علی بن یقطین اهل کوفه، ساکن بغداد و از یاران برجسته‌ی امام موسی کاظم علیه السلام بود.
او در کودکی نزد
امام صادق علیه السلام مشرف شده و امام برایش دعای خیر کرده بود.
مردی دانشمند، محدّث، بافضیلت، و دلسوز که به دستور امام خود در دستگاه
بنی عباس نفوذ داشت و تا مقام وزارت
هارون پیش رفت. با اینکه در دستگاه طاغوت کار می کرد ولی تحت امر امام کاظم بود.
امام علیه السلام نیز او را مورد لطف و عنایت خاص خود قرار می داد و می‌فرمود:«ضمانت کردم که علی بن یقطین را آتش نسوزاند.» و نیز می‌فرمود:«من شهادت می دهم که علی بن یقطین اهل بهشت است.»
علی سرانجام در سال 180 هجری، یعنی سه سال قبل از شهادت امام کاظم علیه السلام، از دنیا رفت.
گوشه هایی از نقش فعال علی بن یقطین در طول حوادث فراوان دوره امامت امام کاظم چنین است:
امام کاظم علیه السلام و پاسخ به نامه ها پیش از خواندن
محافظت امام کاظم علیه السلام از علی بن یقطین
امام کاظم علیه السلام و عدم پذیرش استعفای علی بن یقطین
برخورد تربیتی با علی بن یقطین
یاران نفوذی واهداف الهی
