تصویر | معادل فارسی | تعریف | واژه لاتین
|
| | اخترشناسی (ستاره شناسی) | علمی که در مورد اجرام آسمانی ، رصد آنها و توضیح تشعشعات رسیده به محدوده زمین (از بخشهای گوناگون فضا) بحث می‌کند. | Astronomy
|
| اخترفیزیک | شاخه‌ای از اخترشناسی که خواص فیزیکی اجرام آسمانی ، نیر درخشندگی ، اندازه ، جرم ، چگالی ، درجه حرارت ، ترکیبات شیمیائی و همچنین پیدایش و تکامل آنها را مورد بررسی قرار می‌دهد. | Astrophysics
|
| | ارتفاع | فاصله زاویه‌ای شیئی در بالا یا پائین افق که روی دایره‌ای عمود بر دایره افق اندازه گیری می‌شود. | Altitude
|
| استوای سماوی | دایره تقاطع کره آسمانی با امتداد صفحه استوای زمین. | Celestial Equator
|
| | آسمان سنگ (سنگ آسمانی) | | Meteorite
|
| | اعتدال بهاری | نقطه‌ای در کره آسمانی هنگامی که خورشید استوای آسمانی را از جنوب به شمال قطع می‌کند. (اول فروردین) | Vernal Equinox
|
| | اعتدال پائیزی | نقطه‌ای در کره آسمانی ، هنگامی که خورشید استوای آسمانی را از شمال به جنوب قطع می‌کند. (اول مهر) | Autumnal Equinox
|
| | افق | دایره عظیمه در کره آسمانی با فاصله زاویه‌ای 90 درجه از سمت الرأس | Horizon
|
| | اکلیل نگار | دستگاهی برای عکسبرداری فام سپهر و اکلیل خورشیدی در مواقع غیر کسوف. | Coronagraph
|
| | انقلاب تابستانی | نقطه‌ای در کره آسمانی ، که خورشید در آن حداکثر فاصله را از قطب جنوب آسمانی دارد. (اول تیر ماه) | Summer Solstice
|
| | انقلاب زمستانی | نقطه‌ای در کره آسمانی ، که خورشید در آن حداکثر فاصله را از قطب شمال آسمانی دارد. (اول دیماه) | Winter Solstice
|
| | اورانوس | اورانوس هفتمین سیاره نزدیک به خورشید و سومین غول از چهار غول گازی است. جبه‌ای از گاز و یخ هسته سنگی این سیاره را پوشانده است. جو اطراف جبه غالباً از متان ساخته شده ، که این گاز باعث وجود رنگهای آبی و سبز که از مشخصات بارز این سیاره هستند، می‌شود. اورانوس در کناره‌های خارجی و سرد منظومه شمسی قرار داشته ، دمای ابرهای فوقانی آن به 210 درجه سانتیگراد زیر صفر (346- درجه فارنهایت) می‌رسد. علی رغم داشتن 15 قمر و یک منظومه حلقوی ، سطح اورانوس مشخصه خاصی ندارد. تنها مشخصاتی که تا کنون مشاهده شده‌اند چند ابر متانی هستند که در سال 1986 بوسیله کاوشگر فضایی ویجر2 کشف شدند. | Uranus
|
| | برجیس (مشتری) | مشتری ، پنجمین و بزرگترین سیاره منظومه شمسی است. این غول گازی ، اتمسفر ضخیمی دارد، 39 قمر شناخته شده و حلقه‌ای تیره و آشکار دارد. مهمترین عوارض آن ، نوارهای عرضی و لکه بزرگ قرمز رنگ (که طوفان است) می‌باشند. | Jupiter
|
| | بعد | | Right ascension
|
| بهرام (مریخ) | مریخ ، سیاره سرخ فام منظومه شمسی ، نصف زمین قطر دارد و مساحت سطح آن برابر با مساحت خشکیهای روی زمین است. درست مانند زمین ، یخهای قطبی ، دره‌های عمیق ، کوه ، غبار ، طوفان و فصل دارد. | Mars
|
| پارسک | واحد طول در اخترشناسی= 26/3 سال نوری | Parsec
|
| | پلوتون | نهمین سیاره منظومه شمسی ، پلوتون (سیاره تنها) در سال 1930میلادی توسط کلاید تامباو از طریق عکسبرداریهای متوالی کشف شد. | Pluto
|
| تاج خورشید (اکلیل خورشیدی) | بیرونی‌ترین بخش جو خورشید | Corona
|
| | تیر (عطارد) | عطارد نزدیکترین سیاره به خورشید است. از اینرو ، دمای آن در روز به 400 درجه سانتیگراد می‌رسد. در این دما سرب هم ذوب می‌شود. شبها دما افت می‌کند و احتمالا تا 200 درجه سانتیگراد پایین می‌آید. عطارد جو ندارد و نمی‌تواند گرما را نگه دارد. از اینرو دمای شب و روز آن تفاوت زیادی باهم دارند. یک بار چرخش آن به دور خود 59 روز و یک بار گردش آن به دور خورشید 88 روز طول می‌کشد. مدار عطارد کاملا به شکل بیضی است و در نتیجه فاصله آن از خورشید بین 47 تا 69 میلیون کیلومتر تغییر می‌کند. این سیاره کوچک اندکی از ماه بزرگتر است. | Mercury
|
| | جدائی | در ستارگان دو گانه: فاصله زاویه‌ای بین دو مؤلفه ستاره دو گانه. | Separation
|
| | حرکت انتقالی | چرخش زمین به دور خورشید (هر دور معادل یک سال خورشیدی) | Revolution
|
| | حرکت تقدیمی | تغییر آرام راستای محور چرخش زمین در فضا که در اثر نیروی جاذبه خورشید ، ماه و سیارات بر روی برآمدگی استوایی زمین ایجاد می‌شود. | Precession
|
| | حرکت وضعی | | Rotation
|
| | خوشه ستاره‌ای | ستارگان که در اثر نیروی جاذبه فی ما بین مجتمع شده‌اند. | Star Cluster
|
| | خوشه کروی (گوی سان) | انبوهی از ستارگان که در اثر نیروی جاذبه فی ما بین بشکل کروی تمرکز یافته اند. | Globular Cluster
|
| | خوشه کهکشانها | منظومه‌ای از چندین تا هزاران کهکشان. | Cluster of galaxies
|
| | خوشه کهکشانی (خوشه باز) | خوشه باز ستارگان در بازوهای مارپیچی و یا در قرص کهکشان ما. | Galactic Cluster= Open Cluster
|
| | دایرة البروج | مسیر ظاهری سالیانه خورشید در کره آسمانی. | Ecliptic
|
| | درخشندگی | کل انرژی تشعشعی که توسط یک ستاره و یا جرم دیگر در فضا منتشر می‌شود. | Luminosity
|
| | روز خورشیدی | | Solar day
|
| | زحل | زحل از نظر فاصله از خورشید ششمین سیاره منظومه شمسی است که با وجود حلقه‌های بسیار زیبایش سیاره‌ای شگفت انگیز می‌باشد، حلقه‌هایی که از دهها هزار ذره و تکه‌های یخ تشکیل یافته‌اند و در ضخامتی بیش از دهها متر دور سیاره در گردش هستند. | Saturn
|
| زمین (ارض) | | Earth
|
| | زهره | ستاره شام نامیده می‌شود. این سیاره درخشان بیش از هر سیاره دیگر ، به زمین نزدیک می‌شود و در نزدیکترین نقطه به 42 میلیون کیلومتری ما می‌رسد. در روشنترین حالت ، پس از ماه ، درخشنده‌ترین جرم آسمانی است. هنگام طلوع خورشید در مشرق دیده می‌شود و هنگام غروب خورشید در مغرب. شعاع زهره نزدیک به 6100 کیلومتر و چگالی آن 501 گرم بر سانتیمتر مکعب است. | Vanus
|
| | سال نوری | فاصله‌ای که نور در خلأ در طی یکسال می‌پیماید. 1 سال نوری= 9.46X1017 سانتیمتر | Light Year
|
| | ستاره | کره‌ای گازی و منیر | Star
|
| | ستاره دنباله‌دار | | Comet
|
| | ستاره دو گانه (دو تائی) | دو ستاره‌ای که به دور یکدیگر در گردشند. | Binary Stars= Double Star
|
| | ستاره دو گانه کسوفی (گرفتی) | ستاره دو گانه‌ای که صفحه حرکت انتقالی آنها در راستای دید ما تقریبا از کناره دیده می‌شود. بنابراین نور یک ستاره توسط ستاره دیگری که از مقابل آن عبور می‌کند بطور متناوب کم می‌شود. | Eclipsing Binary
|
| | ستاره قطبی | ستاره‌ای که در راستای محور دوران زمین قرار دارد. (ستاره جدی) | Polestar= Polaris
|
| | ستاره متغیر | ستاره‌ای که درخشندگی آن در تغییر است. | Variable Star
|
| | ستاره‌های غول | ستاره‌هایی درخشان با قطر عظیم. | Geint Stars
|
| | سحابی | ابر گاز یا غبار بین ستاره‌ای | Nebula
|
| | سحابی سیاره‌ای | پوسته گازی منبسطی که اطراف ستاره‌ای داغ را فرا گرفته است. | Planetary Nebula
|
| | سحابی گسترده | ابر بازتابی یا نشری که توسط مواد بین ستاره‌ای ایجاد می‌شود. | Diffuse Nebula
|
| | سمت | موقعیت یک شیئی در دایره افق ، که نسبت به شمال سنجیده می‌شود. | Azimuth
|
| | سمت الرأس (سر سو) | نقطه‌ای در کره آسمانی ، که کاملا بالای سر ناظر قرار دارد. | Zenith
|
| | سمت القدم (پا سو) | نقطه‌ای در کره آسمانی با اختلاف زاویه ْ180سمت الرأس. | Nadir
|
| | سیارک (سیاره کوچک) | اجرام کوچکی که عموما بین مدار دو سیاره مریخ و مشتری به دور خود می‌گردند. | Asteroid
|
| | سیاره | سیارات تقریبا اجرام کروی جامد و بزرگی هستند که به دور خورشید می‌گردند. | Planet
|
| سیاهچاله | آخرین مرحله مرگ ستاره قبل از رسیدن به مرحله تکینگی. | blackhole
|
| | شراره خورشیدی | | Flare
|
| | شفق قطبی | نور گسیل یافته توسط اتمها و یونهای لایه یونسفر که عموما در قطبین قابل رؤیت است. | Aurora
|
| | شهاب | | Meteor
|
| | صورت فلکی | شکل بندی ستارگان که اسم اشیا، اشخاص و یا حیوانات را به خود رفته است. ناحیه‌ای از کره آسمانی که با شکل بندی بخصوص از ستارگان مشخص می‌شود. | Constellation
|
| | صورتهای فلکی پیرا قطبی | | Circumpolar Constellation
|
| | طبق طیفی | طبقه بندی ستاره بر حسب مشخصات طیف آن. | Spectral Class
|
| | طول (جغرافیائی) | مختصات شرقی ، غربی در زمین ، فاصله زاویه‌ای که در طی خط استوا نسبت به شرق یا غرب نصف النهار گرینویچ اندازه گیری می‌شود. | Longitude
|
| | عرض (جغرافیائی) | مختصاصت شمالیش ، جنوبی نقطه‌ای نسبت به خط استوا. | Latitude
|
| | فام سپهر | بخشی از جو خورشید که بالاتر از شید سپهر قرار دارد. (بین تاج خورشید و شیر سپهر) | Chromosphere
|
| | فهرست عمومی جدید | فهرستی از خوشه‌های ستاره‌ای ، سحابیها و کهکشانها که در سال 1888 توسط جی ، ال ، ای در گرد آوری شد. | New (General Getalogue (N.G.C
|
| | فهرست مسیه | فهرستی از اجرام غیر ستاره ای که توسط شارل مسیه در سال 1787 گردآوری شد. | Messier Catalouge
|
| | قدر ظاهری | اندازه روشنائی قابل مشاهده ستارگان و یا دیگر اجرام آسمانی در زمین. | Apparent Magnitude
|
| | قطبین آسمانی | نقاط تقاطع کره آسمانی با امتداد محور چرخش زمین ، نقاطی که به نظر می‌رسد کره آسمانی به دور آن در چرخش است. | Celestial Poles
|
| کره آسمانی | کره ظاهری آسمان ، کره‌ای با شعاعی عظیم که مرکز آن در چشن ناظر است. | Celestial Sphere
|
| | کسوف حلقوی | کسوف ، هنگامی که در اثر دورتر بودن ماه (نسبت به خورشید) تمام سطح ظاهری خورشید پوشیده نمی‌شود و حلقه‌ای نورانی در اطراف ماه دیده می‌شود. | Annular Eclipse
|
| | کوتوله سفید | ستاره‌ای که تمام یا بیشتر سوخت هسته‌ای خود را به پایان رسانیده و به اندازه بسیار کوچکی فشرده شده است. در این حالت ستاره به مراحل پایانی تکامل خود می‌رسد. | White Dwarf
|
| کهکشان | منظومه‌ای متشکل از میلیونها تا صدها میلیارد ستاره | Galaxy
|
| | کهکشان بیضوی | کهکشانی با نمای خارجی بیضی شکل دارد. | Ellipticall galaxy
|
| | کهکشان بی نظم | کهکشان که فاقد تقارن چرخشی است. | Irregular galaxy
|
| | کهکشان ما (کهکشان راه شیری) | کهکشانی که خورشید و ستارگان همسایه ما در آن قرار دارند. | Galaxy
|
| | کهکشان مارپیچی | کهکشانی پهن و چرخان با بازوهایی از مواد بین ستاره‌ای و ستارگان جوان که به دور هسته پیچ خورده‌اند. | Spiral galaxy
|
| | کهکشان مارپیچی مسدود | کهکشان مارپیچی مسدود کهکشانی که بازوهای مارپیچی آن از ساختاری میله مانند که از درون هسته می‌گذرد منشأ می‌گیرند. | Barred Spiral galaxy
|
| | کیهانزائی | علم پیدایش و تکامل جهان. | Cosmogoy
|
| | کیهانشناسی | مطالعه چگونگی ساختار و تکامل جهان | Cosmology
|
| | گرفت | موقعی که تمام و یا قسمتی از نور جسمی توسط جسم دیگری که ما بین ناظر و آن جسم عبور می‌کند گرفته می‌شود. | Eclipse
|
 | گرفت کامل | الف- کسوف کامل: هنگامی که سطح خورشید تماما توسط ماه پوشیده می‌شود.
ب- خسوف کامل: موقعی که سطح ماه تماما در سایه زمین قرار می‌گیرد. | Total Eclipse
|
| | لک خورشیدی | | Sunspot
|
| ماه | تنها قمر زمین | Moon
|
| | ماهواره | | Satellite
|
| | مدار | مسیر جسمی که حول محور معینی در گردش است. | Orbit
|
| | مشتری (برجیس) | | Jupiter
|
| | منطقة البروج | نواری از کره آسمانی با پنهای ْ17که صور فلکی منطقة البروج در طی آم دیده می‌شوند (دایرة البروج در مرکز این نوار است). | Zodiac
|
| | منظومه شمسی | منظومه‌ای متشکل از سیارات ، اقمار ، سیارکها و ستارگان دنباله دار که به دور خورشید در گردشند. | Solar System
|
| | میل | | Declination
|
| | نپتون | نپتون هشتمین سیاره نزدیک به خورشید و چهارمین غول گازی است. از لحاظ اندازه و ساختار شبیه به سیاره همسایه‌اش ، اورانوس ، می‌باشد. جو آبی رنگ و درخشان این سیاره بخاطر وجود گاز متان در آن است. شکلهای ابر مانند متعدی روی این سیاره وجود دارند که مهمترین آنها لکه سیاه بزرگ نام دارد. این لکه ، مجموعه طوفانی عظیمی به بزرگی کره زمین است. شکلهای ابر مانند نپتون ، توسط سریعترین بادهای منظومه شمسی با سرعتی معادل 2200 کیلومتر در ساعت (1370 مایل در ساعت) جابجا می‌شوند. زیر این ابرها ، جبه‌ای از یخ و گاز و هسته‌ای سنگی و کوچک قرار دارد. | Neptune
|
| | نصف النهار | هر یک از دایره عظیمه‌ای در روی کره زمین که از دو قطب شمال و جنوب زمین می‌گذرد. | Meridian
|
| | نصف النهار آسمانی | هر یک از دوایر عظیمه‌ای در روی کره آسمانی ، که از قطبین شمال و جنوب آسمانی می‌گذرد. | Celestial Meridian
|
| | نقطه اعتدال | هر یک از دو نقطه تقاطع دایرة البروج و استوای آسمانی | Equinox
|
| | نواختر | ستاره‌ای که درخشندگی آن در اثر انفجار تا هزاران بار بیشتر می‌گردد. | Nova |
