منو
 صفحه های تصادفی
Calcium oxide
ایل ارسلان خوارزمشاهی
ملیت از نظر اجتماعی
مردم مدینه و خبر شهادت
اومانیسم و رنسانس
آمستردام
رشته حسابداری مالیاتی
غلتکی که از تپه بالا می رود !
تیره گل استکانی
فاصله یاب لیزری
 کاربر Online
843 کاربر online

خاندان بنی ساج

چاپ
جامعه و علوم اجتماعی > تاریخ > دوره های تاریخی
جامعه و علوم اجتماعی > تاریخ > تاریخ اسلام



خاندان بنی ساج

«317 276 ﻫ / 929 889م»

هر چند حکومت طاهریان متضمن انفصال از حوزه خلافت نبود ، ولی به خاطر علاقه خاصی که ایران آن خاندان به توسعه و آبادانی خراسان نشان می‏دادند به ندرت و در موارد ضرورت بود که خود را محتاج حکم و الزام بغداد می‏دیدند، به همین دلیل آغاز دولتشان، آغازی طبیعی برای استقلال خراسان، بلکه استقلال غیر رسمی ایران بود.

تجربه‏های مشابه وضعیت طاهریان و تقریبا" مقارن سقوط آنها، این بار در آذربایجان، صورت گرفت که البته به اندازه فرمانروایی طاهریان قرین موفقیت نبود. این دولت مستقل نیز همچون دولت طاهریان از جانب خلیفه عهده دار حکومت، دریافت خراج و حفظ ولایت شد. اما با دولت طاهریان تنها این تفاوت را داشت که فاقد هر گونه پیوند و پشتوانه محلی بود که بیشتر از یک خانواده سپاهی حاکم محسوب می‏شد. اصل خاندان از اشروسنه ماوراءالنهر برخاسته بود که ظاهرا" خاستگاه سغدی داشت و در دستگاه خلیفه به عنوان ساجیه یا بنی ساج خوانده می‏شد. بنیانگذار آن، یک مولای ماوراءالنهری از خویشان یا نزدیکان افشین، سردار معروف معتصم بود که (دیو داد بن دیودست) خوانده می‏شد و بنا بر کنیه خویش به ابو ساج شهرت داشت.

ابوالساج در جنگهای افشین و بابک در رأس یک دسته از سواران اشروسنی دلیریها از خود نشان داد، اما بعد از خاتمه جنگ، امارت آذربایجان به او تفویض نشد در مقابل نامی ، از خویشاوندان افشین در آنجا به امارت رسید که چندی بعد عصیان کرد. ابوالساج که از جانب خلیفه به دفع او نامزد شده بود، به سبب پیروزی‏هایی که در این ماجرا به دست آورد، مورد عنایت ویژه خلیفه قرار گرفت. از آن پس برای مدتی در کونه و اهواز حکومت یافت و چندی نیز حکومت حجاز را با مأموریت حفظ جاده‏های اطراف مکه، به او واگذار شد. چون شرکت در جنگهای افشین و بابک و توفیق در دفع شورش منکجور ، خانواده او را در آذربایجان صاحب علاقه ملکی کرده بود، چندی بعد از وفات او، پسرش محمد بن ابی الساج از سوی خلیفه، به حکومت آذربایجان رسید ( 276 ﻫ / 889م ). او مراغه را تختگاه خویش ساخت و شورش یکی از سرکردگان عرب از بین حمدان را که در آن نواحی داعیه خودسری داشت، فرو نشاند (280 ﻫ/893 م). سپس شهر بردع، را در نواحی اران پایگاه یک لشکرکشی ساخت و در ارمنستان به تاخت و تاز پرداخت. چون داعیه استقلال طلبی در خاطرش راه پیدا کرد، خود را با لقب افشین که عنوان شاهزادگان اشروسنه بود خواند تا این که سرانجام چندی بعد در ضمن تاخت و تازهای خویش در ارمنستان به مرگ ناگهانی درگذشت ( 288 ﻫ م 901).

واگذاری حکومت آذربایجان به یوسف بی ابی الساج

بعد از محمد، خلیفه حکومت آذربایجان را به برادرش یوسف بی ابی الساج واگذاشت. با واگذاری حکومت آذربایجان به یوسف ، برادر زاده‏اش؛ دیو داد بن محمد که به نیابت پدر در آذربایجان فرمان می‏راند، از فرمانروایی آن خطه کنار رفت. یوسف بن ابی الساج، در آذربایجان به استقرار صلح و نظم پرداخت و چون طالب بسط قدرت بود، چندی بعد در حدود 306 ﻫ / 918 م ( بدون دستور خلیفه، ری را تسخیر کرد و قزوین، زنجان و ابهر را هم به قلمرو خویش افزود . چون خلیفه این اقدام را تأیید نکرد، لشکری برای دفع او به آنجا گسیل کرد. در برخوردی که بین آنان روی داد، یوسف که مغلوب و دستگیر شده بود، به حکم خلیفه به زندان افتاد. با این حال، مدتی بعد، خلیفه او را مورد عفو قرار داد و از زندان آزادش نمود ) 310 ﻫ/ 922 م ( و دوباره به فرمانروایی آذربایجان فرستاد. این بار نیز، به خیال تسخیر ری افتاد و آن دیار را که از حوزه اقتدار خلیفه خارج شده بود با توافق خلیفه ضمیمه قلمرو خویش ساخت. چندی بعد خلیفه یوسف را از آذربایجان فرا خواند و به دفع قرنطیان فرستاد ولی یوسف در این واقعه به اسارت دشمن افتاد و به سال 315 ﻫ / 927م به دست آنها کشته شد.

حکومت ابوالمسافر فتح بن محمد در مدت غیبت یوسف بی ابی الساج

در مدت غیبت او، آذربایجان به دست برادر زاده‏اش ابوالمسافر فتح بن محمد افتاد، که حکومت او دوام چندانی نداشت و یک سال و نیم بعد سرانجام به دست یک تن از غلامان خود کشته شد ( 317 ﻫ / 929 م ). حکومت یوسفی از غلامان یوسف نیز که پس از واقعه ابوالمسافر آذربایجان به دستش افتاد بیش از شش سال طول نکشید و به این ترتیب بعد از وی قدرت خاندان بنی ساج در آذربایجان خاتمه یافت ( 323 ﻫ / 935 م ). سپاهیان یوسف هم پس از قتل او به امرای ترک سیاه خلیفه پیوستند که همچنان به نام ساجیه خوانده می‏شدند. فرمانروایی ساجیان در آذربایجان روی هم رفته مدت چهل سالی به طول انجامید، اما خاطره آن حتی خاطره یک دوران استقلال نسبی ایران را در آن سرزمین باقی نگذاشت. که این امر تجربه‏یی شبیه حکومت طاهریان در خراسان بود اما با این تفاوت که فقدان ریشه محلی در آذربایجان، نتیجه‏ایی نداد.

حکمرانان بنی ساج

1 ابوالساج دیو داد بن دیو دست 266 221 ق / 879 836م
2 محمد بن ابی الساج 288 266 ق / 901 879م
3 دیو داد بن محمد 288 ق / 901 م
4 یوسف بن ابی‏الساج 315 289 ق / 927 901م
5 ابوالمسافر فتح بن محمد 317 315 ق / 929 928 م
6 ابوالفرج ساجی 317 ق / 929 م


تعداد بازدید ها: 11598


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..