تاریخچه
در سال 1909 ناپیوستگی مهمی توسط
آندریا موهورویچیک کشف شد که پوسته را از گوشته جدا می‌کند و امروزه به ناپیوستگی
موهورویچیک (
M یا
Moho) معروف بوده و در عمق تقریبی 35 کیلومتری زیر خشکیها یا 7 کیلومتر کف اقیانوس قرار دارد. در سال 1914
بنوگوتنبرگ مرز بین هسته و گوشته را در عمق 2900 کیلومتری تعیین کرد. این مرز به عنوان ناپیوستگی گوتنبرگ شناخته می‌شود. بعدا
کیت بولن (1963) و دیگران زمین را به هفت لایه (اصلی و فرعی) تقسیم نمودند.
ساختمان
قبلا
لرزه شناسی فقط به مطالعات
زمین لرزه‌ای توجه داشت، در حالیکه امروزه عموما جهت مطالعه منشأ و انتشار
امواج الاستیک در
اجرام آسمانی نیز استفاده می‌شود. چنین مطالعاتی وجود سه لایه اصلی را در زمین آشکار می‌سازند:
هسته ،
پوسته ،
گوشته که داخلی‌ترین این لایه‌ها هسته می‌باشد. اما در کل همانطور که گفته شد کیت بولن و دیگران زمین را به هفت لایه (اصلی و فرعی) تقسیم بندی کردند که در جدول زیر آورده شده است.
وزن حجمی سنگها در هر یک از لایه‌های زمین با افزایش عمق زیاد می‌شود و در هر یک از ناپیوستگیهای اصلی تغییر مشخصی در چگالی سنگها مشاهده می‌گردد. مثلا در ناپیوستگی گوتنبرگ چگالی از 5600
KJ/m³ در انتهای تحتانی گوشته به 1000
KJ/m³ در ابتدای هسته خارجی تغییر می‌کند. این اختلافات در مقادیر چگالی یا نتیجه تغییر در ترکیب شیمیایی کلی است و یا تغییر در فازهای موجود می‌باشند. ناپیوستگی موهو مشخصا نتیجه تغییر در ترکیب شیمیایی بوده ، در حالیکه ناپیوستگی در عمق 400 کیلومتری احتمالا به علت تغییر فازی است که الیوین در فشارهای موجود در این عمق ناپایدار می‌باشد.
| لایه‌های زمین | محدوده عمق (Km)
| | پوسته A | 33 _ 0 | پوسته ناهمگن
| | ناپیوستگی موهورودیچیک
| | گوشته B | 400 _ 33 | گوشته فوقانی
| | گوشته C | 1050 _ 400 | منطقه تغییر و تبدیل گوشته تحتانی
| | گوشته D | 2900 _ 1050 | منطقه تغییر و تبدیل گوشته تحتانی
| | ناپیوستگی گوتنبرگ
| | هسته E | 4980 _ 2900 | هسته خارجی (مایع)
| | هسته F | 5150 _ 4980 | منطقه تغییر و تبدیل هسته داخلی (جامد)
| | هسته G | 6370 _ 5150 | منطقه تغییر و تبدیل هسته داخلی (جامد) |
|
طبقه بندی لایه‌های اصلی زمین
پوسته زمین
پوسته فقط 0.42 درصد جرم زمین را تشکیل می‌دهد. که به
پوسته اقیانوسی و قاره‌ای تقسیم می‌شود. بنا به پیشنهاد
اسمیتون ددکر (1974) پوسته قاره‌ای معمولی دارای بخشهای زیر است:
- 8 کیلومتر سنگهای روی پوسته از قبیل سنگهای آتشفشانی ، شیل ، سه سنگ و دیگر سنگهای دگرگونی معادل آنها.
- 8 کیلومتر میگماتیت و اگرانیت
- 18 کیلومتر گرانولیت
مطالعات لرزه‌ای نشان داده است که پوسته اقیانوسی لایه به لایه بوده و در اکثر حوضه‌های اقیانوسی سه لایه اصلی وجود دارد:
- لایه اول به ضخامت تقریبی 0.3 کیلومتر که از مواد رسوبی بوده است.
- لایه دوم به ضخامت 1.4 کیلومتر که حاوی سنگهای مافیک و الترامافیک است.
- لایه سوم به ضخامت 4.7 کیلومتر که این نیز حاوی سنگهای مافیک و الترامافیک است.
گوشته زمین
گوشته دومین بخش اصل زمین می‌باشد و 84 درصد حجم زمین و 67 درصد جرم آن را تشکیل می‌دهد. پوسته و لایه نسبتا نازک رویی گوشته به عنوان یک بخش مجزا و به نام
لیتوسفر شناخته می‌شود. در زیر این لایه ، لایه ضعیف (از نظر ساختمانی) دیگری به نام
آستنوسفر وجود دارد، بطوری که صفحات
لیتوسفری جامد بر روی این لایه واقع هستند.
هسته زمین
داخلی‌ترین بخش زمین می‌باشد و به دو هسته خارجی که مایع می‌باشد و هسته داخلی که جامد است تقسیم می‌شود و به علت وجود
Ni و
Fe دارای چگالی بالایی است.
مباحث مرتبط با عنوان
