موضوع چیست؟
اکثر اجسام جامد ، با افزایش
دما انبساط مییابند. میلهای که طول اولیه آن در دمای مشخص
است، وقتی به اندازه ΔT گرم شود، ΔL بر طول آن اضافه میشود. آزمایش نشان میدهد که اگر ΔT خیلی زیاد نباشد، ΔL با ΔT نسبت مستقیم دارد. مسلم است که ΔL با L
0 نیز متناسب است. اگر دو میله همجنس را که ، طول یکی دو برابر طول دیگری است، به یکی اندازه گرم کنیم. افزایش طول میله بلندتر ، دو برابر افزایش طول میله کوتاهتر خواهد بود. میتوان گفت:
که ثابت a را که نشانگر خاصیت انبساط دمایی مواد مختلف است،
ضریب انبساط را خطی گوییم.
چه کسی مسئول این خرابکاریهاست؟
هر سال زمستان صدها متر سیم گرانبهای
تلفن و
تلگراف بکلی نابود میشود و اثری باقی نمیماند، و با اینکه مسئول نابودی سیمها کاملا معلوم است، هیچ کس ناراحت نمیشود. البته شما هم این سارق را میشناسید، این سارق
سرما است!
حقیقت چیست؟
سیم مسی تلفن در نتیجه حرارت 1.5 بار بیشتر از
فولاد دراز میشود و با بدون هیچ قید و شرطی میتوانیم بگویم که
خط تلفن لنینگراد - مسکو در فصل زمستان در حدود 500 متر از تابستان کوتاهتر است. هر سال زمستان ، سرما در حدود نیم کیلومتر سیم میرباید و هیچ کیفر نمیبیند، اما به تلفن و تلگراف هیچ خلل نمیرساند و وقتی هوا گرم شد، آنچه را ربوده بود عینا بر میگرداند.
ما وقتی این انقباض در نتیجه سرما نه برای سیمها ، بلکه برای پلها روی میدهد، آنوقت اغلب ، عواقب بسیار محسوسی دارد در روزنامهها در دسامبر 1927 در مورد چنین پیشامدی اطلاع دادند: "سرمایی که برای
فرانسه غیر عادی است چند روز تداوام داشت، به پل رودی
رودخانه سن در مرکز پاریس ، آسیب جدی رسانده است. اسکلت آهنی پل در اثر سرما منقبض شد و در نتیجه سنگ فرش روی سواره رو پل متورم شده و سپس خرد شد. عبور و مرور وسائل نقلیه از روی پل موقتا ممنوع است!