مقدمه
ونوس اکسپرس (Venus Express) آزمایشگاه مدارگردی است که به منظور مطالعه
اتمسفر ، محیط پلاسمایی و سطح زهره به سمت الهه زیبایی آسمان و خواهر دوقلوی زمین گسیل شده است. این سفینه به منظور تحقق هدف
آژانس فضایی اروپا مبنی بر استفاده مجدد از پلت فرم "مارس اکسپرس"، بر پایه آن سفینه دوباره سازی شده است. ونوس اکسپرس هفت ابزار آزمایشگاهی را با خود حمل میکند و قرار است دو روز زهره‌ای را که تقریباْ معادل ۵۰۰ روز زمینی است در مدار قطبی این سیاره به گشت و گذار بپردازد. ونوس اکسپرس دائما بین دو عملیات جمع آوری داده از ابزارهای نصب شده روی آن و ارسال آنها به زمین و یا دریافت فرامین تازه از مرکز کنترل سوئیچ میکند.
اکثر ابزارهای اندازه‌گیری و سیستمهای ونوس اکسپرس به جز دو حسگر ASPERA-4 و MAG که در ادامه توضیح داده خواهند شد در داخل
سفینه که محفظه‌ای از آلیاژ آلومینیوم می‌باشد، نصب شده است. در ساخت محفظه سفینه که مکعبی به طول و عرض 7/1 متر و ارتفاع 4/1 متر است از تکنولوژی هانی‌کومب (ساختارهایی بسیار سبک از مواد گوناگون به شکل لانه زنبور) استفاده شده است. وزن سفینه ونوس اکسپرس (Venus Express) که شامل سه قسمت محموله اصلی ، سوخت لازم برای موتورهای کنترلی و قسمت اتصال به موشک حامل می‌باشد در زمان تزریق در مدار حدود 1270 کیلوگرم بوده است.
ابزار و حسگرها
ونوس اکسپرس دارای ترکیبی از
طیف‌سنجها ، تصویر بردارهای طیفی ، تصویر بردارهایی که محدوده خاصی از طول موج امواج الکترومغناطیس از ماوراءبنفش تا مادون قرمز حرارتی را شامل می‌شوند، ارزیاب
پلاسما و
مغناطیس‌سنجها می‌باشد. با این ابزار سفینه قادر است جو سیاره ، محیط پلاسمایی و سطح آن را با دقتی بی‌نظیر بررسی و مطالعه کند. این ابزار بیشتر به منظور بالا بردن سطح آگاهی ما از ترکیب ، تغییرات و مطالعه سیر تحول در اتمسفر زهره بکار می‌روند. همچنین مشخصات سطحی و تأثیر متقابل سطح و اتمسفر بر یکدیگر برای یافتن شواهد و مستنداتی از
نحوه فعالیتهای آتشفشانی این سیاره تفدیده به دقت مطالعه و بررسی خواهند شد.
بیشتر این ابزار از طرحهای قبلی مربوط به "
مارس اکسپرس" و یا "
روزتا" مجدداْ نمونه‌سازی شده است و یا حتی بعضی وقتها از ابزار یدکی آن مأموریتها در این سفینه استفاده شده است. تنها سیستم را به گونه‌ای دوباره طراحی کرده‌اند که این ابزار حساس قادر به تحمل شرایط ویژه دمایی و تشعشعی زهره برای دو سال زهره‌ای که معادل حدود 500 روز زمینی است، باشد. این ابزار در طرحی مشترک و هماهنگ بین آژانسهای علمی
ESA که وابسته به اتحادیه اروپا هستند از یک طرف و بعضی شرکتهای تحقیقاتی روسیه از سوی دیگر ، طراحی و ساخته شده‌اند. نام هفت ابزار نصب شده بر روی ونوس‌اکسپرس ، وظایف و پیشینه استفاده از آنها در جدول زیر آمده است.
نام ابزار | کاربرد | پیشینه
| | ASPERA-4 | آنالیز پلاسمای خنثی و اتمهای یونیزه شده | (Mars Express (ASPERA-3
| | MAG | اندازه‌گیری میدان مغناطیسی | (Rosetta Lander (ROMAP
| | PFS | کاووش عمودی اتمسفر به‌وسیله طیف‌سنجی مادون قرمز به روش فوریه | (Mars Express (PFS
| | SPICAV | طیف‌سنجی اتمسفر توسط اختفای خورشید یا ستارگان | (Mars Express (SPICAM
| | VeRa | کاووش رادیویی اتمسفر | (Rosetta (RSI
| | VIRTIS | نقشه‌برداری اتمسفر و سطح مریخ با استفاده از تصویربرداری طیفی | (Rosetta (VIRTIS
| | VMC | عکاسی در محدوده طول‌موجهای مرئی و ماوراءبنفش | (Mars Express (HRSC/SRC) & Rosetta (OSIRIS |
|
ونوس اکسپرس در راه رسیدن به ناهید
بیش از ده سال بود که بشر سفینه‌ای به سمت زهره نفرستاده بود. سفینه Venus Express (سریع السیر زهره) که بعد از حدود ۱۰ سال وقفه برای ملاقات با زهره راهی سفر شده است، کاری از آژانس فضایی اروپا (ESA) می‌باشد. این سفینه از مأموریت سریع السیر مریخ (Mars Express) که در سال ۲۰۰۳ برای شناسایی بهرام سرخ رنگ به فضا پرتاب شد، کپی شده است.
جزئیات مأموریت Venus Express
ناهید نزدیکترین سیاره به زمین و از بسیاری جهات مانند ابعاد و وزن شبیه به زمین است. این سیاره به این دلیل که در جو بسیار غلیظی پیچانده شده، بازتاب کننده خوبی برای نور خورشید است. از این رو زهره یا ناهید را میتوان به وضوح در آسمان دید . اما این جو غلیظ و سرشار از دی اکسید کربن از رصد عوارض سطحی ناهید جلوگیری میکند و در ضمن عامل اصلی افزایش باورنکردنی دما تا حدود ۵۰۰ درجه سانتیگراد در سطح این سیاره است. این پتوی ضخیم باعث میشود که سطح سیاره در روز و شب اختلاف دمای بالایی را تجربه نکند. به این ترتیب می توانید تصور کرد که چگونه زهره بیچاره روز و شب در اجاق بسیار داغی در حال برشته شدن است. در اتمسفر این سیاره ابرهایی از اسیدسولفوریک دیده شده و حدود ۸۵٪ از سطح آن را گدازه های آتش فشانی پوشانده است.
طبق آخرین اخبار واصله از ونوس اکسپرس فاز عملیات نزدیک به زمین با موفقیت کامل انجام شد و سفینه مابقی راه تا رسیدن به زهره را چرت خواهد زد. به این منظور باطریها تا ۵۰٪ ظرفیت خالی خواهند شد و تنها در اواسط ژانویه ۲۰۰۶ و جهت ارزیابی کلی سیستم مجددا شارژ می‌شوند. تا آن زمان تنها سیستم ناوبری کار خواهد کرد و بقیه سیستمها در حالت خاموش و یا استندبای قرار خواهند گرفت. در ضمن جالب است بدانید انجمن نجوم آمریکا در اقدامی تشویقی از کلیه علاقه‌مندان دعوت کرده است که با طراحی کارت پستالهایی از سیاره زهره و ارسال آن به دفتر این انجمن شانس خود را برای بردن یک سفر شگفت انگیز به مرکز کنترل فضایی دارمستات واقع در آلمان ، آن هم درست زمانی که ونوس اکسپرس به الهه زیبایی می‌رسد امتحان کنند.
سفینه مارس اکسپرس و پایان افسانه وجود نقش صورت مانند روی مریخ
آژانس فضایی اروپا اعلام کرد سفینه بدون سرنشین "مارس اکسپرس" با کمک دوربینهای پیشرفته خود به تازگی تصاویر جدیدی از برجستگی سنگی و مشهور سطح مریخ به زمین ارسال کرده که این تصاویر می‌توانند به افسانه صورت مانند بودن این برجستگی پایان دهند. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس ، از ده‌ها سال قبل انتشار تصاویر یک صخره موجود در سطح ماه که در ظاهر شبیه صورت انسان است مورد توجه طرفداران
فرضیه وجود حیات هوشمند در این سیاره قرار گرفته بود، اما هم اکنون آژانس فضایی اروپا اعلام کرده است آنچه سالها از آن به عنوان یک صورت سنگی در سطح مریخ یاد شده ، تنها تصورات واهی انسان بوده و این صخره در اثر فرسایش شدید به شکل کنونی خود درآمده است.
به گفته "مایکل مک‌کی" یکی از محققان مأموریت "مارس اکسپرس" در آژانس فضایی اروپا ، عکسهای جدید ارسال شده توسط این سفینه نشان می‌دهند ناحیه موسوم به "
سیدونیا" در سطح مریخ که صخره مشهور در آن قرار دارد، دارای صخره‌های فرسایشی مشابه فراوانی است. این ناحیه نخستین بار توسط سفینه "وایکینگ "۱سازمان "ناسا" در سال ۱۹۷۶و با کیفیتی بسیار پایین‌تر مورد عکس‌برداری قرار گرفته بود که در آن تصاویر نسبتا غیر واضح، تنها همین صخره از میان صخره‌های فرسایشی متعدد مورد توجه قرار گرفته بود.
از سوی دیگر سفینه "مارس گلوبال سرویر" سازمان "ناسا" نیز در سالهای ۱۹۹۸و ۲۰۰۱تصاویر جدیدی از این ناحیه از سطح مریخ به زمین ارسال کرد که در آن تنها ناهمواریهای متعدد این سطح به چشم می‌خورد، اما آن تصاویر نیز سبب توقف شایعات وجود صخره صورت مانند در سطح مریخ نشدند. هم اکنون تصاویر شفاف ارسال شده توسط سفینه "مارس اکسپرس" نشان می‌دهند که چیزی به شکل صخره صورت مانند در سطح مریخ وجود نداشته و هرچه هست تنها سنگهای فرسایش یافته در مرور زمان است. تا پیش از انتشار تصاویر جدید، برخی عقیده داشتند که موجودات هوشمند ساکن مریخ با ساخت این مجسمه بزرگ صورت مانند در سطح مریخ خواهان جلب توجه انسانها و دعوت آنها به سفر به مریخ هستند.
مباحث مرتبط با عنوان
