کمپوزیسیون

واژه ای است لاتینی به معنای تطبیق، استقرار و ارتباط عناصر یا ایجاد نظم و وحدت بین آنها. در گذشته های دور، این واژه مفهوم وسیعتری داشته است؛ مثلاً در روم کهن واژه «کمپوزیسیون» به معنی سازش طبقه محروم با نظام زندگی حاکم در کشور بود. اگر چه این واژه از مفاهیم گوناگونی برخوردار است، ولی در مجموع، حکایت از نمایش زمینه ها و قسمتهای یک موضوع و وجود ارتباط بین عناصر آن دارد.

کمپوزیسیون در طبیعت و هنر
کمپوزیسیون، با این مفهوم وسیع در تمامی پدیده ها و رویدادهای واقعیت زندگی نهفته است. در این مورد، می توان نه تنها کمپوزیسیون هنری، بلکه طبیعی را نیز یادآور شد. یکی از نمونه های عینی کمپوزیسیون طبیعی، درخت است که از برگهای متعددی تشکیل شده است؛ و مجموع برگها و شاخه ها و همچنین تنه کل ساختمان درخت را به وجود آورده اند.
باید یاد آور شد که در جهان نباتات دو منشا اصلی کمپوزیسیون وجود دارد که ما در رشته هنری نیز مدام با آنها سر و کار داریم؛ اول تقارن، دوم ریتم، تقارن یعنی حفظ تشابه بین طرفین محور یک شکل؛ ریتم یعنی تکرار «موتیو» در فواصل معین، تقارن سبب برقراری تعادل روانی بین عناصر تصویر می شود و ریتم به آن حرکت ویژه می بخشد. تقارن را به وضوح می توان در ساختمان گلبرگهای گلها مشاهده کرد. ریتم نیز بخوبی در نوع استقرار برگها بر روی شاخه درختان ـ یعنی در فواصل معین پشت سر هم قابل مشاهده است.

با اینکه اساس کار کمپوزیسیون بر رویدادهای طبیعی است، کمپوزیسیون هنری اصولاً با نظام کمپوزیسیون طبیعی فرق دارد. انسان با تقلید از اصول مختلف ساختمان ارگانیکی و غیر ارگانیکی طبیعت، و با توسعه بخشیدن دائمی به آن، کمپوزیسیون را اساس خلاقیت های هنری و وسیله معرفی رابطه خود با واقعیتهای زندگی قرار داده است. در واقع، کمپوزیسیون وسیله ویژه ای است برای درک بهتر طبیعت و پیروی از نظام نهفته آن که در دسترس انسان قرار گرفته است.