspمحمول       &nbspرابطه

محکوم علیه   &nbspمحکوم به    &nbspنسبت حکمیه

مسند الیه       &nbspمسند        &nbspرابطه

در این قضیه حملی، دیوار، موضوع قضیه است؛ زیرا سفید بودن را به آن نسبت داده ایم، یعنی چیزی را برایش اثبات کرده ایم. ( و در مثالهای دیگر ممکن است چیزی را از آن سلب کنیم. )
محمول این قضیه، سفید می باشد؛ زیرا آن را به دیوار که موضوع قضیه است، نسبت داده ایم.
کلمه است نیز رابطه این قضیه می باشد؛ زیرا موضوع و محمول قضیه را به یکدیگر مرتبط می سازد.

قضیه حملی اقسامی دارد برای اطلاع از آن ها نگاه کنید به:

• اقسام قضیه حملی

منابع

• کلیات منطق صوری، صفحه 195
• منطق مظفر، صفحه 136