زندگینامه

شیخ محمد خیابانی در سال 1297 به دنیا آمد.
وقتی پدرش به خانه آمد محمد با او از ستم‌های نصراله خان صحبت کرد. عبدالحمید هم دست زن و بچه را گرفت و آنها را به تبریز برد.
عبدالحمید در بین ایران و روسیه در رفت و آمد بود. محمد نیز با پدر به کار تجارت پرداخت او برای رسیدن به این هدف، یعنی دادن آگاهی به مردم، لباس طلبگی پوشید و سر از مدرسة طالبیه تبریز در آورد.
مردم تبریز نمایندگان خود را (از جمله خیابانی) زیر نظر انجمن ملی انتخاب کرده و به تهران فرستادند روس و انگلیس که ادامة قیام را به سود خود نمی‌دیدند، میانجی‌گری کردند. شاه روی خوش نشان نداد و سپاه روسیه به تبریز سرازیر شد.
خیابانی به سبزه‌ میدان آمد و یک ساعت و نیم علیه دولت وطن فروش سخنرانی و افشاگری کرده و هم عاشورای سال 1330 هشت نفر بالای دار تاب می خوردند. (از همرزمان خیابانی) دولت از محل زندگی خیابانی در مشهد مطلع شد. خیابانی از مشهد به ماخاچ‌تلا، باکو و تفلیس رفت.
حزب دمکرات در آذربایجان در سال 1335 شروع به فعالیت کرد. شیخ محمد خیابانی زمام امور را به دست گرفت و روزنامه‌ای هم به نام «تجدد» منتشر کرد. که ارکان حزب دمکرات بود. شریف‌الدوله بنا به اعتراض شدید حزب دمکرات عزل شد. با عصیان مردم تبریز عین الدوله هم بر کنار شد و کابینة مستوفی‌الممالک روی کار آمد. عثمانی‌ها عده‌ای از رهبران حزب دمکرات و خیابانی را دستگیر کرده و ابتدا به ارومیه و سپس به عثمانی بردند زندانی کردند.
وثوق‌الدوله با قرار داد 1919، ایران را مفت به انگلیس فروخته بود. خیابانی به نمایندگی چهارمین دورة مجلس ملی از سوی مردم تبریز انتخاب شد. با پایان گرفتن جنگ جهانی اول سپاه بیگانه از ایران خارج شد و خیابانی و یارانش به ایران باز گشتند.
از کارهای مهم آزاد ؟؟؟ انتشار روزنامه «تجدد و آزاد؟؟؟» بود.
خیابانی بسیج عمومی داد. اداره‌ها و بازارها بسته شدند.
اسماعیل قزاق را از پنجره زیر زمین دید و ماشه را چکاند. صدای چند تیر بلند شد. شیخ محمد خیابانی روی خاک افتاده بود. شیخ را به امامزاده حمزه برده و به خاک سپردند.

سال شمار زندگی

(هـ . ق) 1297: تولد
(هـ . ق) 1306: مهاجرت از خامنه به تبریز
(هـ . ق) 1309: سفر به ماخاچ قالا (پطروفکسی امروز)
(هـ . ق) 1310: تحصیل در مدرسه طالبیه تبریز
(هـ . ق) 1324: صدور فرمان مشروطیت
(هـ . ق) 1327: انتخاب خیابانی به نمایندگی مجلس شورای ملی از تبریز- ورود نیروهای روسیه تزاری به تبریز
(هـ . ق) 1329: سخنرانی خیابانی در مجلس دوم سبزه میدان علیه هشدار روس
(هـ . ق) 1330: شهادت همرزمان خیابانی در تبریز به دست نیروهای روس، رفتن به مشهد و ماخاچاقلا
(هـ . ق) 1332: جنگ جهانی اول و اعلام بی‌طرفی ایران
(هـ . ق) 1335: تشکیل مجدد حزب دمکرات آذربایجان به رهبری خیابانی- انشار نخستین شمارة روزنامه «تجدد»- ارگان حزب دموکرات آذربایجان- عزل شریف‌الدوله حاکم آذربایجان به درخواست حزب دموکرات- اعتراض و مخالفت حزب دموکرات آذربایجان با کابینة عین الدوله.
(هـ . ق) 1336: تجاوز کشور عثمانی به تبریز و تبعید خیابانی و نوبری به ارومیه، عثمانی و زندان قارص
(هـ . ق) 1337: بسته شدن قرارداد 1919 وثوق‌ الدوله با انگلیس- انتخاب خیابانی به نمایندگی چهارمین دوره مجلس شورای ملی از سوی مردم تبریز- بازگشت خیابانی از عثمانی و گشودن مجلس محلی تبریز- انتشار مجله آزادبستان/ در تبریز
(هـ . ق) 1338: آغاز قیام آزاد بستان/ در تبریز به رهبری شیخ محمد خیابانی- شهادت خیابانی و پایان قیام آزاد بستان