بیزانس

بیزانس نام پایتخت بیزانس امپراطوری روم شرقی است که بر کل امپراطوری اطلاق می شد. این امپراطوری، یعنی امپراطوری بیزانس یا روم شرقی از 330 تا 395 در قسمت شرقی قلمرو روم به وجود آمد و تا سال 1461 میلادی پایدار بود.

تاریخ این امپراطوری به سه بخش تقسیم می شود :

1- عهد امپراطوری رومی عمومی که دنباله دوران روم باستان است. (330 تا 641 میلادی)
2- عهد امپراطوری رومی و یونانی (641 تا 1204 میلادی) در این دوره یونانی و شرقی شدن امپراطوری کاملاً تحقق یافت و عربها و اسلاوها کاملاً مطیع آن شدند.
3- عهد امپراطوری منقسم (1204 تا 1461 میلادی) که در طی آن لاتینیان، بیزانسیان و ترکان با یکدیگر مشغول نزاع بودند.

پایتخت بیزانس در محل استانبول امروزی در 667 قبل از میلاد به دست یونان بناشد و به سبب موقعیتی که بر تنگه بُسفر داشت، از همان ابتدا اهمیت فراوان یافت. در جنگهای پلوپوزی چند بار در میان دو سپاه دست بدست شد تا اینکه در 196 بعد از میلاد در دورة امپراطوری سوروس رومیها آن را گرفتند در 320 میلادی به امپراطور کنستانتین شهر جدیدی در این محل ساخته شد که همان قسطنطنیه (اسلامبول امروزی) است و بعدها پایتخت امپراطوری روم شرقی گردید.

قسطنطنیه یک بار در جنگهای صلیبی از سوی مسیحیانی که از اروپای غربی آمده بودند و غذا و پوشاکی نداشتند تاراج شد و پس از آن امپراطوری بیزانس به امپراطوری لاتینی به قسطنطنیه و ممالک مستقل تجزیه شد.

در سال 1261 میلادی میخائیل فرمانروای نیقیه، قسطنطنیه را تصرف کرد و امپراطوری قدیمی را تا حدودی تجدید کرد. اما سرانجام در دورة کنستانتین نهم در سال 1453 قسطنطنیه به تصرف سلطان محمد فاتح در آمد و بدین ترتیب امپراطوری هزار ساله بیزانس از بین رفت و دولت عثمانی جانشین آن گردید.
نام قسطنطنیه نیز به اسلامبول (شهر اسلام) تغییر یافت.

منابع:
لغت نامه دهخدا