منو
 کاربر Online
990 کاربر online

سبک شهرسازی پارتی

چاپ
جامعه و علوم اجتماعی > علوم اجتماعی
مهندسی و فن‌آوری > مهندسی > مهندسی شهر سازی

حکومت اشکانی با بهره گیری از حکومت سلوکی موفق شد با تفاهم دودمانهای مختلف، دولت متمرکز، قدرتمند و قاهری را برای اولین و آخرین بار در تاریخ ایران تشکیل دهد تا بدین نحو بتواند بازرگانی و تجارت را رونق دهد و شهرنشینی و شهرگرایی شتاب گیرد. اشکانیان با ادغام و تلفیق شهر دولتهای پارسی ـ هلنی با نقاط مسکونی اطراف آن و حذف نابرابریهای اجتماعی ـ فرهنگی و اقتصادی بین شهر و روستا و الغای خودفرمانی شهر ـ دولتها حتی‌المقدور مفاهیم یونانی را از بین بردند و به مفاهیم بومی و سرزمینی ـ به خصوص شیوه پارسی ـ در همه ابعاد زیست و تولید و به روز کردن آنها بازگشتند و این بازگشت منجر به نحوه استقرار و زیستی شد که می‌توان از آن تحت عنوان سبک پارتی یاد کرد.

در این سبک روستا و شهر در تقابل با یکدیگر قرار نداشتند و مانند سبک پارسی، این دو سکونتگاه مکمل یکدیگر بودند. شهر در عین اینکه مرکز مبادله و صنعت است به تولید و کشاورزی نیز می‌پردازد و روستا در امر بازرگانی و صنعت سهم مهمی داشت. در واقع شار نه به معنای اخص کلمه ، بلکه در سرزمینی فراتر از شهر و در ارتباط دو سویه با روستا معنای خود را می‌یافت.
دولت اشکانی با تخریب سازمان کالبدی دولت سلوکی ، مظهر آن یعنی (شهر پارسی ـ هلنی) را نیز دگرگون کرد. شهر را با محیط اطرافش ادغام نمود و نظم خودانگیخته محیطی را بر نظم منطقی و برنامه‌‌ای تحمیل کرد. برای نخستین بار در این دوره شهر دایره‌ای شکل گرفت و شهرهایی چون نسا و فیروزآباد متولد شدند. شار سبک پارتی ، مانند شار سبک پارسی، دارای تقسیماتی چون دژ حکومتی ، شار میانی و شار بیرونی بود که مفاهیم نسبتاً یکسانی با اجزای شهر پارسی داشت.

مفاهیم سبک پارتی در دوران ساسانیان تکامل یافتند و پیچیده‌تر شدند. ظهور دولت ساسانی، که اولین حرکت جامعه شهری برای رسیدن به قدرت بود. ضربه‌های عمده را بر شیوه‌های تولید و زیست دودمانی و ایلی وارد ساخت و اشرافیت دودمانی عملاً از طبقات اجتماعی حذف شد و در مقابل نظام کاستی حاکم گشت. شهر همچنان مکان استقرار طبقات برتر اجتماعی مانند مؤبدان و مغان، جنگاوران و سپاهان ، دبیران و پزشکان و دهقانان بود و طیف عظیم مردم چون پیشه‌وران ، بازرگانان، صاحبان حرف و امثال آنان در خارج از چهارچوب این طبقات واقع بودند و به تبع آن در خارج از دیوارهای شار زندگی می‌کردند.

شار ساسانی، همچون شار پارسی در دولت هخامنشی، بر مبنای باورهای دینی و متأثر از مقوله جهان‌بینی ساخته میشد. شهر معمولاً به حصاری ختم می‌گردید که چهار دروازه به چهار سوی عالم داشته باشد، که خود یادآور جهات اربعه و عناصر اربعه بود. شار ساسانی به شکل شطرنج و گاهی به شکل جانوران ساخته می شد. به عنوان مثال، شهر شوش مانند باز، وشوشتر مانند اسب، طراحی شده بود. سازمان فضایی ـ کالبدی شار ساسانی در سبک پارتی مانند شار اشکانی بود و دژ حکومتی، شار میانی و شار بیرونی را شامل میشد، که شار بیرونی محل استقرار مردمی بود که در چهار طبقه ممتاز ساسانی جای نمی گرفتند و در دولت ساسانی نقشی نداشتند.

اما نکته قابل توجه درخصوص ریخت‌شناسی شهرهای ساسانی، برجسته شدن نقش بازار و میدان بود. عنصر بازار، در مقیاسی که اکنون از آن داریم، کالبد پیدا می‌کرد و شکل دهنده محلات و ستون فقرات شهر بود. میدان نیز مکانی بود که بازارها بدان منتهی میشد و محل بررسی اعلام فرمانهای دولت بود، که البته نقشی متفاوت با آگورا و فوروم داشت.(فوروم) در رم و (آگورا) در آتن میادینی بوده اند که نقش غالب آنها اجتماعی، فرهنگی و تفریحی بوده است. در این میادین مردم به دور یکدیگر جمع می شدند و جشنها و مسابقات متعددی را بر پا می‌کردند.



تعداد بازدید ها: 19705


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..