منو
 صفحه های تصادفی
دفاع محمدعلی میرزا ولیعهد از مشروطه
کروموزوم
حلقه repeat
پلاستیکهای زیستی
درس مبانی برق 2
ساماریوم
کوپرنیک
نیروهای غیبی یاور امام هادی علیه السلام
امام حسین علیه السلام و تفسیر آیه 35 سوره نور
موتور اشتعال جرقه‌ای
 کاربر Online
209 کاربر online

ریواس2

تازه کردن چاپ
علوم طبیعت > زیست شناسی > علوم گیاهی
(cached)

گیاه ریواس

img/daneshnameh_up/7/72/rivas1.jpg

شناسنامه

علف هفت بند Polygonaceae:تیره
Rheum ribes L.:نام لاتین
Currant fraited rhubarb:نام انگلیسی
ریواس – ریباس - ریواج:نام فارسی
ریباس - یعمیصا:نام عربی

شرح گیاه

موطن ریواس آسیا و به احتمال زیاد سیبری و یا کوههای هیمالیا می باشد. در قرن شانزدهم در ایتالیا کشت شده است. نوشته ها حاکی از آن است که چینی ها در 1700 سال قبل از میلاد مسیح از آن به عنوان دارو استفاده می کردند. ریواس از سبزیهای چند ساله محسوب می شود. ریواس دارای ریشه معمولی است که تا یکی دو متر در خاک رشد می کند و همانند سایر ریشه ها جذب آب و مواد غذایی را به عهده دارد. ریواس دارای دو نوع ساقه می باشد یکی ساقه زیرزمینی که به آن ریزوم می گویند و دوم ساقه هوایی. ریزوم ریواس گوشتی و چوبی می شود که از جوانه های آن ساقه های هوایی و برگهای پهن بوجود می آید طول ساقه هوایی آن به بیش از یک متر می رسد. در انتهای ساقه هوایی آن خوشه گل بوجود می آید که از تعدادی گلهای کوچک سبز رنگ که کامل بوده تشکیل شده است. بر اثر تلقیح اندام نر و ماده گل‏ بذر بوجود می آید. برگها به صورت روزت (Rossete) می باشند. که از جوانه های جانبی ریزوم ها بوجود می آیند. برگها دارای پهنک نسبتاً پهن هستند که پر از اسید اگزالیک (Oxalicacid) می باشند که مصرف آن برای انسان زیان آور و سمی است. دمبرگ ریواس بسیار طولانی است و ممکن است طول آن به بیش از 50 سانتی متر برسد. دمبرگ ریواس گوشتی است و قسمت خوراکی این گیاه را تشکیل می دهد. در هنگام قطع دمبرگ حدود یک سوم آن روی گیاه باقی می ماند. رنگ دمبرگ آن ممکن است سبز و یا قرمز باشد. ریواس را براساس ضخیم بودن دمبرگ و رنگ آن تقسیم بندی می کنند. بهترین رقم های ریواس که دارای رنگ دمبرگ قرمز می باشند عبارتند از: مک دونالد (Mac Donald) رابی (Ruby) ردوالنسیا (Red Valentine) استرابری (Strawberry) و کانادارد (Canada Red) و از رقم هایی که دارای رنگ سبز هستند می توان از ویکتوریا (Victoria) لینئوس (Linnaeus) ، کریمسون وین (Crimson wine)، جزمن وین (German wine) و ساتوز سیدلس (Sutton’s seedless) نام برد.
img/daneshnameh_up/2/25/rivas5.jpg

نیاز اکولوژیکی

ریواس در نواحی سرد که دارای زمستانی سخت و سرد می باشند زندگی می کند بنابراین در نواحی سرد و معتدل سرد بهترین محصول را می دهد با این وجود ریشه این گیاه هم به سرمای زیاد و هم به خشکی و گرما مقاومت دارند. در این دو زمان یعنی در فصل خشک که تابستان است و در سرمای زیاد زمستان دوره زندگانی خود را بحال رکورد طی می کند یعنی تمام قسمت هوایی خود را از دست داده و فقط ریشه آن زنده می ماند دوره فعالیتهای حیاتی این گیاه در فصل معتدل مرطوب یعنی در فصل بهار است و در نواحی گرم در بهار و پائیز در نقاط گرمسیر جنوب ریواس را باید در ارتفاعات زیاد که هوا تا اندازه ای معتدل است کاشت و از حیث نور آفتاب ریواس خیلی قانع است و در نقاط کم آفتاب و یا سایه باغ و مزرعه نیز می توان آنرا کاشت به همین علت است که برای کاشت مقدار کم اغلب از زیر درختان میوه برای کاشت ریواس استفاده می کنند. دمای مناسب برای زراعت ریواس بین 4 تا 24 درجه سانتی گراد است.

آماده سازی خاک

بهترین خاک برای کاشت ریواس زمینهای شن و رسی یعنی سبک و نم دار و قوی می باشد.ولی اغلب در انواع زمینها می توان آنرا کاشت تنها شرط موفقیت مرطوب نبودن زمین می باشد. بنابراین محل کاشت ریواس را طوری باید انتخاب کرد که در فصل باران زمین بیش از سه تا چهار روز زیر آب و مغروق نماند. ریواس حساسیت چندانی نسبت به pH خاک ندارد لیکن pH خاک نباید از 5/5 کمتر باشد. معمولاَ کشت این گیاه در خاکهای خنثی تا کمی قلیائی رواج دارد. ریواس یکی از گیاهانی است که احتیاج به کود فراوان دارد و از طرفی نیز مدت زیادی زمین را اشتغال می کند (از نظر اقتصادی مزرعه ریواس را بیش از 5 تا 7 سال نگه نمی دارند) بنابراین قبل از کاشت نهال باید زمین را از هر حیث مخصوصاً از لحاظ مواد غذایی خیلی خوب آماده نمود. معمولاً در زمینهای ضعیف 40 تن کود دامی با خاک مخلوط می کنند. و بعداً در اوایل بهار و پس از برداشت محصول از کود شیمیایی بعنوان کود سرک استفاده می کنند. فرمول نسبی کود شیمیائی برای سرک 1-1-1 و فرمول کمی آن 100-100-100 و یا 100-150-150 می باشد. همانطور که در بالا تذکر داده شد نصف این کود شیمیائی را در اوایل بهار و نصف دیگر را پس از برداشت محصول می دهند زیرا نمو برگ ریواس پس از برداشت محصول در مقدار محصول سال بعد فوق العاده موثر است.

تاریخ و فواصل کاشت

کاشت در محل اصلی روی خطوطی به فاصله 150 تا 180 سانتی متر از یکدیگر به عمق 10 تا 15 سانتی متر و به فاصله 80 تا 100 سانتی متر از یکدیگر روی خط می کارند.
img/daneshnameh_up/3/37/rivas3.jpg

کاشت

ریواس به دو طریق تکثیر می یابد یکی بوسیله بذر و دیگری بوسیله تقسیم ریشه کاشت بذر : این طریق تکثیر خیلی کم مورد استفاده قرار می گیرد و فقط برای ایجاد انواع جدید بکار می رود. زمین خزانه را در پائیز شخم زده و در حدود 20 تن کود دامی با آن مخلوط می کنند در بهار بذور را بر روی خطوطی که 20 تا 25 سانتی متر فاصله دارند می کارند. پس از آنکه بذر سبز شد و نهالها دارای چهار برگ شدند خطوط خزانه را بنحوی که فاصله بین بوته ها روی خطوط در حدود 50 سانتی متر باشد تنک می کنند. نهال جوان باید یکسال زراعی در خزانه بماند یعنی اگر هوای محل معتدل و ملایم بود در پائیز همان سال در غیر اینصورت در بهار سال بعد نهالها را در محل اصلی می کارند. مراقبت خزانه منحصر به وجین و آبیاری است. درباره آبیاری باید سعی نمود که قبل از سبز شدن بذر به هیچ وجه زمین از نم نرود و پس از آن نیز در اطراف ریشه به اندازه کافی رطوبت باشد. ازدیاد بوسیله تقسیم ریشه : در تکثیر بوسیله تقسیم ریشه از بوته هائی که اقلاً چهار ساله باشند استفاده می کنند به این ترتیب که ریشه ضخیم بوته را به سه یا چهار قسمت تقسیم می کنند. در موقع تقسیم ریشه باید دقت نمود که حتماً با هر یک از قسمتها دو پایه جوانه قوی همراه باشد، در غیر اینصورت ریشه پس از کاشت در زمین پوشیده از بین می رود. برای کاشت ریواس در محل اصلی باید قبلاً زمین را آماده نمود و این منظور در پائیز سال قبل از کاشت به این طریق انجام می شود که اول با شخمی عمیق زمین را نرم کرده و با همین شخم حدود 40 تا 50 تن کود دامی مخلوط با 350 تا 500 کیلو کود شیمیائی کامل مخلوط می کنند. در بهار سال بعد زمین را با دیسک یا هرس نرم و تسطیح نموده روی خطوطی که 150 تا 180 سانتی متر از یکدیگر فاصله دارند نشاء ریواس را به عمق 10 تا 15 سانتی متر ئ و به فاصله 80 تا 100 سانتی متر از یکدیگر روی خط می کارند. این تفاوت ارقام در فاصله بین خطوط و فاصله بوته ها روی هر خط مربوط به نوع ریواس است که می کارند در انواعی که رشد زیاد دارند. این فاصله ها زیادتر از فاصله ارقامی است که رشد کمتری دارند. در نواحی خشک که باید محصول را آبیاری نمود پس از کاشت نهال و یا قبل از آن نهرهائی به عرض 40 تا 50 سانتی متر و عمق 30 سانتی متر به فاصله 10 تا 15 سانتی متر از محل بوته ها برای آبیاری محصول حفر می کنند.

داشت

مراقبتهای زراعی با احتیاط کامل صورت می گیرد تا از صدمه زدن به گیاه خودداری شود. چنانچه برای دفع علفهای هرز، ادوات و وسایل لازم در دسترس نباشد، از علف کش استفاده می شود. سله شکنی در سالهای اول و دوم غالباً با فوکا و یا با ادوات نظیر آن صورت می گیرد. عملیات دیگر عبارتند از : کود سرک، استفاده از کود حیوانی در طول زمستان ، گل گیری و آبیاری به موقع اصولاً آبیاری مزرعه تنها در مواقع ضروری که گیاه به آب زیاد نیاز دارد مثل ایام تابستان انجام می گیرد. برای پیش رسی ریواس در زمین های مرطوب بهتر است که از پشته کاری استفاده شود. بدین منظور قطعات ریزوم را در شیارهای سطحی قرار می دهند روی آنرا با 25 سانتی متر خاک می پوشانند. ریواس زیر پوششهای سطحی پلاستیک نیز 2 تا 3 هفته پیش رس می شود. بدین منظور در اواخر سال با پوششهای پلی اتیلن سوراخدار روی بستر را می پوشانند. گل گیری یا قطع گل ریواس از جمله مراقبتهای زراعی دیگر این گیاه است این عمل به محض ظاهر شدن ساقه گل دهنده انجام می گیرد. برای این منظور معمولاً مقداری از ساقه را با گل قطع می کنند زیرا در غیر اینصورت غنچه های دیگری ظاهر می شوند. پیدایش گل و در نتیجه میوه و بذر همواره با ضعیف شدن بوته ها همراه است. زیرا گل و میوه تولید کننده مواد غذایی نبوده بلکه بر عکس از موادی که توسط برگها تهیه می شوند، استفاده می کنند. بنابراین با قطع گل عملکرد دمبرگها که تنها قسمت قابل استفاده گیاه است افزایش می یابد. از آفات ریواس بیماری لکه برگی و سفیدک که قارچهای مختلفی باعث آن می شوند را می توان نام برد. از دیگر موارد زنگ ریواس (Puccinia phragmitie) و کرم ریشه (Helicobasium Purpureum) را می توان نام برد. خطر انتشار ویروس نیز در مزارع ریواس زیاد است بنابراین در موقع کاشت ریزوم ها باید با دقت فراوان عمل کرد.
img/daneshnameh_up/b/be/rivas4.jpg

برداشت

برداشت محصول از سال دوم شروع شده نسبت به نیاز ، هفته ای یکبار برداشت می شود البته برای مصارف عمده می توان عمل برداشت را یکباره انجام داد. برای برداشت در سطوح کوچک معمولاً مقداری از برگهای هر بوته را برای رشد سالهای بعد نگهداری می کنند. در موقع برداشت باید توجه داشت که برگهای جوان صدمه نبیند. معمولاً با یک دست پائین دمبرگ نزدیک طوقه را گرفته و کمی به اطراف می چرخاند و بعد با کمال دقت و احتیاط به طرف پائین کشیده و از بوته جدا می کنند. عمل قطع برگها از ریشه باید فقط توسط دست صورت گیرد و از قطع آن با وسایل برنده و تیز خودداری شود. مرحله رسیدن محصول با بزرگ شدن پهنک برگها همراه است معمولاً از هر بوته 3 الی 4 برگ را همانطوری که توضیح داده شد می چینند. مقدار محصول ریواس در هکتار نسبت به انواع مختلف آن متفاوت است و بین 30 تا 50 تن تغییر می کند. پس از برداشت دمبرگ را از برگ قطع کرده آنها را در بسته های 5 کیلوگرمی بسته بندی کرده و به بازار عرضه می کنند. نگهداری ریواس در سردخانه در شرایط صفر تا یک درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 90 تا 95 درصد به مدت 2 تا 4 هفته امکان پذیر است.

دامنه انتشار

آذربایجان نزدیک ارومیه ، کوه بلقیس ، کردستان سنندج، دژ شاهپور ، کرمانشاه کوه پارو مهران، گنج نامه، حیدره ، کوه الوند، 30 کیلومتری جنوب غربی همدان، اراک، لرستان، خاوران، اشتران کوه کرمان، فارس، کلات رسی سخت، کوه دینار، پرسپولیس، لار، بلوچستان : جنوب خاش، 120 کیلومتری مغرب، زاهدان، خراسان طبس ، شیر گشت تهران : پس قلعه، بین کرج و گچسر در ارتفاعات 1500 تا 2500 متری ، هزار بند در 2800 متری یزد: در ارتفاعات ده بالا قم : راجرد.
تعداد بازدید ها: 17660


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..