ابونصر محمد بن محمد بن طرخان، معروف به
فارابی، در حدود سال 257هجری قمری/ 870میلادی در دهکده "وسیج" از ناحیه فاراب
خراسان به دنیا آمد.
در جوانی برای تحصیل به
بغداد رفت و نزد "متی بن یونس" به فراگرفتن
منطق و
فلسفه پرداخت. سپس به
حران سفر کرد و به شاگردی "یوحنا بن حیلان" درآمد.
از آغاز کار، هوش سرشار و علم آموزی وی سبب شد که همه موضوعاتی را که تدریس می شد، به خوبی فرا گیرد.
به زودی نام او به عنوان
فیلسوف و
دانشمند شهرت یافت و چون به بغداد بازگشت، گروهی از شاگردان، گرد او فراهم آمدند که "یحیی بن عدی"
فیلسوف مسیحی یکی از آنان بود.
در سال 330هجری قمری/941میلادی به
دمشق رفت و به "سیف الدوله حمدانی" حاکم
حلب پیوست و در زمره علمای دربار او درآمد.فارابی در سال 338هجری قمری/950میلادی در سن هشتاد سالگی در دمشق وفات یافت.
مورخان اسلامی معتقدند که فارابی فردی زاهد پیشه و عزلت گزین و اهل تامل بود. اعراض او از امور دنیوی به حدی بود که با آن که سیف الدوله برایش از بیت المال حقوق بسیار تعیین کرده بود، به چهار درهم در روز قناعت می ورزید.
فارابی در انواع
علوم بی همتا بود. چنانکه درباره هر علمی از علوم زمان خویش، کتاب نوشت و از کتاب های وی، معلوم می شود که در علوم
زبان و
ریاضیات و
کیمیا و
هیات و
علوم نظامی و
موسیقی و
طبیعیات و
الهیات و
علوم مدنی و
فقه و منطق دارای مهارت بسیار بوده است.
درست است که
کندی نخستین
فیلسوف اسلامی است که راه را برای دیگران پس از خود گشود؛ اما او نتوانست
مکتب فلسفی تاسیس کرده و میان مسائلی که مورد بحث قرار داده است، وحدتی ایجاد کند. در صورتی که فارابی توانست مکتبی کامل را بنیان نهد.
ابن سینا او را استاد خود می شمرد و
ابن رشد و دیگر حکمای اسلام و عرب، برایش احترام بالایی قائل بودند.
در سنت
فلسفه اسلامی، فارابی را بعد از
ارسطو که ملقب به "معلم اول" بود، معلم ثانی لقب داده اند.
برای اطلاع از آراء و افکار و نیز تالیفات فارابی نگاه کنید به:
