بعد از اینکه
امین به دست سپاهیان
مأمون به قتل رسید، اوضاع کشور پهناور اسلامی آشفته شد و گروه‌های مخالف بر علیه مأمون قیام کردند؛ از جمله
محمد بن ابراهیم، معروف به ابن طباطبا، در
کوفه قیام کرد و جماعت زیادی با او بیعت کردند. او پس از جنگی سخت با لشکریان مأمون، بر کوفه مسلّط شد و خانه‌های
بنی عباس را غارت و آنان را از کوفه اخراج کرد.
او پس از پیروزی، مأمورینی به
بصره و
مکه و
فارس و
اهواز و
یمن گسیل داشت تا امور آن مناطق را به دست گیرند؛ از آن جمله، ابراهیم، پسر
حضرت امام موسی کاظم علیه السلام، مأمور حکومت بر یمن شد. او با لشکریان خود به طرف
صنعا، پایتخت یمن، حمله کرد و اسحاق بن موسی عباسی را که از طرف مأمون حاکم آنجا بود به سوی مکّه فراری داد، سپس وارد صنعا شد و زمام امور را به دست گرفت ولی به قدری سختگیری کرد که مردم زیر بار حکومت او نرفتند. اما در بصره
زید، پسر دیگر امام کاظم، قیام کرد و حکومت را از دست عباسیان گرفت. از طرف دیگر، نصر بن سیار عقیلی نیز در شمال
حلب بر علیه مأمون شورید و گروهی را دور خود جمع کرد و پس از عبور از
رود فرات با طرفداران مأمون به جنگ پرداخت.
به هر حال، اوضاع کشور اسلامی همچنان به‌هم‌ریخته و ناآرام بود و شهرها و ولایات یکی پس از دیگری از دست حکومت مرکزی مأمون خارج می شد.
منابع:
اخبار و آثار حضرت امام رضا علیه السلام/ 73 تا 76.
