اسفنجهای پلی اورتان از پرمصرفترین اسفنجها هستند که به صورت ساختارهای سخت و نرم و انعطافپذیر تهیه میشوند. این اسفنجها قالب پذیرند و میتوان به صورت افشانهای هم آنها را تهیه کرد. پلی اورتانهای افشانهای به هر سطحی به خوبی میچسبند. پلی اورتانهای با چگالی کم برای تهیه تشک و بالش بکار میروند و از پلی اورتانهای با چگالی زیاد برای تولید مبلمان ، صندلی ماشین و … استفاده میشود. |
روش تهیه اسفنج پلی اورتان
اسفنجهای پلی اورتان معمولا بوسیله واکنشهای شیمیایی و یا
تبخیر یک عامل پف کننده و دمیدن آن در پلی اورهتان تهیه میشوند. پلی اورهتانها از واکنش میان یک
ایزوسیانات با یک
ترکیب هیدروکسیل که دارای دو یا چند موضع واکنش پذیر باشد (پلی اولها) بدست میآیند. از پلی اولهای مورد مصرف در اسفنجهای پلی اورهتان میتوان از
پلیپروپیلن گلیکول و
گلیسرول و … نام برد.
در
صنعت اسفنج سازی معمولا از دو نوع ایزوسیانات ،
تولوئن دیایزوسیانات و ایزوسیاناتهای پلیمری استفاده میشود. هر دو نوع ایزوسیانات سمی میباشند. اما سمیت تولوئن دیایزوسیانات بیشتر است. تولوئن دی ایزوسیانات در تهیه اسفنجهای سخت و نرم کاربرد دارد. از ایزوسیاناتهای پلیمری معمولا در تهیه اسفنجهای سخت استفاده میشود. اسفنجهای ساخته شده با ایزوسیانات پلیمری
مقاومت گرمایی بیشتر و شعله پذیری کمتری نسبت به اسفنجهای ساخته شده از تولوئن دیایزوسیانات دارند.
کاتالیزورهای مورد استفاده در واکنش اسفنج سازی
برای کنترل
سرعت واکنش اسفنج سازی میتوان از کاتالیزورهای مناسبی مانند آمینهای نوع سوم و
ترکیبات آلی قلع استفاده کرد. اسفنجهای خالص را با استفاده از یک یا دو نوع
آمین تهیه میکنند. برای تهیه اسفنجهای افشانهای از ترکیبات آلی قلع همراه با یک آمین نوع سوم استفاده میکنند.
مواد افزودنی به اسفنجهای پلی اورهتان
در فرآیند اسفنج سازی برای بهبود خواص اسفنجها یا ایجاد یک ویژگی مانند مقاومت گرمایی و … در
اسفنج ، از موادی مانند
کف کنندهها ،
دیرسوزکنندهها و
پف کنندهها استفاده میشود.
کف کنندهها
این مواد برای ایجاد سلولهای کوچک و متحدالشکل در اسفنج به فرمولاسیون آنها اضافه میشود. مقدار استفاده آنها در مقادیر جزئی (0.2 تا 2 درصد) میباشد. برای این منظور معمولا از سیالهای ویژه
سیلیکون استفاده میشود.
دیرسوزکنندهها
شعله گیری پلاستیکهای اسفنجی مشکلی اساسی میباشد و به علت سطح زیاد اسفنج گسترش شعله بسیار سریع است. با افزودن مواد دیرسوزکنندهای که دارای
فسفر ،
برم و
کلر هستند میتوان شعله پذیری اسفنجها را کاهش داد. از دیرسوزکنندههای پلی اورهتان میتوان به فیرول 6 و
تربولین برای دیرسوزکردن اسفنجهای سخت و دیبرومو بوتان دیول برای دیرسوزکردن اسفنجهای نرم ، اشاره کرد.
عوامل پف کننده
CFCهای 11 و 12 برای تهیه اسفنجها سخت و نارسانا مناسب هستند این مواد
رسانایی گرمایی کمی دارند. از فلوئوروکربنهای 11 معمولا برای تهیه اسفنجهای خالص و انواع اسفنجهای افشانهای استفاده میشود. فلوئوروکربن 12 برای افشانه کردن در دمای پائین بکار میرود. اسفنج حاصل از این پف کننده به علت سبکی مانند
خمیر ریش کف کرده و گسترش مییابد. برای پف دادن اسفنجهای انعطافپذیر و با
چگالی بالا از آب استفاده میشود. واکنش آب با ایزوسیانات سلولهای پرشده از CO
2 ایجاد میکند که رسانایی گرمایی بیشتری از
فلوئوروکربنها دارند.
پلی اورهتانهای یک جزئی
پلی اوره تانهای یک جزئی اسفنجهای پرورانده شده با آب هستند. این مواد پیش پلیمرهای ختم شده به گروه ایزوسیانات هستند که همراه با فلوئوروکربن 12 در ظرفهایی تحت فشار قرار داده شدهاند. این اسفنجها به عنوان
درزگیر در کارهای ساختمانی استفاده میشوند.
جدول مشخصات اسفنجهای پلی اوره تان
نوع اسفنج |
عامل متورم کننده |
رسانایی گرماگیر اسفنج تازه |
رسانایی گرمایی اسفنج کهنه |
پلی اورده تان سخت |
|
37 – 44 |
48 – 61 |
پلی اوره تان سخت |
|
61 – 68 |
75 – 85 |
پلی اوره تان نرم (سلول باز) |
جایگزین هوا |
82 – 102 |
82 – 102 |
مباحث مرتبط با عنوان