کلیات گیاه شناسی
آرتیشو گیاه بومی مناطق مرکزی
مدیترانه است ولی در حال حاضر در بیشتر نقاط معتدل دنیا کشت می شود . رومی ها در حدود 2000 سال پیش این گیاه را پرورش می دادند و بعنوان سبزی در سالاد استفاده می کردند .آرتیشو در قرن شانزدهم در
انگلستان و
فرانسه برده شد و سپس در قرن نوزدهم در
آمریکا کشت شد . اکنون
کالیفرنیا و سواحل
اقیانوس آرام مرکز کشت آرتیشو می باشد . کلمه Artichoke از کلمه ایتالیایی Articicco مشتق شده که بمعنی میوه کاج می باشد و آرتیشو هم مانند میوه کاج است .
آرتیشو برای رشد احتیاج به آب و
باران فراوان درد . آرتیشو گیاهای است چند ساله درای ساقه ای راست که ارتفاع آن بحدود یک
متر می رسد . برگهای آن پهن و دراز مانند برگهای کاهو است که برنگ سبز تیره است . در انتهای ساقه میوه آن که بشکل میوه کاج یا سیب فلس در است مشاهده می شود .گلبرگهای آن ضخیم و گوشتی بوده و انتهای گلبرگها ضخیم تراست که مصرف خوراکی درد . برای خرید آرتیشو دقت کنید که برگها با نشده و سفت و سبز باشد . هنگامیکه برگهای آرتیشو قهوه ای است نشان دهنده کهنه بودن آن می باشد . فصل آرتیشو معمولا ماههای فرودرین و اردیبهشت ( آپریل و می )است .
ترکیبات شیمیایی:
برگهای خوردنی آرتیشو در اینولین ، اینولاز و ماده ای تلخ بنام سینارین Cynarine می باشد . سینارین خاصی زیاد کننده ترشحات صفرارا درد و علت صفرا بری آرتیشو داشتن این ماده است . در صد گرم آرتیشو پخته مواد زیر موجود است :
انرژی | 14 کالری
| پروتئین | 1/5 گرم
| آب | 86 گرم
| مواد چرب | 0/1 گرم
| مواد نشاسته ای | 5 گرم
| کلسیم | 22 میلی گرم
| فسفر | 40 میلی گرم
| آهن | 0/6 میلی گرم
| سدیم | 30 میلی گرم
| پتاسیم | 0 25 میلی گرم
| ویتامین آ | 40 واحد بین المللی
| ویتامین ب 1 | 0/04 میلی گرم
| ویتامین ب 2 | 0/02 میلی گرم
| ویتامین ب 3 | 0/6 میلی گرم
| ویتامین ث | 5/2 میلی گرم |
|
خواص داروئی:
آرتیشو از نظر
طب قدیم ایران گرم و کمی خشک است . قسمت مورد استفاده آرتیشو برگها و قسمت سوط آن است که بنام قلب آرتیشو معروق می باشد .
- کبد را تمیز و اعمال کبد را تنظیم می کند .
- ترشح صفرا را افزایش می دهد .
- از جمع شده چربی در کبد جلوگیری می کند و آنهایی که کبد چرب دارند بهتر است از آرتیشو استفاده کنند
- یرقان مزمن را درمان می کند .
- تقویت کننده بدن است .
- موجب دفع ادرار می شود .
- تب بر است .
- در درمان رماتیسم موثر است .
- یبوست های ناشی از عدم صفرا را درمان می کند.
- در درمان ورم روده موثر است .
- باعث دفع سنگهای کیسه صفرا می شود .
- نیروی جنسی را افزایش می دهد .
- کلیه و مثانه را گرم می کند .
- گاز و نفخ معده و روده را از بین می برد .
- باعث هضم غذا می شود .
- بیماریهای کبدی را درمان یم کند .
- کلسترول خون را پائین می آورد .
- داروی لاغری است و کسانیکه می خواهند وزن کم کنند و لاغر شوند می توانند هر روز آرتیشو بخورند .
- سرگیجه را برطرف می کند .
- آنهائیکه گوششان زنگ می زند اگر آرتیشو را بخورند آنرا برطرف می کند .
- مبتلایان به بیماری قند می توانند با خوردن آرتیشو قند خود را تنظیم کنند .
- در درمان میگرن موثر است .
- در برطرف کردن بیماری آسم اثر مفید درد .
- نقرس را برطرف می کند .
- آرتیشو رگها را تمیز کرده و تصلب شرائین را درمان می کند .
- در برطرف کردن اگزما موثر است .
- در درمان اکثر بیماریهای پوستی اثر مفید درد .
- سموم بدن را دفع می کند .
- زخم های ریه و روده را درمان می کند .
- برای جلوگیری از ریزش مو ار برگهای آرتیشو ضماد تهیه کرده و به سر بمالید .
- برای برطرف کردن بوی بد زیر بغل عصاره برگ آرتیشو را به زیر بغل بمالید .
- عصاره آرتیشو را اگر به بدن بمالید خارش را برطرف می کند .
- برای رفع آب آوردن بدن از جوشانده آرتیشو بمقدار سه فنجان در روز استفاده کنید .
مضرات : آرتیشو چون گرم است ممکن است در بعضی از اشخاص تولید سودا کند لذا بهتر است با
سرکه خورده شود ضمنا طعم آرتیشو را دوست ندارند . اینگونه اشخاص اگر بخواهند از مزایای آرتیشو استفاده کننده تنطور قرص یا کپسول آرتیشو مصرف نمایند .