تهیه و پرورش آزمون استنفرد _ بینه
در سال 1904 هنگامی که وزیر آموزش و پرورش عمومی کشور فرانسه از «
بینه » درخواست کرد تا عضویت کمیسیون ویژه‌ای را به منظور بررسی روشهای تربیت اطفال عقب مانده بپذیرد، فرصت خوبی پیش آمد که زمینه تهیه نخستین ابزار سنجش هوش عمومی فراهم شود. این ابزار که به
مقیاس 1905 بینه _ سیمون مشهور است، ابتدا شامل 30 سوال بود که کنشهای مختلفی مانند توانایی قضاوت ، استنباط و استدلال را می‌سنجید که به نظر بینه از عناصر اصلی
هوش هستند.
این مقیاس که پیدایش آن بدون تردید از فعالیتهای اولیه به منظور تهیه ابزارهای سنجش هوش عمومی به شمار می‌رود، با سابقه‌ای طولانی (حدود 90 سال) به اقتضای تئوریها و یافته‌های روان شناسی به گونه مستمر و در مسیر تکاملی دستخوش تغییر و تحول گردیده است. بررسیهای پی‌درپی بینه موجب شد که تا سال 1912 که بینه وفات یافت، دست کم دوبار در این مقیاس تجدید نظر به عمل آید. این ابزار بلافاصله پس از انتشار به اکثر زبانهای خارجی ترجمه و به محیطها و فرهنگهای مختلف انطباق داده شد. نخستین چاپ این مقیاس به زبان انگلیسی که به نام
مقیاس استنفرد _ بینه معروف است، در سال 1916 منتشر گردید که بسیاری از معایب مقیاس بینه _ سیمون را تعدیل می‌کرد.
مقیاس جدید استنفرد _ بینه 1985
مقیاس استنفرد _ بینه که در واقع می‌توان گفت بین سالهای 1960 تا 1985 جای خود را به ابزارهای دیگری مانند
مقیاس هوشی وکسلر داده بود، در سال 1985 جان تازه‌ای یافت. در این سال بود که مقیاس مذکور توسط
رابرت ثرندایک ،
الیزابت هیگن و
فرام ساتلر تغییر شکل داده شد و مورد تجدید نظر کلی قرار گرفت. در این مقیاس عامل استدلال عمومی در سه سطح
حافظه کوتاه مدت (حافظه مهره‌ها ، حافظه برای جمله‌ها ، حافظه برای ارقام ، حافظه برای اشیا) توانشهای تحلیلی سیال (استدلال انتزاعی/ دیداری) توانشهای متبلور (استدلال کلی و استدلال کلامی) مورد توجه است.
مقیاس ایرانی تهران _ استنفرد _ بینه
این مقیاس در دهه 60 در تهران در چند مرحله تهیه گردید که از سویی با مقیاس 1960 و از دیگر سو با مقیاس جدید استنفرد _ بینه 1985 مطابقت دارد، اما از لحاظ روشهای اجرا و کاربرد نرمها ، کاملا جدید و شباهت آن با مقیاس جدید بیشتر است.
اجرای تست استنفرد _ بینه
اجرای این مقیاس مستلزم آشنایی با این ابزار و حساسیت نسبت به نیازهای امتحان شونده است. کارآمدی این آزمون بستگی به مهارت آزماینده در اجرا ، تصحیح و نمره گذاری تست و مشاهده رفتار آزمودنی در حین اجرای تست دارد. برای حصول اطمینان نسبت به دقیق بودن نتایج نسبت دست کم سه شرط اساسی وجود دارد:
پیگیری روشهای یکنواخت و استاندارد ، برقراری ارتباط مناسب بین آزماینده و آزمودنی ، نمره گذاری صحیح پاسخهای آزمودنی.
این مقیاس یک وسیله سنجش انفرادی است و آزماینده علاوه بر داشتن صلاحیت و تجربه کافی ، باید درباره نظریه‌های روان شناختی مرتبط با تفسیر اندازه گیری و ارزشیابی هوش دارای تسلط و اطلاعات لازم باشد. اجرای تست در دو مرحله انجام می‌گیرد:
در مرحله نخست تستی به نام
تست رهنمون اجرا می‌شود تا به کمک آن برآوردی از سطح توانایی قبلی آزمودنی بدست آید. در این مرحله آزماینده تست خزانه واژگان را به عنوان تست رهنمون به منظور تعیین سطح ورودی سایر تستها اجرا می‌کند. در مرحله دوم به هر یک از سنین 2 تا بزرگسالی یک سطح تست اصلی اختصاص داده می‌شود. آزمودنی باید دست کم در 3 سوال از 4 سوال سطح پایه که در ابتدای هر تست اصلی قرار دارد، موفق شود، تا بتواند به پاسخ دادن به سوالها ادامه دهد. در غیر این صورت مراحل دیگری توسط آزماینده اجرا می‌شود.
نمره گذاری و طبقه بندی مقیاس استنفرد _ بینه
بعد از اجرای تست ، نمرات خام به نمرات استاندارد تبدیل می‌شود و بر اساس نرمها و طبقه بندیهای موجود ، طبقه هوشی آزمودنی مشخص می‌شود. بین طبقات ارائه شده توسط مقیاس تهران _ استنفرد _ بینه ، با مقیاس 1960 استنفرد _ بینه تفاوتهای اندکی وجود دارد. برای مثال در مقیاس جدید استنفرد _ بینه و به پیروی از آن در
مقیاس TSB ، طبقه متوسط نمره‌های 110-89 را دربر می‌گیرد، در حالی که در فرم 1960 به نمرات 109-90 طبقه متوسط اطلاق می‌گردد. این تغییرات بدین دلیل صورت گرفته است که با کارها و فعالیتهای پژوهشی جاری و متداول درباره طبقه بندی نمرات هوشی مشابهت و نزدیکی بیشتری داشته باشد.
از سوی دیگر در مقیاس تهران _ استنفرد _ بینه اصطلاح
معیوب مرزی با
کندآموز و اصطلاح
معیوب ذهنی با
عقب مانده ذهنی جایگزین شده است. در این مقیاس نمرات 132 و بالاتر به عنوان طبقه
کاملا برجسته ، نمرات بین 131-121 به عنوان طبقه
برجسته ، بین 120-111
متوسط بالا ، نمرات بین 88-79 طبقه
متوسط پایین شناخته می‌شوند. همچنین نمرات بین 78-70
کندآموز و 69 و پایین‌تر از آن
عقب مانده ذهنی طبقه بندی می‌شوند.
اهمیت و ارزش مقیاس استنفرد _ بینه
بطور کلی تستهایی که بر پایه سن تستهای هوش نامیده می‌شوند، مستقیما از مقیاس اصلی بینه ریشه می‌گیرند و از سوی دیگر مقیاس مذکور در نوشته‌ها و نشریات روان سنجی جای منحصر به فرد و یگانه‌ای به خود اختصاص داده و حجم عظیمی از ادبیات علمی را به همراه دارد و مورد مهمتر که اهمیت این مقیاس را روشنتر می‌سازد، اعتبار و روائی فرمهای گوناگون آن به عنوان یک وسیله سنجش هوش در موقعیتها ، شرایط و سطوح مختلف بر اساس ملاکهای وسیع ارزشیابی و تائید شده است.
مباحث مرتبط با عنوان
