پوسیدگی
پوسیدگی‌های دندانی بطور مستقیم با شیوه زندگی، عادتهای غذایی، میزان مراقبتهای بهداشتی از دهان و دندان، وجود
فلوراید در آب و
خمیر دندان و ... بستگی دارد. توارث نیز نقش مهمی را در مستعد بودن دندان به پوسیدگی ایفا می‌کند.
در یک دهان تمیز، بلافاصله پس از مسواک زدن یک لایه پوششی نازک میکروسکوپی که منشاء آن پروتئینهای موجود در بزاق می‌باشد، بر روی دندانها ایجاد می‌شود. بلافاصله پس از ایجاد این لایه، میکروارگانیسمها روی آن می‌چسبند و بر روی دندان ایجاد پلاک می‌نمایند. در این مرحله، pH دهان حدود 2/6 تا 7 است. اگر pH دهان به زیر 5/5 برسد، مینای دندان قسمتی از مواد معدنی خود را از دست می‌دهد و آمادگی برای شکسته شدن پیدا می‌کند. اگر pH خیلی پائین بیاید، حتی مغز دندان که درون لثه مستقر است، نیز دچار آسیب می‌شود. خوردن غذاهای شیرین به علت وجود قندهای هیدروکربنی در داخل ساختار خود می‌تواند تحت تاثیر آنزیمهای موجود در بزاق تولید اسید کرده و pH دهان را پایین بیاورد که اصطلاحا به این گونه مواد قندی،
کربوهیدراتهای قابل تخمیر گفته می‌شود. علاوه بر تاثیر آنزیمها بر کربوهیدراتها، باکتریهای موجود در دهان نیز به مواد قندی علاقه داشته و نتیجتا فعالیت آنها نیز تولید اسید را دوچندان می‌کند، تولید اسید بیشتر یعنی فساد سریعتر دندان.
انواع پوسیدگی
- پوسیدگی تاج: که هم در کودکان و هم در بزرگسالان به شدت شایع است و بیشتر روی سطوح افقی دندانها ظاهر می‌شود.
- پوسیدگی ریشه: با افزیش سن، لثه‌ها شروع به عقب‌نشینی می‌کنند، از آنجا که آن قسمت از دندان که زیر لثه مخفی بوده و پس از عقب‌نشینی پدیدار شده است، فاقد مینا می‌باشد، در مقابل پوسیدگی و فساد بسیار آسیب‌پذیر است.
- پوسیدگی مجدد: اطراف دندان پر شده، محل مناسبی برای تجمع پلاکها و در نتیجه پوسیدگی مجدد است.
- اشخاصی که دچار خشکی دهان هستند، به علت کمبود ترشح بزاق، بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می‌گیرند. پوسیدگی را باید جدی گرفت چرا که اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند به عصب دندان لطمه زده و منجر به آبسه لثه گردد.
پلاک دندانی
پلاک یک لایه نازک و بی‌رنگ است که از تجمع دائمی باکتریها و مواد قندی بر روی دندان ایجاد می‌شود. اگر پلاکها به موقع از سطح دندانها پاک نشوند، می‌توانند به پوسیدگی و بیماریهای لثه منجر شوند. باکتریهای فراوانی در دهان وجود دارند که از مواد غذایی و ترکیبات موجود در بزاق تغذیه می‌کنند. پس از صرف هر وعده غذا، اسیدهایی که از باکتریهای روی پلاکها تولید می‌شوند، می‌توانند به دندان صدمه زده و ایجاد حفره نمایند. اگر پلاک به موقع تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند باعث بیماریهای دندان یا تورم و خونریزی لثه‌ها گردد.
جرم دندان
جرم دندان که گاه منشاء آهکی دارد، در واقع پلاکی است که سخت شده است. اگر جرم در خط لثه ایجاد شود می‌تواند آن را دچار بیماری کند.جرم دندان زمینه را برای ایجاد پلاکهای دندانی تسهیل می‌کند. علاوه بر اینکه جرم دندان بر زیبای ظاهری شخص لطمه می‌زند، به علت ساختار متخلخلش مستعد جذب مواد رنگی از سیگار، قهوه، چای و ... است. برخلاف پلاک که بی‌رنگ است، جرم دندان، کاملا قابل تشخیص است. علامت مشخصه آن وجود لکهای زرد یا قهوه‌ای بر روی دندان و لثه می‌باشد.
بیماری لثه
بیماری لثه با ورم و آماس لثه شروع می‌شود که بیماری در این مرحله به راحتی قابل درمان است. علائم ورم و التهاب، حساسیت و خونریزی هنگام مسواک زدن می‌باشد. ممکن است مراحل پیشرفته بیماری لثه به از دست دادن دندانها بیانجامد. سلامتی لثه‌ها بر سلامتی عمومی بدن تاثیرگذار است. مطالعات و بررسیهای اخیر وجود رابطه میان بیماری لثه و بیماریهای دیگر مانند:
دیابت قندی، بیماری قلبی و زایمان زودرس را نمایان ساخته‌اند.
بوی بد دهان
امروزه 40% از جمعیت جهان از مشکل
بوی بد دهان یا (Halitosis) رنج می‌برند. بوی بد دهان ممکن است، به علل ذیل ایجاد شود:
- مواد غذایی، باقیمانده ذرات غذا در بین دندانها، همچنین بعضی از مواد غذایی نظیر سیر و پیاز و مشروبات الکلی تولید بوی بد دهان می‌کنند.
- بیماریهای دهان و دندان و عدم رعایت کامل بهداشت دهان و دندان می‌تواند باعث ایجاد بوی بد گردد.
- خشکی دهان باعث باقیماندن سلولهای مرده روی سطح زبان و لثه‌ها می‌شود. تجزیه سلولهای مرده سبب ایجاد بوی بد می‌گردد.
- بیماریها: عفونتهای ریوی، بیماریهای کلیوی، نارسائی کبدی، دیابت کنترل نشده، ریفلاکس یا برگشت اسید معده به مری (ترش کردن معده) و سکسکه نیز می‌توانند در پیدایش عارضه بوی بد دهان مؤثر باشند.
- وضعیت دهان، بینی و گلو: در صورتیکه عفونتهای سینوسی از طریق مجرای بینی به گلو راه یابد، تنفس را بدبو می‌کند. اگر تنفس کودکی بدبو شد، ممکن است شیئی کوچکی را در سوراخ بینی خود فرو کرده باشد (جسم خارجی بینی). برونشیت و عفونتهای مجاری تنفسی نیز از سایر عوامل مؤثر در ایجاد این عارضه بشمار می‌روند.
- استعمال دخانیات: سیگار کشیدن دهان را خشک و تنفس را بدبو می‌کند و در درازمدت انواع بیماریهای دهان و دندان را ایجاد خواهد کرد.
- رژیم غذایی سخت: ضمن روزه یا رژیمهای غذایی سخت به علت کاهش غلظت پاره‌ای از مواد شیمیایی در خون، ممکن است مشکل بوی بد دهان ایجاد شود.
مباحث مرتبط با عنوان
