مقدمه
دنیاهای یخ زده‌ای در فاصله ۵ تا ۱۵ میلیارد کیلومتری
خورشید در دور دست‌ترین قلمرو
منظومه شمسی پرسه می‌زنند. برخی از آنها بزرگترین خرده سیاره‌های منظومه شمسی هستند که به دلیل فاصله زیاد از دید اخترشناسان پنهان مانده‌اند. دمای سطح این اجرام به حدود ۶۰
کلوین می‌رسد (213 درجه سلسیوس). آنها چنان دورند که نور خورشید ساعتها طول می‌کشد تا به آنجا برسد درحالی که نور ، فاصله متوسط زمین تا خورشید (یک
واحد نجومی) را فقط در حدود ۸ دقیقه طی می‌کند. هنوز هیچ
فضاپیمایی به قصد ملاقات این اجرام یخ زده فرستاده نشده است و فقط برخی از آنها طی چند سال گذشته در تیر رس بزرگترین
تلسکوپهای موجود قرار گرفته‌اند.
جرارد کویی پِر (۱۹۰۵۱۹۷۳) ، اخترشناس هلندی تباری که دوران دانشگاهی و پژوهشی خود را در ایالات متحده سپری کرد، نخستین فردی بود که به احتمال وجود چنین اجرامی در
منظومه شمسی پی برد. کویی پر دانش
سیاره شناسی را متحول کرد و پایه‌های شناخت امروزی سیارات و اقمار را بنیان گذاشت. کویی پر بر اساس مدار برخی از دنباله دارهای شناخته شده و وجود اجرامی مانند
سیاره پلوتون باور داشت که کمربندی از اجرام دنباله دار مانند در ورای مدار نپتون وجود دارند. ۲۰ سال پس از مرگ او نخستین جرم کمربند کویی پر در فاصله ۴۲ واحد نجومی از خورشید شناخته شد. این جرم به قطر240 کیلومتر با نام 1992QB1 نامگذاری شد.
از آن زمان تا کنون بیش از ۸۰۰ جرم دیگر در کمربند کویی پر کشف شده است. تصور می شود حداقل 35.000 دنیای یخ زده با قطری بیش از ۱۰۰ کیلومتر در این منطقه وجود داشته باشند و شاید دهها بار بیش از این ، اجرام کوچکتری در کمربند کویی پر پنهان از دید ما باشند. کل جرم موجود در کمربند کویی پر باید چند صد برابر جرم موجود در کمربند سیارکها در میان
مدار مریخ و
مشتری باشد.
محدوده کمربند کویی پر
محدوده کمربند کویی پر در دنیای واقعی بین ۳۰ تا ۱۰۰ واحد نجومی از خورشید فاصله دارد. اگر بخواهید از زمین تا وسط کمربند کویی پر در فاصله ۶۵ واحد نجومی قدم بزنید، فکر می‌کنید چقدر در راه باشید؟ حدود 220.000 سال. اگر این راه را با سرعت
شاتل فضایی طی کنید، ۴۵ سال طول خواهد کشید و اگر با سرعت نور بروید ۹ ساعت در راه خواهید بود. اما در مدل ما که خورشید را به اندازه نقطه ای تصور کردیم، قلمرو کویی پر به صورت حلقه‌ای در فاصله حدود نیم متر تا 1.5 متری خورشید قرار می‌گیرد. در همین مدل ابر اورت در فاصله ۹۵ کیلومتری از خورشید خواهد بود. یعنی اگر در مرکز تهران در حال خواندن این مجله هستید، ابر اورت در میان بزرگراه کرج به قزوین نسبت به خورشید نقطه‌ای شما قرار می‌گیرد!
اجرام شناخته شده در کمربند
طی چند سال اخیر رکورد بزرگترین اجرام شناخته شده در کمربند کویی پر بارها شکسته شد. نخست خرده سیاره وارونا به قطر ۹۰۰ کیلومتر کشف شد، در حدود اندازه
سیارک سرِس که حاکم بی چون و چرای کمربند سیارکهاست. سپس در تابستان ۱۳۸۱ کواوار به قطر ۱۲۸۰ کیلومتر کشف شد که بیش از نصف قطر سیاره پلوتون است اکنون بار دیگر رکورد بزرگترین جرم شناخته شده کمربند کویی پر با کشف 2004DW شکسته شد.
جرمی به قطر احتمالی1400 کیلومتر که اکنون در فاصله ۴۵ واحد نجومی (7 میلیارد کیلومتری) خورشید قرار دارد و هر ۳۰۰ سال یک بار مدار خود را دور می‌زند. مدار این جسم یخ زده بزرگ بطور غیرعادی 20.6 درجه نسبت به
دایرة البروج (صفحه مداری زمین) زاویه دارد که این تمایل مدار حتی بیش از تمایل مدار پلوتون است.
مباحث مرتبط با عنوان
منبع
