پیر محمد جهانگیر
پیر محمد فرزند میرزا جهانگیر
« 809 -807 ق / 1406 -1405 م»
تیمور به هنگام مرگ، پیر محمد، فرزند
پسر میرزا جهانگیر را به جانشینى خود برگزید. اما به هنگام وفات
تیمور ، پیر محمد دور از پایتخت تیمور یعنی
سمرقند، و در شهر
غزنین سکونت داشت. از این رو، مقرر شد تا سلطان خلیل پسر
میرانشاه، به طور موقت زمام امور را به دست گیرد تا پیر محمد خود را به تختگاه برساند.
منازعات پس از مرگ تیمور :
اما در این بین میرزا خلیل از رها کردن حکومت خوددارى کرد و به همین خاطر پیر محمد ناگزیر شد تا براى به دست آوردن جانشینى که حق خود مىدانست به زور متوسل شود. از طرفى چون سپاه و توان لازم را براى برخورد با خلیل سلطان نداشت، به همین خاطر حق جانشینى خود را به
معین الدین شاهرخ که عم و شوهر مادرش بود واگذاشت.
به این ترتیب، شاهرخ نیز، پیر محمد را به حکومت
فارس فرستاد و کوشش نمود تا او را راضى و خرسند نگه دارد.
با این حال چون، سازش شاهرخ با خلیل سلطان، بر پیر محمد گران آمد، از این رو به
ماوراءالنهر لشکر کشید، اما در این نبرد شکست خورد و به
قندهار گریخت. تا این که چندى بعد در بلخ به دست امیران خویش کشته شد «809 ق / 1406 م».
خلیل سلطان تیمورى
خلیل سلطان فرزند میرانشاه
« 814-807 ق / 1411-1405 م»
گفته شد که خلیل سلطان حاضر به رها کردن حکومت نشد و در
سمرقند، دولت موقت را به یک دولت دائم مبدل کرد .
این امر نارضایتى را در بین سرداران و امیران تیمورى پدید آورد به طورى که بنا به دعوت آنها، شاهرخ تیموری به سمرقند لشکر کشید .
اما مصالحهاى در این بین انجام گرفت که کار به جنگ و نزاع نکشید. ولى با این وجود، ناخرسندى امیران از سلطنت خلیل سلطان خاتمه پیدا کرد .
علیت این بود که سلطنت او در واقع یک فرمانروایى نبود، بلکه یک عیاشى و خوش گذرانی پیوسته بود .
طبیعی بود که البته دوام این شیوه فرمانروایى که عارى از هر گونه مسئولیت است ، غیر ممکن خواهد بود . خصوصا محیط آن دوره ، چنین آشفته، نا آرام و پر از مدعیان سلطنت باشد .
عزل و محبوس شدن میرزا خلیل
چون میرزا خلیل، جوانى عاشق پیشه، شاعر، و لاابالى بود، در سمرقند به عشق مطربهاى به نام شاد ملک گرفتار شد که این عشق به حد جنون رسید. به طورى که با زنان تیمور که به عنوان حرم صاحبقران در دربار مورد احترام بودند، بد رفتارى پیشه کرد و امراى تیمور را هم که طرز زندگى او را نمىپسندیدند، از خود مأیوس و ناخشنود ساخت.
بالاخره به دست یکى از امیران خویش معزول و محبوس شد و خان
کاشغر بر آن سرزمین حاکم شد .
به این ترتیب شاهرخ به ناچار به ماوراءالنهر رفت تا آن جا را تحت فرمان خود در آورد و پسر خود
میرزا الغ بیگ را به امارت نشاند «812 ق / 1409 م»
تسلط شاهرخ بر میراث تیمور :
شاهرخ به همین خاطر خلیل سلطان را به حکومت جبال فرستاد. به علاوه شاد ملک، معشوقه میرزا خلیل هم تنبیه و تبعید شد، که ظاهراً چندى بعد به خلیل سلطان پیوست. تا این که خلیل سلطان در حالى که در رى همچنان به خوشباشى و عیاشى سر مىکرد در آن جا بیمار شد و عاقبت درگذشت «814 ق / 1411 م» و محبوبه وفادارش، شاد ملک، که در همان دقایق بر بالین او حاضر شده بود، در کنار پیکر بى جان خلیل، خود را با دشنهاى که در دست داشت هلاک کرد. سرانجام آن دو ، به امر شاهرخ در همان شهر و در یک مقبره به خاک سپرده شدند .
ماوراءالنهر تحت فرمانروایى میرزا الغ بیگ به قلمرو شاهرخ ضمیمه شد به طورى که به نواحى شرقى
خراسان ایران پیوست.
میرزا ابابکر :
فرزند میرانشاه تیموری
«811-801 ق / 1408-1398 م»
میرزا ابابکر، پسر میرانشاه و از نوادگان امیر تیمور بود که حدود سال 801 ق / 1398 م، پس از آن که پدرش به سبب افتادن از اسب، دچار نوعى اختلال هواس شد، تیمور او را به جاى پدر به امارت آذربایجان و
گرجستان برگزید.
چون با مرگ تیمور، نواحى تحت نفوذ میرزا ابابکر دستخوش آشوب و اغتشاش بود، برادر میرزا ابابکر - امیر زاده محمد عمر - او را دستگیر و در
سلطانیه به زندان انداخت.
شکست و مرگ میرزا ابابکر :
با وجودى که پس از مرگ برادر در سال 809 هجری میرزا ابابکر از زندان آزاد شد، اما به دلیل هجوم
قرا یوسف ترکمان و فتح
تبریز به دست وى، به
گرگان گریخت .
عاقبت او در همانجا کشته شد. قتل میرزا ابابکر اوایل 811 ق / 1408 رخ داد.
امیر زاده محمد عمر
محمد عمر فرزند میرانشاه
«وفات 809 ق / 1406 م»
امیر زاده محمد، پسر میرانشاه و برادر میرزا ابابکر بود که پس از مرگ تیمور ، بر برادر شورید و او را در سلطانیه به زندان انداخت. پدرش میرانشاه نیز که از جانب وى بیمناک شده بود به نزد شاهرخ به خراسان پناه برد.
شورش علیه شاهرخ :
محمد عمر حدود 809 ق / 1402 م علیه شاهرخ دست به شورش زد، که اجل مهلتش نداد و در همان سال چشم از جهان فرو بست. به این ترتیب با مرگ او، تنها بازمانده از خاندان میرانشاه، پسرش خلیل سلطان بود که در ماوراءالنهر امارت داشت.
مطالب مرتبط با این بحث :
